...wrong place at the wrong time

ಬರುವ ಜೂನ್ ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ ನನ್ನ ಮೂರು ಜನ ಸ್ನೇಹಿತರು ತಾಯ್ನಾಡಿಗೆ ಹಿಂತಿರುಗಿ ಹೋಗ್ತಾ ಇದ್ದಾರೆ ಅನ್ನೋದನ್ನ ನೆನೆಸಿಕೊಂಡಾಗಲೆಲ್ಲ ನಾನು ಇಲ್ಲೇ ಉಳಿದು ಬಿಡುತ್ತೇನೆಯೋ ಎಂದು ಕಸಿವಿಸಿಯಾಗುತ್ತದೆ. ಇಂಗ್ಲೀಷ್‌ನಲ್ಲಿ ಒಂದು ಮಾತು ಬರುತ್ತೆ - you are at the wrong place at the wrong time ಎಂದು. ಅಲ್ಲಿ ಎಂತೆಂಥ ದೊಡ್ಡ ಸಾಧನೆಗಳಾಗುತ್ತಿರುವಾಗ ನಾನು ಇಲ್ಲಿ ತೇಪೆ ಹಚ್ಚುವ ಕಾಯಕದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದ್ದನ್ನು ನೋಡಿ ಹಲವಾರು ಬಾರಿ ಅಯ್ಯೋ ಅನಿಸಿದೆ. ಭಾರತಕ್ಕೆ ಹಿಂತಿರುಗಿ ಹೋದರೆ ಹೇಗೆ ಅನ್ನುವ ಆಸೆ ಮನದಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತೆ ನೋಡಿ ಅದು ಸುಖ, ನಿಜವಾಗಿ ಹಿಂತಿರುಗಿ ಹೋದರೆ, ಹೋದ ಮೇಲೆ ಸ್ವರ್ಗ ಸುಖ - ಅನುಭವಿಸುವ ಮನಸ್ಸಿರಬೇಕು, ಜೋಬಿನ ತುಂಬಾ ಕಾಸಂತೂ ಇರಲೇಬೇಕು.

ನಾನು ೧೯೯೫ರ ಶುರುವಾತಿನಲ್ಲಿ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ ಕಂಪನಿಯೊಂದರಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ಶುರುಮಾಡಿದಾಗ ನನಗೆ ಪರದೇಶದ ಕಲ್ಪನೆ ಅಷ್ಟೊಂದಿರಲಿಲ್ಲ. ಅಲ್ಲಿ ನನ್ನ ಮೊದಲನೇ ತಿಂಗಳು ಸಂಬಳ ಬಂದ ದಿನ ಎಂದು ಕಾಣುತ್ತೆ ನಾನು ಕ್ಯಾಂಟೀನ್‌ನಲ್ಲಿ ಊಟ ಮಾಡುತ್ತಿರುವಾಗ ಸಪ್ಲೈಯರ್ ತಂಗವೇಲು ಹೀಗೇ ಮಾತನಾಡಿಸುತ್ತಾ 'ನಿಮಗೆ ಎಷ್ಟು ಸಂಬಳ ಬರುತ್ತೆ?' ಎಂದು ಕೇಳಿಯೇ ಬಿಟ್ಟ - ನನ್ನ ಹಾಗಿನವರು ದಿನವೂ ಅಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಜನ ಊಟ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರಾದ್ದರಿಂದ ಅವನಿಗೆ ನಮ್ಮ ಅಂಕೆ ಸಂಖ್ಯೆಗಳೆಲ್ಲವೂ ಗೊತ್ತಿತ್ತು, ಆದರೂ ಹೀಗೆ ಕೇಳಿದನೆಂದು ಹೇಳಿದೆ - ನನಗೆ ಮೊದಲ ತಿಂಗಳ ಸಂಬಳ ಬಂದದ್ದು ಸುಮಾರು ರೂ. ೫೪೦೦. ಅದನ್ನು ಕೇಳಿ ಅವನು ನಕ್ಕು, ತಮಿಳು ಮಿಶ್ರಿತ ಇಂಗ್ಲೀಷ್‌ನಲ್ಲಿ 'ಅದು ಯಾವುದಕ್ಕೂ ಸಾಕಾಗೋಲ್ಲ, ನಾನೇ ಅದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ದುಡೀತೀನಿ' ಎಂದು ಕುಚೋದ್ಯ ಮಾಡಿದ್ದ. ಒಮ್ಮೆ ದಿಗಿಲಾದರೂ ಇವನ ಹತ್ರ ನನ್ನದೇನು ಎಂದು ನಾನು ಸುಮ್ಮನೇ ಅಂದು ಊಟ ಮುಗಿಸಿ ಬಂದಿದ್ದೆ.

ನನ್ನ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ತೆಲುಗರು, ತಮಿಳರು, ಉತ್ತರ ಭಾರತದವರಿಗೆಲ್ಲ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ನಾನೇ ಕಡು ಬಡವ, ಯಾಕೆಂದರೆ ಅವರೆಲ್ಲ ತಮ್ಮ-ತಮ್ಮ ಸಂಬಳದ ಎರಡು-ಮೂರು ಪಟ್ಟು ಹಣವನ್ನು ಪ್ರತಿ ತಿಂಗಳು ಖರ್ಚು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು - ರಾತ್ರೋ ರಾತ್ರಿ ಕಾರು ಬುಕ್ಕು ಮಾಡಿಸಿ ಮಹಾಬಲಿಪುರಂ‌ಗೆ ಹೋಗಿ ಮಜಾ ಮಾಡೋದ್ರಿಂದ ಹಿಡಿದು, ಮದ್ರಾಸ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ದುಬಾರಿಯಾದ ಜಪಾನೀಸ್ ರೆಸ್ಟೋರಂಟಿನಲ್ಲಿ ಊಟಮಾಡುವುದರಿಂದ ಹಿಡಿದು (ಒಂದು ಸೂಪ್‌ಗೆ ಸುಮಾರು ಐನೂರು ರೂಪಾಯಿ ಇದ್ದಿರಬಹುದು, ಆಗ), ಕಂಡ ಕಂಡ ಸಿನಿಮಾಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿ ಚಿತ್ರವೊಂದಕ್ಕೆ ನೂರು-ಇನ್ನೂರು-ಮುನ್ನೂರರ ವರೆಗೆ ಖರ್ಚು ಮಾಡಿಕೊಂಡು ನೋಡೋದು ಇತ್ಯಾದಿ, ಅವರ ಚಾಳಿಯಾಗಿತ್ತು - ಇದೇ ಸಮಯದಲ್ಲೇ ಅನ್ನಿಸುತ್ತೆ, ನನ್ನ ಜೀವಮಾನದ ಯಾವುದೇ ವರ್ಷವೂ ಕುಡಿಯದಷ್ಟು ಕೋಕ್‌ನ್ನು ನಾನು ಕುಡಿದದ್ದು! (ಇವರೆಲ್ಲರ ಜೊತೆ ಸೇರಿದರೆ ಇನ್ನೇನಾದೀತು?)

ಹೀಗಿರುವಲ್ಲಿ, ಒಂದಾರು ತಿಂಗಳು ಕೆಲಸ ಮಾಡುವುದರೊಂದಿಗೆ ನಮ್ಮನ್ನು ಒಂದೇ ಯುರೋಪಿಗೋ, ದಕ್ಷಿಣ ಏಷ್ಯಾಕ್ಕೋ ಅಥವಾ ಅಮೇರಿಕಕ್ಕೋ ರಫ್ತು (body shopping ಅನ್ನೋದು ಸರಿಯಾದ ಪದ, but I hate that word) ಮಾಡುವ ಹವಣಿಕೆಯಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ಕಂಪನಿಗಳು ಇದ್ದವೆಂದು ತಿಳಿಯಿತು. ನಾವು ಇದ್ದ ಕಂಪನಿಯಿಂದಲೇ ಹೋದರೆ ಕಡಿಮೆ ಸಂಬಳವನ್ನು ಕೊಡುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಮೂರು ವರ್ಷಗಳ ಕೆಟ್ಟ ಕಾಂಟ್ರಾಕ್ಟ್‌ನ್ನು ತಲೆಗೆ ಅಂಟಿಸಿಬಿಡುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ಹೆದರಿ ಅಥವಾ ಈ ವಿಷ ವರ್ತುಲದಿಂದ ಹೊರಗೆ ಹೋಗುವ ಹವಣಿಕೆ ನಡೆಸುತ್ತಿರುವಾಗ ಇತರರು ಹೇಗೋ ಏನೋ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ, ನಾನಂತೂ ಅಮೇರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದವನಂತೆ ಆಡಲು ಶುರುಮಾಡಿದ್ದೆ! ಇನ್ನೂ ಅಮೇರಿಕದ ಭೂಪಟವನ್ನೂ ಸರಿಯಾಗಿ ನೋಡಿರಲಿಲ್ಲವೋ ಏನೋ ಆಗಲೇ ನಮ್ಮ ಪದ ಪಂಕ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ 'How you doin'?' ಸೇರಿ ಹೋಗಿತ್ತು! ನಾನು ಅಮೇರಿಕೆಗೆ ಹೇಗೆ ಬಂದೆ ಅನ್ನೋದು ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಹಸನ ಅದನ್ನು ಇನ್ನೊಂದು ದಿನ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳೋಣ.

ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಸೇರಿ ಇನ್ನು ಆರು ತಿಂಗಳೂ ಆಗಿರದಿದ್ದರೂ ಆರು ಪುಟದ résumé ಇಟ್ಟುಕೊಂಡು, ಬರೀ ಪುಸ್ತಕ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ತಲೆಯಲ್ಲಿ ತುಂಬಿಕೊಂಡು, ನಮ್ಮ résuméಗಳನ್ನು ತಿದ್ದಿ ಅದರ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ನಮಗೆ ಹೇಳದ ಮಿಟುಕಲಾಡಿ ತನುಜಾಳಂಥ ಸೆಕ್ರೆಟರಿಗಳಿಗೆ ಹಿಡಿಶಾಪ ಹಾಕುತ್ತಾ - ಸುಳ್ಳಿನ ಹಂದರವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿಕೊಂಡು ಅಂತೂ-ಇಂತೂ ಬಂದೇ ಬಿಟ್ಟೆವು - ಇದಕ್ಕೆ ಭಂಡತನ ಅನ್ನದೇ ಮತ್ಯಾವ ಪದಗಳೂ ನನ್ನ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ತೋಚ್ತಾ ಇಲ್ಲ (ಬೇಕಾದರೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಿ, ಇದನ್ನ ಓದೋ ನಿಮಗೂ ಅದು ಅನ್ವಯಿಸಬಹುದು!). ಇಲ್ಲಿ ಬಂದ ಮೇಲೆ ಅಂತೂ ಇಂತೂ ನನ್ನ ಬೇಳೇಕಾಳು ಬೇಯಿತು (ಬರುವಾಗ ಪ್ರೆಷರ್ ಕುಕ್ಕರ್ ತಂದಿದ್ದೆ, ಅದು ಬೇರೆ ವಿಷಯ), ಇಷ್ಟು ದಿನ ಬದುಕಿದ್ದೂ ಆಯಿತು - ಮುಂದೆ ಇಲ್ಲಿ "ದೊಡ್ಡ ಮನುಷ್ಯ"ನಾದ ಮೇಲೆ ನಾನೆಷ್ಟೋ ಜನರನ್ನ ಇಂಟರ್‌ವ್ಯೂವ್ ಮಾಡಿದ್ದೇನೆ, ಅಭ್ಯರ್ಥಿ ಭಾರತೀಯನೆಂದರೆ ಕಣ್ಣಲ್ಲಿ ಕಣ್ಣಿಟ್ಟು ಒಮ್ಮೆ ನೋಡುತ್ತೇನೆ - ನಮ್ಮ ಕಣ್ಣುಗಳಲ್ಲಿ ಅದ್ಯಾವುದೋ ಮಾಹಿತಿ ವಿನಿಮಯವಾಗಿ ನಾವಿಬ್ಬರೂ ನಿರಾಳವಾಗಿ ಉಸಿರುಬಿಡುವಂತಾಗುತ್ತೆ - ಹಂಗಂಥ don't make a mistake about it, ಭಾರತೀಯ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು ಒಳ್ಳೆಯವರು, ಕೆಟ್ಟವರು ಎಂದು ಯಾವ ಕಾಮೆಂಟನ್ನೂ ನಾನಿಲ್ಲಿ ಮಾಡುತ್ತಿಲ್ಲ.

***

ನಾನು ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದ ಮೊದಲಿನಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ಮನೆಯಲ್ಲಿಯಾಗಲೀ, ನನ್ನ ಅಣ್ಣನ ಅಂಗಡಿಯಲ್ಲಾಗಲೀ, ನನ್ನ ಯಾವುದೇ ಹತ್ತಿರ ಸಂಬಂಧಿಕರ ಮನೆಯಲ್ಲಾಗಲೀ ಫೋನ್ ಸಂಪರ್ಕ ಇರಲಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಇಂದಿನ ವಿಷಯವೇ ಬೇರೆ, ಅಲ್ಲಿ ಟೆಲಿಕಮ್ಮ್ಯುನಿಕೇಷನ್ ಎಷ್ಟು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಾಗಿದೆ ಅನ್ನೋದು ನಿಮಗೆ ಗೊತ್ತಿರೋ ವಿಷಯವೇ, ಇವತ್ತು ಎಲ್ಲರ ಹತ್ತಿರವೂ ಒಂದು ಫೋನ್ ಇದೆ. ನಾನು ನನ್ನ ಅಮೇರಿಕನ್ ಸಹೋದ್ಯೋಗಿಗಳ ಜೊತೆ ಮಾತನಾಡುತ್ತಿರುವಾಗ ನಮ್ಮ ಭಾರತೀಯ ಆಫೀಸಿನ ವಿಷಯ ಮಾತುಗಳಲ್ಲಿ ಸಹಜವಾಗಿ ಬಂದೇ ಬರುತ್ತದೆ, ಅಲ್ಲಿನ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ನೋಡಿ, ನನ್ನನ್ನು ಎಷ್ಟೋ ಜನರು ಕೇಳಿದ್ದಾರೆ - 'ನೀನು ಹೋಗುವುದಿಲ್ಲವೇ?', ಅಥವಾ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ 'ನೀನಲ್ಲಿರಬೇಕು ಇಂತಾ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಇಲ್ಲಿದ್ದು ಏನು ಮಾಡುತ್ತೀ' ಮುಂತಾಗಿ. ಈ ಮೇಲೆ ಹೇಳಿದ ಭಾರತಕ್ಕೆ ವಾಪಾಸ್ಸಾಗುತ್ತಿರುವ ಸ್ನೇಹಿತರು ಪುಣ್ಯವಂತರು, ಅವರವರು ಹೇಗೆ ಪ್ಲಾನ್ ಮಾಡಿ ಅಲ್ಲಿ ಹೋಗಿ 'ಸೆಟಲ್' ಆಗುತ್ತಿದ್ದಾರೆಂದು ಕೇಳಿದರೆ ಒಮ್ಮೆ ಅಸೂಯೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಹೀಗೆ ವಿದೇಶದ ಅನುಭವವೂ, ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಕೂಡಿಹಾಕಿದ ದುಡ್ಡೂ, ಇಲ್ಲಿನ ಕೆಲಸವನ್ನೇ ಅಲ್ಲಿ ಕುಳಿತು ಅದೇ ಕಂಪನಿಗೆ ಮಾಡುವ ವಿಧಿಯೂ, ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಅಮೇರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ನನ್ನಂತಹವರಿಗೆ ಸುಲಭವಾಗಿ ಸಿಗಲಾಗದ ವಿ.ಪಿ., ಡಿವಿಜನಲ್ ಮ್ಯಾನೇಜರ್, ಮುಂತಾದ ಸ್ಟೇಟಸ್ಸು ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ಕೇಳಿದಾಗ ನಾನು ಒಳಗೊಳಗೇ ಇವರನ್ನೆಲ್ಲ admire ಮಾಡುತ್ತೇನೆ. ಇವರೆಲ್ಲರೂ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಹಲವಾರು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಬಂದವರು, ಹೀಗೆ ಹಿಂತಿರುಗುವಾಗ ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳ ಪೂರ್ವಭಾವಿ ಸಿದ್ಧತೆ ಅತ್ಯಂತ ಮುಖ್ಯ, ಇನ್ನು ಶಾಲೆಗೆ ಹೋಗುವ ಮಕ್ಕಳು ಮರಿಯಿದ್ದರಂತೂ ಇನ್ನೂ ಕಷ್ಟ. ಆದರೆ ಹಾಗೆ ನಾನ್ಯಾವ ಸಿದ್ಧತೆಯನ್ನೂ ಈ ವರೆಗೂ ಮಾಡಿಲ್ಲ.

***

ಇಷ್ಟು ವರ್ಷ ಇಲ್ಲಿ ಗೇಯ್ದ ಫಲವೋ ಏನೋ ಹಾಗೆ ಮಾಡಬೇಕು ಹೀಗೆ ಮಾಡಬೇಕು ಎಂಬ ಆಸೆಗಳಿವೆ, ಹಾಗೆ ಮಾಡುತ್ತೇನೆ ಹೀಗೆ ಮಾಡುತ್ತೇನೆ ಎಂಬ ಆಮಿಷಗಳನ್ನು ತುಂಬಿಕೊಂಡಿದ್ದೇನೆ ಆದರೆ ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಒಂದು ನಿವೇಶನ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಒಂದು ಮನೆಕಟ್ಟುವ ಸಾಹಸಕ್ಕೆ ಮಾತ್ರ ಮನಸ್ಸು ಮುಂದೆ ಬರುತ್ತಿಲ್ಲ. ಮಧ್ಯಮ ವರ್ಗದವರ ಸಮಸ್ಯೆಗಳ ಆಯಾಮ ಎಲ್ಲಿದ್ದರೂ ಒಂದೇ, ನಮ್ಮ ಪೈಪೋಟಿ ಯಾವಾಗಲೂ ಊರ್ದ್ವಮುಖಿಯಾದ್ದರಿಂದ ಬದುಕು ಚಿಂತೆಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಸುತ್ತಿಕೊಳ್ಳೋದು ಸಹಜ ಹಾಗೂ ಅನಿವಾರ್ಯ. ಆದರೆ ಈ ಚಿಂತೆಯ ಸುತ್ತ, ಹಾಗೆ-ಹೀಗೆ ಮಾಡುತ್ತೇನೆ ಎನ್ನುವ ಆಶಾವಾದದ ಸುತ್ತ ಇರೋ ಬವಣೆಗಳನ್ನು ಕಣ್ಣಿಗೆ ತೊಟ್ಟಿಕೊಂಡ ಬಣ್ಣದ ಗಾಜಿನ ಮೂಲಕ ನೋಡಿದಾಗ ಅದು ತನ್ನ ಬಣ್ಣವನ್ನು ಮಾತ್ರ ಬಿಟ್ಟು ಉಳಿದೆಲ್ಲ ಬಣ್ಣಗಳನ್ನು ಹೀರಿಕೊಳ್ಳೋದರ ಫಲವಾಗಿ ಕಾಣಬೇಕಾದುದೂ ಸರಿಯಾಗಿ ಕಾಣದು! ಎಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ನಮ್ಮದೇ ಆದ ಮನೆಯೊಂದು ಇರುವುದಿಲ್ಲವೋ ಅಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಗಣಿತಜ್ಞರು ಒಪ್ಪದ, N = N + 1 ಎನ್ನುವ ಫಾರ್ಮುಲಾಕ್ಕೆ ತಾನೇ ತಾನಾಗಿ ಅರ್ಥ ಹುಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳುತ್ತೆ!

ಇದನ್ನು ಓದುತ್ತಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮರುಗಳಿಗೆ ಮುಂದೆ ತಮ್ಮ ವೇರಿಯಬಲ್‌ಗಳನ್ನು ಇಂಕ್ರಿಮೆಂಟ್, ಡಿಕ್ರಿಮೆಂಟ್ ಮಾಡುವ ಸಂದರ್ಭ ಬಂದಾಗ ನೆನಪಿರಲಿ, N = N + 1 ಅನ್ನೋ ಫಾರ್ಮುಲಾ mathematically incorrect, ಬೇಕಾದರೆ ಸುಂದರೇಶನಂತೋರನ್ನ ಕೇಳಿ ನೋಡಿ!