ಕೂದಲು ಕತ್ತರಿಸೋರೂ ಪ್ರಶ್ನೆ ಕೇಳ್ತಾರೆ ಅಂದ್ರೆ...

'Was your marriage arranged or you picked your wife?' ಎಂದು ಮೊನ್ನೆ ನೇರ ಮುಖದ ಪ್ರಶ್ನೆಯನ್ನು ಕೇಳಿದ್ದು ಬೇರೆ ಯಾರೂ ಅಲ್ಲ, ನನ್ನ ಸಬ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಹೇರ್ ಡ್ರೆಸ್ಸರ್ರ್ ಡೆಬಿ. ಭಾನುವಾರ ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ಇನ್ನೂ ಕಾಫಿ ಬೀಳದ ನರಮಂಡಲದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಇಂಥ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ನಾನಂತೂ ತಯಾರಿರಲಿಲ್ಲ. ಒಡನೆಯೇ ನನ್ನ ಮುಖ ಅಚಾನಕ್ ಆಗಿ ಕಷ್ಟದ ಟಾಪಿಕ್ ಅನ್ನು ಎತ್ತಿಕೊಂಡ ವರದಿಗಾರನನ್ನು ಎದುರಿಸುವ ಪ್ರೆಸಿಡೆಂಟ್ ಬುಷ್ ಥರ ಆಗಿ ಹೋಗಿತ್ತು. ನನ್ನ ಮಾಮೂಲಿ ಹೇರ್ ಕಟ್ ಮಾಡುವವಳು ಡಾಲಿ ಎನ್ನುವ ಗುಜರಾತಿ ಹೆಂಗಸು. ಆಕೆ ಯಾವ ಲಂಗು ಲಗಾಮಿಲ್ಲದೇ ಬಿಳಿ-ಕಪ್ಪು-ಕಂದು ಬಣ್ಣದ ಜನರ ಮಾತನಾಡುವುದು ನನಗಿಷ್ಟವಾದರೂ ವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಕೂದಲು ಕತ್ತರಿಸುವವಳಾಗಿ ಆಕೆಗೆ ಅವಳ ಮಿತಿ ಇರುವುದು ಮೊದಲ ದಿನದಿಂದಲೇ ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ್ದರಿಂದ ನಾನು ಆಕೆಯ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಬಹಳ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಒಂದು ಕಿವಿಯಿಂದ ಕೇಳಿ ಮತ್ತೊಂದು ಕಿವಿಯಿಂದ ಬಿಟ್ಟರೂ ಎಷ್ಟೋ ಸಾರಿ ಆಕೆಯ ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ನೋಟ ಇಷ್ಟವಾಗಿರೋದು ನಿಜ. ಕೂದಲು ಕತ್ತರಿಸುವವ, ಬಟ್ಟೆ ಇಸ್ತ್ರಿ ಮಾಡಿಕೊಡುವವ, ತರಕಾರಿ ಮಾರುವವ ಹಾಗೂ ಅವರ ಗಿರಾಕಿಯ ನಡುವೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಅನ್ಯೋನ್ಯ ಸಂಬಂಧವಿರುತ್ತದೆ, ಅವರು ಎಷ್ಟೋ ಜನ ಗಿರಾಕಿಗಳ ಜೊತೆ ನಡೆದುಕೊಂಡು ಅವರದ್ದೇ ಆದ ಒಂದು ಮಾತಿನ ವರಸೆಯನ್ನು ಕಂಡುಕೊಂಡಿರುವುದೂ ಅದರಲ್ಲಿ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಗಮನ ಸೆಳೆಯುವ ಅಂಶಗಳು ಹೊರ ಬರುವುದನ್ನು ನಾನು ಗಮನಿಸಿದ್ದೆ. ಆದರೆ ಇಲ್ಲಿ ನನ್ನ ಮತ್ತು ನನ್ನ ಕೂದಲು ಕತ್ತರಿಸುವವಳ ಸಂಬಂಧ ಭಾರತದ ಅಂತಹ ಸಂಬಂಧದ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಎಳೆ ಅಷ್ಟೇ, ಅದನ್ನು ಬಿಟ್ಟರೆ ವ್ಯಾಪಾರಿ-ಗ್ರಾಹಕ ಸಂಬಂಧದಲ್ಲಿ ಬೇರೆ ಯಾರು ’ಮನಬಿಚ್ಚಿ’ ಮಾತನಾಡಿದ್ದನ್ನು ನಾನು ಈ ವರೆಗೂ ನೋಡಿಲ್ಲ.

ಕೂದಲು ಕತ್ತರಿಸುವ ವ್ಯಕ್ತಿ ಎಂದರೆ ಕೃತಕವಾದೀತು, ಹಜಾಮ ಎನ್ನೋಣ, ನಾಪಿಗ ಎನ್ನೋಣ - ಹಜಾಮ ಎನ್ನುವುದು ಹಾರ್ಶ್ ಆದರೆ, ನಾಪಿಗ ಎನ್ನುವುದು ತೀರಾ ನುಣುಪಾದೀತು, ಕ್ಷೌರ ಮಾಡುವವನು ಎಂದರೆ ಗ್ರಾಂಥಿಕವಾದೀತು! ಇವೆಲ್ಲ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿ ನೀವು ಬರೀ ಪುಲ್ಲಿಂಗದ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಗಮನಿಸಿರಬಹುದು. ಹಜಾಮೆ, ನಾಪಿಗಿತ್ತಿ ಎನ್ನುವ ಪದಗಳು ಇದ್ದಂತೆ ನನಗೆ ತೋರದು. ಅಂದರೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕ್ಷೌರ ಮಾಡುವುದು ಗಂಡಸರು ಮಾಡುವ ಕೆಲಸವೇ ಸರಿ, ಇತ್ತೀಚಿನ ಬ್ಯೂಟಿ ಪಾರ್ಲರ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಂಗಸರು ಅದೇನೇನೆಲ್ಲವನ್ನು ಮಾಡಿ ಬೆಚ್ಚಗಿನ ಏರ್ ಕಂಡೀಷನ್ಡ್ ಕೋಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಬಹಳಷ್ಟು ಹಣವನ್ನು ಸುಲಿಯುವುದು ನಿಜವಾದರೂ ನನ್ನ ಮತ್ತು ನಮ್ಮೂರಿನ ಹಜಾಮನ ಸಂಬಂಧ ಬಹಳ ಅನ್ಯೋನ್ಯವಾದದ್ದೇ. ಊರಿನಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಬದಲಾವಣೆಗಳಿಗೂ ಆತ ಒಂದು ರೀತಿಯ ತೆರೆದ ಕಣ್ಣಿನ ವರದಿಗಾರನಿದ್ದ ಹಾಗೆ. ನೀವು ಯಾವುದೇ ಊರಿನ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಹುಡುಕಿ ಹೋದರೂ ಆಯಾ ಊರಿನ ಹಜಾಮನ ಬಳಿ ಇರಬಹುದಾದ ಮಾಹಿತಿಗಳು ನಿಮಗೆ ಅಲ್ಲಿನ ಗ್ರಂಥಾಲಯಗಳಲ್ಲಿಯೂ ದೊರೆಯಲಾರವು. ಹೀಗೆ ಒಂದು ಊರಿನ ಸವಿತಾ ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಅವರದ್ದೇ ಆದ ಒಂದು ಕಾಯಕವಿದೆ, ಅದು ಊರಿನ ಇತಿಹಾಸ, ವರ್ತಮಾನವನ್ನು ಯಾವಾಗಲೂ ತಮ್ಮ ಡೇಟಾಬೇಸ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಅಪ್‌ಡೇಟ್ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಹೋಗುವುದು.

ಅಮೇರಿಕಕ್ಕೆ ಬಂದವರ ಪಾಡಿನಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ದಿನದಿಂದಲೇ ಮಹಿಳಾ ಕ್ಷೌರಿಕರ ಜೊತೆ ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳುವ ಅನಿವಾರ್ಯತೆ. ನಿಮಗೆಲ್ಲ ಹೇಗೋ ಏನೋ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ, ನನಗಂತೂ ಒಬ್ಬ ಒಳ್ಳೆಯ ಕ್ಷೌರಿಕನನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುವುದು ಒಂದು ಒಳ್ಳೆಯ ದಿನಸಿ ಅಂಗಡಿಯನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುವಷ್ಟೇ ಮುಖ್ಯ. ಮೊದಮೊದಲ ನಾಚಿಕೆ, ಬಿಂಕ ನನಗಂತೂ ಇಲ್ಲ - ಒಂದು ರೀತಿ ಕರ್ನಾಟಕದ ಜನರು ಬಸ್ಸುಗಳಲ್ಲಿ ಮಹಿಳಾ ಕಂಡಕ್ಟರುಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ ಹಾಗೆ, ಮಹಿಳಾ ಆಟೋ ಡ್ರೈವರುಗಳನ್ನು ಗೌರವಿಸುವ ಹಾಗೇ ನಾನೂ ಹೊಂದಿಕೊಂಡು ಬಿಟ್ಟಿದ್ದೇನೆ. ಕೂದಲು ಕತ್ತರಿಸುವ ವಾತಾವರಣ ಬಹಳ ಮುಖ್ಯವಾದದ್ದು. ನಿಮ್ಮ ಮುಖವನ್ನು ಎಲ್ಲ ಬೆಳಕುಗಳಲ್ಲಿ ತೋರಿಸುವ ಕನ್ನಡಿ ನಿಮ್ಮ ಮುಂದೇ ಇರುತ್ತದೆ, ಜೊತೆಗೆ ಬಹಳಷ್ಟು ಸಾರಿ ಕ್ಷೌರ ಮಾಡುವವರು ನಿಮ್ಮನ್ನುದ್ದೇಶಿಸಿ ಮಾತನಾಡುವಾಗ ನಿಮ್ಮ ಕನ್ನಡಿಯ ಬಿಂಬವನ್ನು ನೋಡುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ ಎಂಬುದೂ ಸ್ಪಷ್ಟ. ಆದ್ದರಿಂದ ಅವರು ಕೇಳುವ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ನೀವು ಯಾವ ಉತ್ತರ ಕೊಡುತ್ತೀರಿ, ಆ ಉತ್ತರಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ನಿಮ್ಮ ಮುಖಭಾವ ಹೇಗೆ ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ, ನೀವು ಸುಳ್ಳು ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದೀರೋ ಇಲ್ಲವೋ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ನಿಮಗೂ ಸ್ಪಷ್ಟ ಪಡಿಸುವ ಒಂದು ಸ್ವಚ್ಛ ಕನ್ನಡಿ ಇರೋದರಿಂದ ನೀವು ಎಷ್ಟು ಸಾಧ್ಯವೋ ಅಷ್ಟು ಸತ್ಯವಂತರಾಗದೇ ಬೇರೆ ದಾರಿಯೇ ಇರೋದಿಲ್ಲ. ನಿಮಗೆ ಗೊತ್ತಿರೋ ಹಾಗೆ ನಿಮ್ಮ ಹಾಗೂ ಕನ್ನಡಿಯಲ್ಲಿನ ನಿಮ್ಮ ಬಿಂಬದ ನಡುವೆ ಒಂದು ಅವಕಾಶವಿರುತ್ತದೆ (space), ಆ ವರ್ಚುವಲ್ ಇಮೇಜ್ ನಿಮ್ಮ ಹಾಗೂ ಕನ್ನಡಿಯ ನಡುವಿನ ಅಂತರದ ಎರಡು ಪಟ್ಟು ದೂರದಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ. ಈ ರಿಯಲ್ ಹಾಗೂ ವರ್ಚುವಲ್ ಅವಕಾಶ ಒಂದು ರೀತಿಯ ರಂಗಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಅನುಗೊಳಿಸಿ ನೀವು ಹಾಗೂ ನಿಮ್ಮ ನಡತೆ, ಹಾವಭಾವ, ಆಚಾರ-ವಿಚಾರ ಇವುಗಳಿಗೆಲ್ಲಕ್ಕೂ ಬೆಳಕು ತೋರಿ ನಿಮ್ಮನ್ನು ನೀವು ಬೇಡವೆಂದರೂ ಇಬ್ಬಂದಿಗೆ ಸಿಲುಕಿಸಬಲ್ಲದು.

ಸಬ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಹೇರ್ ಡ್ರೆಸ್ಸರ್ ಡೆಬಿ ಕೇಳಿದ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಇಲ್ಲಿನ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳು ಹೇಳುವಂತೆ ಸುತ್ತಿ ಬಳಸಿ ಉದ್ದವಾದ ಉತ್ತರವನ್ನು ಕೊಡಬಹುದಿತ್ತು, ಆದರೆ ಹೇರ್ ಸೆಲೂನ್‌ನಲ್ಲಿ ಅಂತಹ beating around the bush ಮುಮೆಂಟ್‌ಗಳಿಗೆ ಅವಕಾಶವೇ ಬರೋದಿಲ್ಲ. ನನ್ನ ಮಾಮೂಲಿ ಹೇರ್ ಡ್ರೆಸ್ಸರ್ ಡಾಲಿ ಇರದಿದ್ದುದು ಒಂದು ಬದಲಾವಣೆ, ಅಂತಹ ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನು ನಾನೂ ಫೈಟ್ ಮಾಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ ಹಲವಾರು ವಿಚಾರಗಳಲ್ಲಿ - ಕೂದಲು ಕತ್ತರಿಸುವ ಆಕೆಯ ಕೈಚಳಕ ಹೇಗೋ ಏನೋ ಎನ್ನುವ ಮೂಲಭೂತ ಪ್ರಶ್ನೆಯಿಂದ ಹಿಡಿದು ಆಕೆಯ ಪೊಲಿಟಿಕಲ್, ಧಾರ್ಮಿಕ, ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ನೆಲೆಗಟ್ಟಿನ ಹಿನ್ನೆಲೆಯನ್ನು ಅರಿತು ಅಥವಾ ಅದಕ್ಕೆ ಸೆನ್ಸಿಟಿವ್ ಆಗಿದ್ದುಕೊಂಡು ನಾನು ಆಕೆಯೊಡನೆ ಮಾತನಾಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಇರೋ ಕೆಲವೇ ನಿಮಿಷಗಳಲ್ಲಿ ಆಕೆ ತನ್ನ ಬಗ್ಗೆ ಬಹಳಷ್ಟು ಹೇಳಿ ಬಿಟ್ಟಿದ್ದಳಾದ್ದರಿಂದ ಆಕೆಯೊಡನೆ ವ್ಯವಹರಿಸಲು ನನಗೆ ಯಾವ ಕಷ್ಟವೂ ಆಗಲಿಲ್ಲ. ಇಲ್ಲೇ ನಾವಿರುವ ಊರಿನ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿಯೇ ಒಂದು ಅಪಾರ್ಟ್‌ಮೆಂಟ್ ಕಾಂಪ್ಲೆಕ್ಸುಗಳಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿ ಬಹಳಷ್ಟು ಭಾರತೀಯರೊಡನೆ ಈಗಾಗಲೇ ಸಾಕಷ್ಟು ಒಡನಾಡಿರುವ ಒಮ್ಮೆ ಮದುವೆಯಾಗಿ ಈಗ ಡೈವೋರ್ಸ್ ಪಡೆದಿರುವ ನಲವತ್ತರ ನಡುವಿನ ಪ್ರಾಯದಲ್ಲಿರುವ ಆಕೆಯ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು ಹಾಗೂ ಉತ್ತರ ನೇರವಾದದ್ದೇ. ಅಂತಹ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಸಂಬಂಧ ಅದೇ ರೀತಿಯ ಸಂವಾದವನ್ನು ಬಳಸುತ್ತದೆ ಹಾಗೂ ಬೆಳಸುತ್ತದೆ. ಆಕೆ ಕೇಳುವ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಿಗೆ Its none of your business ಎನ್ನುವ ಪ್ರಮೇಯವೇ ಬರೋದಿಲ್ಲ! ಆದ್ದರಿಂದಲೇ ಆಕೆಗೆ ನನ್ನ ಉತ್ತರ - ’No and yes. Was I free to pick anyone as my wife? No. Did I pick or chose my wife? Yes.'

ನಿಮಗೇನಾದರೂ ಇದೇ ರೀತಿಯ ಸಂದಿಗ್ಧ ಒದಗಿ ಬಂದಿದೆಯೇ? ಹಾಗೇನಾದರೂ ಆದಲ್ಲಿ ನಾನು ಆಗಾಗ್ಗೆ ಬಳಸುವ ಭಾರತೀಯರನ್ನು ವಿಸ್ತಾರವಾಗಿ ಕವರ್ ಮಾಡುವ ಈ ಕೆಳಗಿನ ಹೇಳಿಕೆಯೊಂದನ್ನು ಬಳಸಿ ನೋಡಿ ನಿಮ್ಮ ಕಷ್ಟ ಸ್ವಲ್ಪ ಕಡಿಮೆಯಾಗಬಹುದು - It varies (in India)...there are one billion people over there and as many cultures!

ಕನಸುಗಾರರು ಬೇಕಾಗಿದ್ದಾರೆ...

ರಾಜಕೀಯದ ಬಗ್ಗೆ ಬರೆಯೋದ್ ಏನಿದೆ, ಬರೆಯೋಕ್ ಏನಿದೆ ಅಂತ ಯೋಚಿಸ್ತಾ ಇರಬೇಕಾದ್ರೆ ಏನು ಬರೆದ್ರೂ ಯಾರಿಗಾದ್ರೂ ಒಬ್ರಿಗ್ ಬೈಯಲೇ ಬೇಕು, ಹಾಗೆ ಬೈಯದೆ ಇದ್ರೆ ನನಗಂತೂ ಸಮಾಧಾನವೇ ಇರೋದಿಲ್ಲ. ನಮ್ ದೇಶದ ರಾಜಕಾರಣವಾಗ್ಲೀ, ನಮ್ ರಾಜ್ಯದ ರಾಜಕಾರಣವಾಗ್ಲೀ ಹೊಲಸೆದ್ದು ಹೋಗಿದೆ ಅಂತ್ಲೇ ನಾನು ನಂಬಿರೋನು. ಇನ್ನೇನು ಹೇಳೋದು, ಈ ತಿಂಗಳುಗಳನ್ನು ನಂಬಿದ ಸರ್ಕಾರಗಳನ್ನು ಕುರಿತು ಓದ್ತಾ ಇರಬೇಕಾದ್ರೆ? ಜನತಾ ನ್ಯಾಯಾಲಯಕ್ಕಾದ್ರೂ ಯಾವ ಆಪ್ಷನ್‌ಗಳು ಉಳಿದಿವೆ ಈ ಮಂಕುದಿಣ್ಣೆಗಳನ್ನೇ ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಆರಿಸಿ ತರೋದನ್ನು ಬಿಟ್ರೆ?

ನನ್ನ ಒಡಲಿನಲ್ಲಿ ಬೇಕಾದಷ್ಟು ಬೈಗಳುಗಳನ್ನು ತುಂಬಿಕೊಂಡಿದ್ರೂ ದಳ, ಬಿಜೆಪಿ, ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ಸಿನವರನ್ನು ನೋಡಿ ಬೈಯದೇ ಇರುವಷ್ಟು ಸುಮ್ಮನಾಗಿ ಹೋಗಿರೋದನ್ನು ನೋಡಿ ನನಗೇ ಆಶ್ಚರ್ಯ ಆಗ್ತಾ ಇದೆ. ಈ ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಸರಕಾರ ಮೊಟ್ಟ ಮೊದಲ್ನೆ ಬಾರಿಗೆ ಅಧಿಕಾರ ಬರೋಕ್ಕಿಂತ ಮೊದಲೇ ಚುನಾವಣೆ ಫಲಿತಾಂಶ ನೋಡಿ ಯಾರಿಗೂ ನಿಚ್ಚಳ ಬಹುಮತ ಬಾರದಿದ್ದುದನ್ನು ಕಂಡಾಗಲೇ ಈ ಹೊಂದಾಣಿಕೆ ಹತ್‌ಹತ್ರ ನಲವತ್ತು ತಿಂಗಳು ಬಂದಿದ್ದೇ ಹೆಚ್ಚು ಅನ್ಸಿದ್ದು ನಿಜ. ಕಳೆದ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಶಾಸಕರನ್ನು ಪಡೆದವರಿಗೆ ಅಧಿಕಾರ ಸಿಗದಿದ್ದುದೂ, ಕಡಿಮೆ ಶಾಸಕರನ್ನು ಪಡೆದವರು ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಗಳಾಗಿ ಮೆರೆದದ್ದೂ ವಿಶೇಷ. ಇಪ್ಪತ್ತು ತಿಂಗಳ ಹಿಂದೆ ಅಪ್ಪ-ಮಗನ ವಿರಸ ಪ್ರಕಟವಾಗಿತ್ತು, ಈಗ ಎಲ್ಲರೂ ಒಂದಾದ ಹಾಗಿದೆ. ಅಧಿಕಾರದ ಆಸೆಗೋಸ್ಕರ ಕೈ ಜೋಡಿಸಿ ಒಪ್ಪಂದ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವಾಗ ಬುದ್ಧಿ ಇರಲಿಲ್ಲವೇ ಎಂದೂ ಅನೇಕಾನೇಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು ಇನ್ನೂ ಹುಟ್ಟುತ್ತಲೇ ಇವೆ.

ಜನಾದೇಶ, ಚುನಾವಣೆ, ಜನತಾ ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಎಂದೇನೇ ಕರೆದರೂ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ನಡೆಸಿಕೊಂಡು ಹೋಗುವ ನಾಯಕರ ಕೊರತೆ ಬಹಳ ದೊಡ್ಡದು. ನಾನು ಕಂಡ ಹಾಗೆ ಯಾವ ಪಕ್ಷದಲ್ಲಿಯೂ ಸರಿಯಾದ ನಾಯಕರು, ಮುಂದಾಳುಗಳು ನನ್ನ ಕಣ್ಣಿಗಂತೂ ಬೀಳುತ್ತಿಲ್ಲ. ಹಾಳೂರಿಗೆ ಉಳಿದವನೇ ಗೌಡ ಎಂದು ಯಾರನ್ನು ಬೇಕಾದರೂ ಆರಿಸುವುದಾದರೆ ಜನತೆಯ ಮತಕ್ಕಾದರೂ ಎಲ್ಲಿಯ ಬೆಲೆ ಬಂದೀತು? ಹಾಗಾದರೆ ಕರ್ನಾಟಕದ ರಾಜಕಾರಣದಲ್ಲಿ ಯಾವ ಮುತ್ಸದ್ದಿಗಳೂ ಇಲ್ಲವೇ? ಮುವತ್ತು ನಲವತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ರಾಜಕಾರಣ ಮಾಡಿದವರೆಲ್ಲರೂ ’ಕಾದು ನೋಡುತ್ತೇವೆ, ಹೈ ಕಮಾಂಡಿನ ಆದೇಶದಂತೆ ನಡೆಯುತ್ತೇವೆ’ ಎನ್ನುವುದು ಯಾವ ನ್ಯಾಯ? ಪಕ್ಷದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಿಗೆ ಬೆಲೆ ಇರಬೇಕೋ ಬೇಡವೋ, ಪಕ್ಷ ಹೆಚ್ಚೋ ವ್ಯಕ್ತಿ ಹೆಚ್ಚೋ ಮುಂತಾದ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು ನಾಳೆ ನಡೆಯುವ ಚರ್ಚಾಸ್ಪರ್ಧೆಗೆ ತಯಾರು ನಡೆಸುತ್ತಿರುವ ಹೈ ಸ್ಕೂಲು ಹುಡುಗನ ಮನದಲ್ಲಿ ಸುಳಿಯುವ ಹಾಗೆ ಸುಳಿದು ಹೋದವು.

***

ನೀವು ಸ್ವಲ್ಪ ಯೋಚಿಸಿ ನೋಡಿ - ಇದರಿಂದ ಒಂದಂತೂ ಒಳ್ಳೆಯದಾಗಿದೆ. ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ ತಮ್ಮ ಅತ್ಯಂತ ಕಡಿಮೆ ಅನುಭವವಿದ್ದಾಗ್ಯೂ ಚಿಕ್ಕ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದು ನೋಡಿದರೆ, ಮುಂದೆ ಅವರ ಪಕ್ಷ ಮೆಜಾರಿಟಿಗೆ ಬಂದರೆ ಅವರು ಮತ್ತೆ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗುತ್ತಾರೇ ಹೊರತು ಬೇರೆ ಯಾವ ಮಂತ್ರಿ ಪದವಿಯೂ ಅವರಿಗೆ ತಕ್ಕುದಾದಂತೆ ಕಾಣುವುದಿಲ್ಲ, ವಿರೋಧಪಕ್ಷದಲ್ಲಿ ಕುಳಿತು ಚಿಂತಿಸುವುದನ್ನು ಬಿಟ್ಟರೆ. ದೇವೇಗೌಡರಂತೂ ಈಗಾಗಲೇ ತಮ್ಮ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಹಾಗೂ ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ ಹುದ್ದೆಗಳ ಕೋಟಾವನ್ನು ಪೂರೈಸಿದಂತೆ ಕಾಣುವುದರಿಂದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಕುಳಿತು ಏನೇ ಮಾಡಿದರೂ ಮತ್ತೆ ಅವರು ಆಡಳಿತ ಗದ್ದುಗೆ ಹತ್ತುವಂತೆ ತೋರದು. ಬಿಜೆಪಿಯ ಯಡಿಯೂರಪ್ಪನವರದೂ ಅದೇ ಕಥೆ - ಉಪಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಆದವರು ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಗಳಾಗ ಬೇಕಷ್ಟೇ? ನಿಚ್ಚಳ ಬಹುಮತ ಬಾರದ ಹೊರತು ಅವರು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಒಂದಿಗಾಗಲೀ, ಜನತಾದಳದೊಂದಿಗಾಗಲೀ ಸಂಧಿ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಸಾಧ್ಯವೇ ಇಲ್ಲ. ಕಾಂಗ್ರೇಸಿನವರು ಯಾಕೋ ಸಪ್ಪಗಾಗಿ ಹೋಗಿದ್ದಾರೆ. ಧರಮ್ ಸಿಂಗ್ ಮುಂದಾಳತ್ವದಲ್ಲಿ ಅದೇಕೋ ಅಷ್ಟೊಂದು ಚುರುಕು ಕಾಣಿಸುತ್ತಲೇ ಇಲ್ಲ.

ಆದ್ದರಿಂದಲೇ, ಚುನಾವಣೆ ನಡೆದು ಯಾವ ರೀತಿಯ ಫಲಿತಾಂಶ ಬಂದರೂ ಹಳೆ ತಲೆಗಳು ಮತ್ತೆ ಗದ್ದುಗೆ ಹತ್ತುವುದು ಕಷ್ಟಸಾಧ್ಯ ಎಂದು ನನ್ನ ಅನಿಸಿಕೆ. ಹಾಗಾದರೆ, ಹೊಸ ನಾಯಕರಿಲ್ಲ, ಹಳೆಯವರ ಕಾಲ ಮುಗಿದಿದೆ - ಹೀಗಿರುವಾಗ ಚುನಾವಣೆಯ ಫಲಿತಾಂಶ ಯಾವ ದಿಕ್ಕಿಗೆ ಸಾಗಬಹುದು? ಕಳೆದ ಸಾರಿ ಬಿಜೆಪಿ ಹೆಚ್ಚು ಶಾಸಕರನ್ನು ಗಳಿಸಿತ್ತು, ಎರಡನೆಯ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್, ಮೂರನೆಯ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ದಳ ಬಂದಿದ್ದವು. ಈಗ ಮುಂದಿನ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ (ನಡೆದರೆ), ಈ ಪಕ್ಷಗಳು ಅಷ್ಟಷ್ಟೇ ಮತಗಳನ್ನು/ಶಾಸಕರನ್ನು ಗಳಿಸಿ ಮುಂದೆ ಇದೇ ರೀತಿ ಹಂಗ್ ಅಸೆಂಬ್ಲಿ ಬಂದರೆ ಏನು ಮಾಡುತ್ತಾರಂತೆ? ಜಾತಿಯ ಅಲೆ, ಸಂವೇದನೆಯ ಅಲೆ, ಸುಮ್ಮನೇ ಕುಳಿತು ಏನೂ ಮಾಡದಿರುವ ಸೋಮಾರಿಗಳ ಅಲೆಗಳಾಗಲೀ ಯಾವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಯಾರು ಯಾರಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತವೆ ಎನ್ನೋದು ಬಹಳ ಕುತೂಹಲಕಾರಿ ವಿಷಯ.

***

ನಮ್ಮ ಸ್ನೇಹಿತರೊಬ್ಬರು, ಕನ್ನಡಿಗರೇ - ಅನಿವಾಸಿಯಾಗಿ ಸುಮಾರು ಎಂಟು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಅಮೇರಿಕದಲ್ಲಿ ಇರುವವರೊಬ್ಬರು ಕರ್ನಾಟಕ/ಭಾರತದ ರಾಜಕಾರಣದಲ್ಲಿ ಧುಮುಕ ಬೇಕು ಎನ್ನುವ ಆಸೆಯನ್ನು ಒಮ್ಮೆ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದರು. ಅವರೊಬ್ಬ ವಿದ್ಯಾವಂತ ಮಹಿಳೆ, ಇಲ್ಲಿ ಒಳ್ಳೆಯ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿರುವವರು, ಅಂತಹವರಿಗೆ ರಾಜಕೀಯ ಕಾಳಜಿ ಆ ಮೂಲಕ ಜನರ ಸೇವೆ ಮಾಡುವ ಗುರಿ ಅಥವಾ ಕನಸು ಇರುವುದು ಬಹಳ ದೊಡ್ಡ ವಿಷಯ. ಅದೂ ಇತ್ತೀಚಿನ ವಿದ್ಯಾವಂತ ಜನತೆ ಹಾಳು ರಾಜಕೀಯದಿಂದ ದೂರವೇ ಇರೋಣ ಎನ್ನುವಂತಹ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅಮೇರಿಕದ ಉನ್ನತ ಎಮ್‌ಬಿಎ ಪದವಿ ಪಡೆದಿರುವ ಹಾಗೂ ಇಲ್ಲಿನ ಕಾರ್ಪೋರೇಷನ್ನುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು, ಆಡಳಿತವರ್ಗದ ಆಗುಹೋಗುಗಳನ್ನು ಬಲ್ಲವರಿಗೆ ಕರ್ನಾಟಕದ ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸುವುದು ಕಷ್ಟವೇ? ಎನ್ನುವ ಪ್ರಶ್ನೆಯನ್ನು ನಾನೂ ಕೇಳಿಕೊಂಡಿದ್ದೆ.

ಕಳೆದ ವರ್ಷ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಹೋದಾಗ ನನ್ನ ಸಹಪಾಠಿ ಹಾಗೂ ಬಾಲ್ಯ ಸ್ನೇಹಿತ ಶ್ರೀಕಾಂತನ ಬಳಿ ಈ ಬಗ್ಗೆ ವಿಚಾರಿಸಿದಾಗ ಅವನು ನಾನೇ ಎಲ್ಲಿ ಎಮ್‌ಎಲ್‌ಎ ಸೀಟಿಗೆ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿಬಿಡುತ್ತೇನೋ ಎಂದು ತಿಳಿದುಕೊಂಡು ನನ್ನ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಗಹಗಹಿಸಿ ನಗತೊಡಗಿದ. ಅವನ ಮುಗ್ಧ ಉತ್ತರದ ಪ್ರಕಾರ ನನ್ನಂತಹ ಹುಂಬ ಮತ್ತೊಬ್ಬನಿಲ್ಲವೆಂದೂ, ತಲೆ ಸರಿ ಇರುವವನು ಯಾರೂ ರಾಜಕೀಯದ ಸಹವಾಸಕ್ಕೆ ಹೋಗುವುದಿಲ್ಲವೆಂತಲೂ, ಒಂದು ವೇಳೆ ಹೋದರೂ ಒಂದು ಎಮ್‌ಎಲ್‍ಎ ಸೀಟಿಗೆ ಟಿಕೆಟ್ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಮಾಡಬೇಕಾದ ಕಸರತ್ತುಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ನಿಧಾನವಾಗಿ ವಿವರಿಸಿದ. ನಮ್ಮ ಸೊರಬಾ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಕುಮಾರ್ ಬಂಗಾರಪ್ಪ, ಬಂಗಾರಪ್ಪನವರ ಉದಾಹರಣೆಯಿಂದ ಹಿಡಿದು ನೆರೆಯ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಶಿಕಾರಿಪುರದ ಯಡಿಯೂರಪ್ಪ ಹಾಗೂ ರಾಜ್ಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಅಂದು ಜೆ‍ಎಚ್ ಪಟೇಲ್, ದೇವೇಗೌಡರ ಇವರ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿಸಿದ. ಒಂದು ಎಮ್‌ಎಲ್‌ಎ ಸೀಟಿಗೆ ಐವತ್ತು ಲಕ್ಷದಿಂದ ಹಿಡಿದು ಸರಿಸುಮಾರು ಕೋಟಿಯವರೆಗೆ ಸುರಿಯುವ ಬಗ್ಗೆ ಕೇಳಿ ನನಗಂತೂ ಆಶ್ಚರ್ಯವಾಯಿತು. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಚುನಾವಣಾ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು ತಮ್ಮ ಆಸ್ತಿ ಅಂತಸ್ತುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಲೆಕ್ಕಪತ್ರಗಳನ್ನು ಕೊಡಬೇಕೆಂಬ ಕಾನೂನಿದ್ದರೂ ಅದೆಲ್ಲಿಂದ ಈ ಶಾಸಕ ಸ್ಪರ್ಧಿಗಳು ಅಷ್ಟೊಂದು ದುಡ್ಡನ್ನು ತರುತ್ತಾರೋ ಎಂದು ಜಿಲ್ಲಾ ಪರಿಷತ್ ಡೇಟಾಬೇಸನ್ನು ಹುಡುಕಿಕೊಂಡು ಹೋಗಿ ನನಗೆ ಬೇಕಾದ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಮುತ್ಸದ್ದಿ, ದುರೀಣ, ನಾಯಕ, ಪುಡಾರಿಗಳ ಆಸ್ತಿ ವಿವರಗಳನ್ನು ನಾನೇ ಓದಿ ನೋಡಿದೆ. ಆದರೆ ಎಲ್ಲೂ ಉತ್ತರ ಸಿಕ್ಕ ಹಾಗೆ ಕಾಣಿಸಲಿಲ್ಲ. ಶ್ರೀಕಾಂತನ ಜೊತೆಯ ಮಾತುಕಥೆಯಿಂದ ಒಂದಂತೂ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಯಿತು - ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ರಾಜಕಾರಣದಲ್ಲಿ (ದೇಶದ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ರಾಜ್ಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ) ಪಾಲುಗೊಳ್ಳಲು ಬೇಕಾದುದು ruthlessness - ವಿದ್ಯಾವಂತರ, ಮುಂದುವರಿದವರ ವೀಕ್‌ನೆಸ್ ಅದೇ ಆಗಬಲ್ಲದು, ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಜಾತಿ, ದುಡ್ಡು, ಶಿಫಾರಸ್ಸು ಮುಂತಾದವುಗಳ ಬಲ ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಏನೂ ಪ್ರಯೋಜನವಾಗದು ಎಂದೂ ತಿಳಿಯಿತು.

ಭಾರತ/ಕರ್ನಾಟಕದ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತಿ ಇರುವ ನನ್ನ ಸ್ನೇಹಿತರಿಗೆ ನಾನು ಅವರ ಗುರಿಯನ್ನು ನೋಡಿ ಪ್ರಸಂಶಿಸಲೂ ಇಲ್ಲ, ಅವರ ಉತ್ಸಾಹಕ್ಕೆ ತಣ್ಣೀರೆರಚಲೂ ಇಲ್ಲ. ಆದರೆ, ಅವರ ಕನಸಿನ ಪ್ರಕಾರ ನಡೆದಿದ್ದೇ ಆದಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಕಷ್ಟ-ನಷ್ಟಗಳನ್ನು ಅನುಭವಿಸಬೇಕು ಎನ್ನುವುದಂತೂ ಖಚಿತ. ಅವರು ಮುಂದೆ ಏನಾಗುತ್ತಾರೋ ಬಿಡುತ್ತಾರೋ ನಮ್ಮ ಹಾರೈಕೆ ಸದಾ ಅವರ ಜೊತೆ ಇರಲಿ.

***

ಹೌದು, ಕನಸುಗಾರರು ಬೇಕಾಗಿದ್ದಾರೆ! ನಮ್ಮ ಈಗಿನ ಪೀಳಿಗೆ ಹಾಗೂ ಮುಂಬರುವ ಪೀಳಿಗೆಗಳನ್ನು ದಾಸ್ಯದಿಂದ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲು. ಜಾತಿ ರಾಜಕೀಯದಿಂದ ದೂರವಿದ್ದು ಕರ್ನಾಟಕದ ಸುವರ್ಣ ಪುಟಗಳನ್ನು ಮತ್ತೆ ತೆರೆಯಲು. ಯಾವುದೇ ಅರ್ಹತೆ ಇಲ್ಲದೇ ಕುರ್ಚಿ ಏರುವ ಖದೀಮರನ್ನು ಬದಿಗೊತ್ತಿ ನಮ್ಮೆಲ್ಲರ ಮುಖಂಡರಾಗಿ ಮೆರೆದು ದೇಶದಲ್ಲಿ ಕರ್ನಾಟಕ ತಲೆ ಎತ್ತುವಂತೆ ಮಾಡಲು. ನಮ್ಮ ನಡುವಿನ ಕಚ್ಚಾಟಗಳನ್ನು ದುರುಪಯೋಗಪಡಿಸಿಕೊಂಡು ತಮ್ಮ ಬೇಳೆ ಕಾಳುಗಳನ್ನು ಬೇಯಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ನೆರೆ ಹೊರೆಯವರಿಗೂ ಹಾಗೂ ದೂರದವರಿಗೂ ಬುದ್ಧಿ ಕಲಿಸಲು. ಐವತ್ತು ಮಿಲಿಯನ್‍ಗೂ ಮಿಕ್ಕಿರುವ ಕನ್ನಡಿಗರಿಗೆ ಒಂದು ನೆಲೆ ಕಾಣಿಸಲು. ಹಸಿವು-ಹಾಹಾಕಾರ ಇನ್ನಿಲ್ಲದಂತೆ ಮಾಡಲು. ಲಂಚ ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರ ತಾಂಡವವಾಡದಂತೆ ಮಾಡಲು. ಎಲ್ಲಕ್ಕಿಂತ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ನಮ್ಮ ಹಳೆಯ ಕಾನೂನನ್ನು ಬದಿಗೊತ್ತಿ ಅದರ ಬದಲಿಗೆ ಹೊಸತೊಂದನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ಹರಿಕಾರರು ಬೇಕಾಗಿದ್ದಾರೆ.

ನೂರಾರು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಕನ್ನಡ ನಾಡನ್ನು ಆಳಿಕೊಂಡು ಬಂದ ರಕ್ತಕ್ಕೆ ಇಂದು ನಿರ್ವೀರ್ಯತೆ ಅನಿವಾರ್ಯವೇ? ಅಥವಾ ನಮ್ಮಲ್ಲೂ ಹೊಸ ಹುರುಪಿನ ನಾಯಕರ ಅವಿಷ್ಕಾರವಾಗಲಿದೆಯೇ?

ಕಾದು ನೋಡೋಣ...ಇವತ್ತಲ್ಲ ನಾಳೆ ಕನಸುಗಾರರು ಬರುತ್ತಾರೆ ತಮ್ಮ ನನಸಾದ ಕನಸುಗಳ ಸವಾರಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡು.

ಸೋಮವಾರದ ಆಚರಣೆಗಳು

’Oh, its a Gandhi holiday in India!' ಅನ್ನೋ ಅಮೇರಿಕದವರಿಗೇನು ಗೊತ್ತು ನಮ್ಮ ಗಾಂಧೀ ಮಹಾತ್ಮನ ಬಗ್ಗೆ? ಮಾರ್ಟಿನ್ ಲೂಥರ್ ಕಿಂಗ್ ಡೇ, ಪ್ರೆಸಿಡೆಂಟ್ಸ್ ಡೇ, ಕೊಲಂಬಸ್ ಡೇ, ಕ್ರಿಸ್‌ಮಸ್ ಎಂದು ಆಚರಿಸೋ ಒಂದೋ ಎರಡೋ ಬರ್ಥ್‌ಡೇಗಳಲ್ಲೂ ಕ್ರಿಸ್‌ಮಸ್ ಒಂದನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಉಳಿದೆಲ್ಲವನ್ನೂ ವೀಕ್‌ಎಂಡ್ ಗೆ ಅಡ್ಜಸ್ಟ್ ಮಾಡ್ಕೊಂಡು ಅದನ್ನು ಶಾಪ್ಪಿಂಗ್ ದಿನಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯವರಿಗೆ ನಾವು ಆಚರಿಸುವ ನೂರಾರು ’ದಿನ’, ’ಜಯಂತಿ’, ’ಮಹೋತ್ಸವ’, ’ಆರಾಧನೆ’ ಮುಂತಾದವುಗಳ ಬೆಲೆ ಹಾಗೂ ಪ್ರತೀಕವಾದರೂ ಏನು ಗೊತ್ತಿರಬಹುದು? ಐದು ಸಾವಿರ ವರ್ಷದ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗೂ ಇನ್ನೂರೈವತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ಸ್ಮರಣೆಗೂ ಎಲ್ಲಿಂದೆಲ್ಲಿಯ ಸಂಬಂಧ?

ಈ ಮೇಲಿನ ವಾಕ್ಯಗಳು ಅಮೇರಿಕದೆಡೆಗಿನ ದ್ವೇಷವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಬರೆದ ವಾಕ್ಯಗಳಲ್ಲ, ಬದಲಿಗೆ ಇಂದಿನ ಗ್ಲೋಬಲ್ ವ್ಯಾಪಾರ-ವ್ಯವಹಾರದ ನೆಲೆಗಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲಿ ಕುಳಿತು ಪ್ರಪಂಚದ ಚಲನವಲನಗಳನ್ನು ಯಾರು ಹೇಗೆ ಗಮನಿಸುತ್ತಾರೆ, ಇತರ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ವಿಧಿ-ವಿಧಾನ, ಆಚಾರ-ವಿಚಾರ ಮುಂತಾದವುಗಳಿಗೆ ಯಾವ ರೀತಿಯ ಗ್ಲೋಬಲ್ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ಕಟ್ಟಲಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬ ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾತ್ರ. ಕೇವಲ ಸ್ಟಾಕ್ ಮಾರ್ಕೆಟ್ ವರ್ತುಲದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಬಹುರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಂಪನಿಗಳು, ಅಲ್ಲಿನ ಕೆಲಸಗಾರರು ತಮ್ಮನ್ನು ಹೇಗೆ ಬದಲಾವಣೆಗಳಿಗೆ ಒಡ್ಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ ಎಂಬ ಸ್ಥೂಲ ನೋಟ ಕೂಡ.

ನನ್ನ ತಲೆಮಾರಿನವರು ಹುಟ್ಟಿ ಬೆಳೆದಂದಿನಿಂದ ನಾವು ಶಾಲಾ-ಕಾಲೇಜು-ಕೆಲಸಗಳಲ್ಲೆಲ್ಲ ಸೆಕ್ಯುಲರಿಸಮ್ ಅನ್ನು ಗೊತ್ತಿದ್ದೋ ಗೊತ್ತಿರದೆಯೋ ಹಂಚಿಕೊಂಡೇ ಬಂದಿದ್ದೆವು. ಇದುಲ್ ಫಿತರ್, ರಮ್‌ಜಾನ್, ಗುಡ್‌ಫ್ರೈಡೇ, ಕ್ರಿಸ್ಮಸ್, ಬುದ್ಧ ಪೂರ್ಣಿಮಾ, ಜೈನ ತೀರ್ಥಂಕರರ ದಿನ ಮುಂತಾದ ರಜಾ ದಿನಗಳಿಗೆ ನಾವೆಲ್ಲರೂ ಸಾಕಷ್ಟು ಹೊಂದಿಕೊಂಡಿದ್ದೆವು. ಯಾವ ಯಾವ ಮೈನಾರಿಟಿಗಳು ಅದೆಷ್ಟೇ ಕಡಿಮೆ ಅಥವಾ ಹೆಚ್ಚಿದ್ದರೂ ಭಾರತದ ಸಂವಿಧಾನದ ನೆಲೆಗಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಒಂದು ಧ್ವನಿಯಿತ್ತು, ಅವರವರಿಗೆ ಅವರದ್ದೇ ಆದ ಒಂದು ವೈಚಾರಿಕತೆ ಇದ್ದುದನ್ನು ನಾವು ಹುಟ್ಟಿದಂದಿನಿಂದ ಗಮನಿಸಿಕೊಂಡೇ ಇದ್ದೆವು. ’ಭಾರತ ವೈವಿಧ್ಯಮಯವಾದ ದೇಶ...’ ಎಂದೇ ನಮ್ಮಲ್ಲಿಯ ಸಮಾಜಶಾಸ್ತ್ರ ಪಾಠಗಳು ಆರಂಭವಾಗುತ್ತಿದ್ದುದು ಇಂದಿಗೂ ನೆನಪಿದೆ. ನಮ್ಮಲ್ಲಿಯ ಪಠ್ಯಪುಸ್ತಕಗಳಲ್ಲಿ ’ಭಾವೈಕ್ಯತೆ ಎಂದರೇನು?’ ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು ಇರುತ್ತಿದ್ದವು. ಅಮೇರಿಕಕ್ಕೆ ಬಂದ ಹೊಸತರಲ್ಲಿ ಉಳಿದೆಲ್ಲದರ ಜೊತೆಗೆ ನನ್ನ ಗಮನಕ್ಕೆ ಬಂದ ವಸ್ತುಗಳಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲಿನ ರಜಾ ದಿನಗಳ ಸ್ವರೂಪವೂ ಒಂದು. ಹೊಸ ವರ್ಷದ ದಿನ, ಸ್ವಾತ್ರಂತ್ರ್ಯ ದಿನ ಹಾಗೂ ಕ್ರಿಸ್‌ಮಸ್ ದಿನಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟರೆ ಮತ್ತಿನ್ನೆಲ್ಲವೂ ಪ್ಲೋಟಿಂಗ್ ರಜಾದಿನಗಳೇ, ಅಂದರೆ ಅವು ಕ್ಯಾಲೆಂಡರಿನಲ್ಲಿ ಯಾವ ದಿನದಲ್ಲೇ ಬಂದರೂ ಅದನ್ನ ಹತ್ತಿರದ ಸೋಮವಾರಗಳಿಗೆ ಪರಿವರ್ತಿಸಿ ಲಾಂಗ್ ವೀಕ್‌ಎಂಡ್ ಮಾಡುತ್ತಿರುವುದು. ಇದನ್ನು ತಪ್ಪು-ಸರಿ ಎಂದು ನೋಡುವ ಬದಲು, ಅದನ್ನು ಇಲ್ಲಿಯ ಪದ್ಧತಿ, ಆಚರಣೆ, ಸಂಸ್ಕ್ರುತಿಯ ಪ್ರತೀಕವೆಂದು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳೋಣ. ಈ ರೀತಿಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಭಾರತದ ಮೂಲದವರಿಗೆ ಹೊಸತು, ನಮ್ಮಲ್ಲಿನ ಜಯಂತಿ-ದಿನಾಚರಣೆಗಳು ಇವತ್ತಿಗೂ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರಿನ ಅದೇ ದಿನ ಆಚರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲ್ಪಡುತ್ತವೆ.

ದಿನೇ ದಿನೇ ಗ್ಲೋಬಲ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಬೆಳೆದಂತೆಲ್ಲ ಪ್ರಪಂಚ ಕುಗ್ಗಿ ವರ್ಕ್ ಫೋರ್ಸ್ ಪ್ರಪಂಚದ ಮೂಲೆ ಮೂಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಗರಿಗೆದರಿಕೊಂಡು ನಿಂತಾಗಲೇ ಕ್ಯಾಪಿಟಲಿಷ್ಟಿಕ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಉಳಿದ ಸಂಸ್ಕೃತಿ-ಆಚಾರ-ವಿಚಾರಗಳ ಮೇಲೆ ಕಣ್ಣು ತೆರೆದಿದ್ದು ಎಂದು ತೋರುತ್ತದೆ. ಒಂದಿಷ್ಟು ಜನರಿಗೆ ಅವರ ಹಿತ್ತಲಿನಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದ ಆಲದ ಮರವೇ ದೊಡ್ಡದು, ಅದೇ ದೇವರು. ಇನ್ನೊಂದಿಷ್ಟು ಜನರಿಗೆ ವಸ್ತುಗಳು, ತಮ್ಮ ನೆರೆಹೊರೆ ಇವೆಲ್ಲವೂ ಕಮಾಡಿಟಿಗಳು ತಮ್ಮ ಅನುಕೂಲಕ್ಕೆ ತಕ್ಕ ಹಾಗೆ ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಬಿಸಾಡಬಹುದಾದವುಗಳು. ಭಾರತದಂತಹ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಸಾದು-ಸಂತರು, ದೇವರು-ದಿಂಡರುಗಳು, ಪ್ರತಿಮೆಗಳು, ಉಲ್ಲೇಖಗಳು, ಜಾತಿ-ಮತ-ಧರ್ಮ, ದೇವರ ರೂಪದ ಅನೇಕ ಪ್ರಾಣಿ-ಪಕ್ಷಿಗಳು ಇವೆಲ್ಲವೂ ಹೆಚ್ಚೇ, ಜನರೂ ಹೆಚ್ಚು, ಭಾಷೆ-ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳೂ ಹೆಚ್ಚು. ಅದೇ ಯುರೋಪ್, ಏಷ್ಯಾ, ಅಮೇರಿಕಾ ಖಂಡಗಳ ಮುಂದುವರಿದ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಇವೆಲ್ಲದರ ವೈರುಧ್ಯ. ಹಿಂದೆ ನಮ್ಮನ್ನೆಲ್ಲ ಆಳುತ್ತಿದ್ದ ಬ್ರಿಟೀಷರು ಇವೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ ಇಂತಹ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳಿಗೆ ಸ್ಪಂದಿಸುತ್ತಿದ್ದರೋ ಇಲ್ಲವೋ ಆದರೆ ಇಂದಿನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಇಂಥ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳು ಗಮನೀಯವಾಗಿವೆ. ಗಾಂಧೀ ಮಹಾತ್ಮನ ಹೆಸರಿರಲಿ, ಭಾರತವೆಂದರೆ ಎಲ್ಲಿ ಎಂದು ಕೇಳುತ್ತಿದ್ದ ಜನರಿಗೆ ಭಾರತದ ತುದಿ ಬುಡಗಳು ಭಾರತದವರಿಗಿಂತ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಗೊತ್ತಾಗುವ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಿದೆ ಎಂದರೆ ಅತಿಶಯೋಕ್ತಿಯಾದರೂ ಅದರ ಹಿಂದಿನ ಧ್ವನಿ ನಿಮಗೆ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಬಹುದು.

ಹಿಂದೊಮ್ಮೆ ವರ್ಷ ಪೂರ್ತಿ ಬಿಸಿಲಿನಲ್ಲಿ ಬೇಯುವ ಸಮಭಾಜಕ ವೃತ್ತದವರೂ ಸೂಟ್-ಬೂಟ್ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡಿರುವುದರ ಬಗ್ಗೆ ಬರೆದಿದ್ದೆ, ಇಂದಿನ ಬಹುರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಂಪನಿಗಳು ತಮ್ಮ ತಮ್ಮ ಪ್ರಾಸೆಸ್ ಫಾರ್ಮಾಲಿಟಿಯನ್ನು ತರುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ತಮ್ಮ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನೂ ಧಾರಾಳವಾಗಿ ಕೊಡುಗೆಯನ್ನಾಗಿ ನೀಡಿವೆ. ಬರೀ ಕೊಕಾಕೋಲದ ಅಡ್ವರ್‌ಟೈಸ್‌ಮೆಂಟ್ ನೋಡಿಯೇ ಎನರ್‌ಜೈಸ್ಡ್ ಆಗೋ ಸ್ಥಳೀಯ ಜನಗಳ ಮೇಲೆ ಈ ಬಹುರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಂಪನಿಗಳು ಧಾರಾಳವಾಗಿ ಹಂಚುವ ’ವ್ಯವಸ್ಥೆ’ ಒಳ್ಳೆಯ ಹಾಗೂ ಕೆಟ್ಟ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನೂ ಮಾಡಿದೆ. ನಮ್ಮಲ್ಲಿನ ಯುವ ಜನ ರಾತ್ರಿ ಪಾಳಿಯ ಮೇಲೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿ ಯಾವುದೋ ಕಣ್ಣು ಕಾಣದ ದೇಶದ ರೈಲು ವೇಳಾಪಟ್ಟಿಯನ್ನೋ, ಕ್ರೆಡಿಟ್‌ಕಾರ್ಡ್‌ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಕಂಠಪಾಠ ಮಾಡಿ ಕಲಿಯುವಂತಾಯ್ತು. ಉದ್ಯೋಗ ಹೆಚ್ಚಿತು, ಉತ್ಪನ್ನ ಹೆಚ್ಚಿತು. ಗಾಂಧೀ ಜಯಂತಿಯಂತಹ ದಿನಗಳು ದೂರವಾದವು. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕೆಲವರು ಆಚರಿಸುವ ದೀಪಾವಳಿಗಳು ಅನಿವಾಸಿಗಳ ದೀಪಾವಳಿಯ ಆಚರಣೆಯ ಹಾದಿ ಹಿಡಿಯಿತು. ಜಾತ್ರೆ, ಮಹೋತ್ಸವ, ಆರಾಧನೆಗಳು ಅರ್ಥ ಕಳೆದುಕೊಂಡವು. ’ಓಹ್, ಭಾರತದಲ್ಲಿ ವಿಪರೀತ ರಜೆಗಳಪ್ಪಾ...’ ಎಂದು ಯುವಕರು ಮೂಗು ಮುರಿಯುವಂತಾದರು.

ಕಡಿಮೆ ಜನರು ಅನುಸರಿಸುವ ಸಂಸ್ಕ್ರುತಿಯೇ ಹೆಚ್ಚು ಜನರಿಗೆ ಸೂಕ್ತವೇ ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಯನ್ನು ನಾನು ಕೇಳಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಲೇ ಬಂದಿದ್ದೇನೆ. ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ಮುಂದುವರೆದ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಸಾಮಾಜಿಕ ಪದ್ಧತಿ, ನಡೆ-ನುಡಿಗಳು ಹೆಚ್ಚಿನವೇ ಅಲ್ಲವೇ ಎಂದು ತುಲನೆ ಮಾಡುವುದೂ ಸರಿಯಾದುದೇ ಎಂದು ಕೇಳಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಗಿದೆ. ಅಮೇರಿಕದ ಒಳಗಡೆ ತುಂಬ ದೂರ ಹೋಗುವುದೇ ಬೇಡ - ಬಾಲ್ಟಿಮೋರ್ ನಗರದ ಒಂದಿಷ್ಟು ಭಾಗ, ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್ ನಗರದ ಒಂದಿಷ್ಟು ಭಾಗ, ದೇಶದ ರಾಜಧಾನಿಯ ಒಂದಿಷ್ಟು ಭಾಗವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ನೋಡಿದರೆ ಮುಂದುವರೆದ ಅಮೇರಿಕ ಹೊಟ್ಟೆಯೊಳಗಿನ ಪಂಖವೂ ಕಣ್ಣಿಗೆ ರಾಚೀತು, ವೈಭವದ ಫೈವ್ ಸ್ಟಾರ್ ಹೊಟೇಲಿನ ಯಾವುದೇ ಪ್ರಾಸೆಸ್ಸುಗಳಿಗೂ ಮೀರಿದ ಹಿಂಬಾಗಿಲಿನ ನೆರೆಹೊರೆಯ ಹಾಗೆ.

ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯೋತ್ತರ ಈ ಅರವತ್ತು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಚಲಾವಣೆಗೆ ಬಂದ ಬರುತ್ತಿರುವ ಪಂಚವಾರ್ಷಿಕ ಯೋಜನೆಗಳ ಸವಾಲುಗಳ ಮೂಲದಲ್ಲಿ ಬಹಳಷ್ಟೇನು ವ್ಯತ್ಯಾಸವಾದಂತಿಲ್ಲ. ಅದೇ ಕುಡಿಯುವ ನೀರು, ಅದೇ ಯೋಜನೆ; ಅದೇ ಬಡತನ, ಮತ್ತದೇ ಸಮೀಕರಣ; ಅದೇ ಉದ್ಯೋಗ ನಿವಾರಣೆ, ಅದೇ ಆದೇಶ; ಅದೇ ನೀರಾವರಿ ಯೋಜನೆ, ಮತ್ತದೇ ಫಲಿತಾಂಶ. ನಾವು ಬುದ್ಧ, ಗಾಂಧಿ, ರಾಮ, ಕೃಷ್ಣ, ಜೈನ, ಏಸು ಎಂದುಕೊಂಡು ಹಿತ್ತಲಿನ ಆಲದ ಮರಕ್ಕೆ ನಾಗರಪಂಚಮಿ ಹಬ್ಬದಂದು ಜೋಕಾಲಿ ಕಟ್ಟಿ ಜೀಕುವುದೋ ಅಥವಾ ನಮ್ಮೆಲ್ಲ ಜಯಂತಿ-ದಿನಾಚರಣೆ-ಮಹೋತ್ಸವ ಮುಂತಾದವುಗಳನ್ನು ಹತ್ತಿರದ ಸೋಮವಾರಕ್ಕೆ ಹೊಂದಿಸಿಕೊಂಡು ಲಾಂಗ್ ವೀಕ್‌ಎಂಡ್ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಹಬ್ಬ ಹರಿದಿನಗಳಂದು ತಡವಾಗಿ ಎದ್ದು ಹಲ್ಲುಜ್ಜುವುದಕ್ಕಿಂತ ಮೊದಲು ತಿಂಡಿ ತಿನ್ನುವುದೋ? ಹಬ್ಬ, ಸಾಮಾಜಿಕ, ಧಾರ್ಮಿಕ ಆಚರಣೆಗಳಂದು ನಾವು ಕಷ್ಟ ಪಟ್ಟು ನಮ್ಮಲ್ಲಿರುವವುಗಳನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಂಡು ದೈಹಿಕವಾಗಿ ಕಷ್ಟಪಟ್ಟು ಸುಖವಾಗಿರುವುದಕ್ಕೆ ಪ್ರಯತ್ನಿಸುವುದೋ, ಅಥವಾ ನಾವು ಗಳಿಸಿದ ರಜಾ ದಿನಗಳನ್ನು ತಕ್ಕ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಅನುಭವಿಸಿ ನಮ್ಮ ಐಷಾರಾಮಗಳಲ್ಲಿ ರಿಲ್ಯಾಕ್ಸ್ ಮಾಡುವುದೋ? ಗಾಂಧೀ ಜಯಂತಿಯೇನೋ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ಎರಡಕ್ಕೇ ಬರುತ್ತದೆ ವರ್ಷಾ ವರ್ಷಾ, ಆದರೆ ಬೇಕಾದಷ್ಟು ಉಳಿದ ಜಯಂತಿ-ಮಹೋತ್ಸವಗಳು ಹಿಂದೂ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಬರುತ್ತವಾದ್ದರಿಂದ ಅವುಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ಕೂಡಿಸಿ ಭಾಗಿಸಿ ಗುಣಿಸಿ ಕಳೆದು ಹತ್ತಿರದ ಸೋಮವಾರಕ್ಕೆ ಹೊಂದಿಸುವ ಕೈಂಕರ್ಯ ನನಗಂತೂ ಬೇಡ.

ಪಟ್ ಪಟ್ಟೀ ಕಥೆ

ಪ್ರತೀ ಸಲ ರಸ್ತೇ ಮೇಲೆ ಮೋಟಾರ್ ಸೈಕಲ್ ಸವಾರರನ್ನು ನೋಡಿದಾಗಲೆಲ್ಲ, ’ಛೇ, ನನ್ನ ಬಳಿಯೂ ಒಂದು ಮೋಟಾರ್ ಸೈಕಲ್ ಇರಬೇಕಿತ್ತು!’ ಎಂದು ಅನ್ನಿಸೋದು ಇವತ್ತಿಗೂ ನಿಜ. ಅದರಲ್ಲೂ ಎರಡು ಚಕ್ರದ ಬೈಸಿಕಲ್‌ನಿಂದ ನಾಲ್ಕು ಚಕ್ರದ ಕಾರಿಗೆ ನೇರವಾಗಿ ಬಡ್ತಿ ಪಡೆದ ನನ್ನಂತಹವರಿಗಂತೂ ಇವತ್ತಿಗೂ ಮೋಟಾರ್ ಸೈಕಲ್ ಇನ್ನೂ ನಿಗೂಢವಾಗಿಯೇ ಉಳಿದಿದೆ ಎಂದರೆ ತಪ್ಪಾಗಲಾರದು. ನಾವು ಸಣ್ಣವರಿದ್ದಾಗ ’ಪಟ್‌ಪಟ್ಟಿ’ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಕುತೂಹಲ ತರಿಸುತ್ತಿದ್ದ ವಾಹನ ಇವತ್ತಿಗೂ ನನ್ನ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಅದೇ ಕುತೂಹಲವನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ.

ಮೋಟಾರ್ ಸೈಕಲ್ ಹೊಡೆಯೋದನ್ನು ಯಾರು ಎಷ್ಟೇ ಡೇಂಜರ್ ಎಂದು ಹೇಳಿದರೂ ಅದರಲ್ಲಿರೋ ಸ್ವಾರಸ್ಯವೇ ಬೇರೆ. Robert M. Pirsig ನ ’Zen and the Art of Motorcycle Maintenance’ ಪುಸ್ತಕದ ಮೊದಲಿನಲ್ಲಿ ಹೇಳಿರೋ ಹಾಗೆ (ನೆನಪು) ಮೋಟಾರ್ ಸೈಕಲ್ ಸವಾರರ ಹಾಗೂ ರಸ್ತೆಯ ನಡುವಿನ ಅನ್ಯೋನ್ಯತೆ ಹಾಗೂ ಆ ಸಂಬಂಧಗಳು ಅತಿ ಮಧುರವಾದದ್ದು. ಕಾರಿನಲ್ಲಿ ಕುಳಿತು ಹೋಗುವವರಿಗೆ ಆ ರೀತಿಯ ಸಂಬಂಧದ ಅರಿವು ಸಾಧ್ಯವೇ ಇಲ್ಲ. ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಹಿಂದೆ ದೊರೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಸುವೇಗ, ಲೂನಾ ಮೊಪೆಡ್ಡುಗಳು ಇಂದಿನ ಹೀರೋ ಪುಕ್ಕ್ ಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಅದೇನೇನೇ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಂಡಿದ್ದರೂ, ೩೫ ಸಿಸಿ ಇಂಜಿನ್ ಇಂದ ಹಿಡಿದು ೮೦೦ ಸಿಸಿ ಇಂಜಿನ್‌ವರೆಗೆ ಬೆಳೆದಿದ್ದರೂ ಮೋಟಾರ್ ಸೈಕಲ್ ಅಥವಾ ಮೊಪೆಡ್ಡುಗಳು ಬಹಳ ವಿಶೇಷವಾದವುಗಳೇ.

ನಾಲ್ಕೈದು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ನನ್ನ ಅಣ್ಣನ ಯಮಾಹ ಬೈಕ್ (೧೦೦ ಸಿಸಿ) ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ನಮ್ಮೂರಿನ ಬಯಲಿನಲ್ಲಿ ಒಂದು ಘಂಟೆ ಪ್ರಾಕ್ಟೀಸ್ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ಬಿಟ್ಟರೆ ನಾನಿದುವರೆಗೂ ಯಾವುದೇ ಮೋಟಾರ್ ಬೈಕ್ ಅನ್ನು ಇಂಡಿಪೆಂಡೆಂಟ್ ಆಗಿ ಸವಾರಿ ಮಾಡಿದ್ದುದೇ ಇಲ್ಲ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಬೈಕ್ ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಅದು ಒಂದು ರೀತಿ ಹ್ಯಾಂಡಿಕ್ಯಾಪ್ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ತಂದುಬಿಡುತ್ತೇನೋ ಅನ್ನೋ ಹೆದರಿಕೆ ಹುಟ್ಟುತ್ತಿದ್ದ ಹಾಗೇ ದೇಶ ಬಿಟ್ಟು ಬಂದು ಏಕ್ ದಂ ಕಾರಿಗೆ ಬಡ್ತಿ ಪಡೆಯುವಂತಾದ್ದರಿಂದ ಇವತ್ತಿಗೂ ಮೋಟಾರ್ ಸೈಕಲ್ ಅನ್ನು ನಾನು ಮಿಸ್ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವುದು. ನಾನು ಎಷ್ಟೇ ಬೆಳೆದರೂ ಒಂದು ೩೫೦ ಸಿಸಿ ಎನ್‌ಫೀಲ್ಡ್ ಬೈಕ್ ಅನ್ನು ಸ್ಟ್ಯಾಂಡ್ ತೆಗೆದು ಮತ್ತೆ ನಿಲ್ಲಿಸುವ ಶಕ್ತಿಯನ್ನಾಗಲೀ, ಯುಕ್ತಿಯನ್ನಾಗಲೀ ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಲೇ ಇಲ್ಲ. ಅದಕ್ಕೋಸ್ಕರವೇ ಇವತ್ತಿಗೂ ನಮ್ಮೂರಿನ ಗ್ಯಾರೇಜಿನಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ಇನ್ನೂ ಮೀಸೆ ಚಿಗುರದ ಹುಡುಗರು "ಬುಲೆಟ್" ಬೈಕ್ ಅನ್ನು ಲೀಲಾಜಾಲವಾಗಿ ಓಡಿಸಿ, ನಿಲ್ಲಿಸುವಾಗ ನಾನು ಹೊಟ್ಟೇ ಉರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು. ಅಲ್ಲಿನ ಜನ ನಿಭಿಡ ಗಲ್ಲಿಗಳಲ್ಲಿ ಮೋಟಾರ್ ಬೈಕ್ ಮುಂದೆ ಮತ್ತೊಂದು ವಾಹನವೇ ಇಲ್ಲ ಎನ್ನುವುದನ್ನಾಗಲೀ, ಬುಲೆಟ್ ಬೈಕ್ ಮುಂದೆ ಮಾರುತಿ ಕಾರು ಕೂಡಾ ಸಪ್ಪೆಯೇ ಎಂದು ಹೇಳುವುದನ್ನಾಗಲೀ ನೀವೂ ಕೇಳಿರಬಹುದು.

ಮೋಟಾರ್ ಬೈಕ್ ಅವಿಷ್ಕಾರ ಮಾನವನ ಮಹಾಸಾಧನೆಗಳಲ್ಲೊಂದು. ನಮ್ಮೂರಿನಲ್ಲಿ ಹಿಂದೆ ಮಾಮೂಲಿ ಸೈಕಲ್ (ಬೈಸಿಕಲ್)ಗಳಿಗೂ ಒಂದು ಯಂತ್ರವನ್ನು ಜೋಡಿಸಿ ಅದರ ಮೂಲಕ ಪೆಡಲ್ ಮಾಡುವುದನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಿದ್ದನ್ನು ನಾನು ನೋಡಿದ್ದೇನೆ. ಮುಂದೆ ಅವೇ ಲೂನಾ, ಸುವೇಗ ಮೊಪೆಡ್ಡುಗಳಾಗಿ ಜೀವ ತಳೆದಿದ್ದು. ಅಂತಹ ಮೊಪೆಡ್ಡುಗಳಿಗೆ ಗಿಯರ್ ಅಳವಡಿಸಿ ಅವುಗಳನ್ನು ಸ್ಕೂಟರ್, ಮೋಟಾರ್‍ ಬೈಕ್ ಮಾಡಿದ್ದಿರಬಹುದು. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ದೇಸೀ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವೆಷ್ಟಿದೆಯೋ ಇಲ್ಲವೋ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ, ಆದರೂ ಆಗಿನ್ನೂ ಹೊಂಡಾ, ಯಮಾಹ, ಕವಾಸಾಕಿ ಅಂತಹ ಹೆಸರುಗಳೇನಿದ್ದರೂ ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಓದಲಿಕ್ಕೆ ಸಿಗುತ್ತಿದ್ದವೇ ವಿನಾ ನಿಜ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ನೋಡಲು ಸಿಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಎಂಭತ್ತರ ದಶಕದ ಮೊದಲಲ್ಲಿ ಇರಬೇಕು (ಸರಿಯಾಗಿ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ), ಒಂದೊಂದು ಎಕರೆ ಅಡಿಕೆ ತೋಟವಿದ್ದವರೂ ಒಳ್ಳೇ ಸೀಜನ್ ನಲ್ಲಿ ಮನೇ ಮುಂದೆ ಒಂದು ಬೈಕ್ ನಿಲ್ಲಿಸುವಂತಾದದ್ದು. ಅವುಗಳ ಜೊತೆ ಎಂಟು ಒಂಭತ್ತು ರೂಪಾಯ್ ಗೆ ಒಂದು ಲೀಟರ್ ಪೆಟ್ರೋಲ್ ಹಾಕಿಸಿ ನಲವತ್ತು ಐವತ್ತು ಕಿಲೋ ಮೀಟರ್ ಓಡಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಜನರು ಪ್ರಪಂಚ ಬದಲಾಗುತ್ತಿದ್ದ ಹಾಗೆ ಇವತ್ತು ಐವತ್ತು ಅರವತ್ತು ರೂಪಾಯ್ ಗೆ ಒಂದು ಲೀಟರ್ ಪೆಟ್ರೋಲ್ ಆದರೂ ಇನ್ನೂ ತಮ್ಮ ಹಳೆಯ ಬೈಕ್‌ಗಳನ್ನು ಕೈ ಬಿಡದಿದ್ದುದು. ಯಜ್ಡಿ, ಜಾವಾ, ಎನ್‌ಫೀಲ್ಡ್ ಇವುಗಳು ನಾನು ನೋಡಿ ಬೆಳೆದ ಬೈಕುಗಳು, ಅವುಗಳ ಸವಾರರು ಯಾವಾಗಲೂ ಆ ಬೈಕುಗಳಷ್ಟೇ ನಿಗೂಢರಾದರೂ ಅವರು ಮನೆಗೆ ಬಂದು ಹೊರ ಹೋಗುವಾಗೆಲ್ಲಾ ’ಪಟ್ ಪಟ್’ ಸದ್ದು ಮಾಡುವುದನ್ನು ಕಂಡು ನಾವು ’ಪಟ್ಟ್ ಪಟ್ಟಿ’ಯನ್ನು ತೆರೆದ ಕಣ್ಣುಗಳಿಂದ ನೋಡಿದ್ದೂ ಅಲ್ಲದೇ ಅವುಗಳ ಸದ್ದಿಗೆ ಬೆಚ್ಚಿ ಬಿದ್ದದ್ದೂ ಇದೆ. ಯಜ್ಡಿ, ಜಾವಾಗಳು ಅವುಗಳದ್ದೇ ಆದ ಒಂದು ಕರ್ಕಷ ಶಬ್ದವನ್ನೇ ತಮ್ಮ ಗುಣವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದರೆ, ಎನ್‌ಫೀಲ್ಡ್‌ಗೆ ಒಂದು ರಾಜ ಗಾಂಭೀರ್ಯ ಇದೆ - ನಮ್ಮೂರಿನ ಪಡ್ಡೇ ಹುಡುಗರು ನಮ್ಮಣ್ಣನ ಬೈಕ್ ಸದ್ದನ್ನು ದೂರದಿಂದಲೇ ಕೇಳಿ ಯಾರೋ ಇನ್‌ಸ್ಪೆಕ್ಟರ್ ಬಂದರೆಂದು ಜೂಜಾಡುವುದನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಓಡಿ ಹೋಗುವಷ್ಟರ ಮಟ್ಟಿಗೆ!

’ನಿನಗ್ಯಾಕೋ ಬೈಕ್ ಸವಾಸ, ಕಾಲು ಮುರುಕಂತಿ ನೋಡು!’ ಎಂದು ಹೆದರಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಹೇಳಿಕೆಗಳು ಅಂದಿನಿಂದ ಇಂದಿನವರೆಗೆ ನನ್ನ ಮತ್ತು ಮೋಟಾರ್ ಬೈಕ್‌ಗಳ ಬಾಂಧವ್ಯದ ನಡುವೆ ಎಂದಿಗೂ ಮುರಿಯಲಾರದಂತ ಅಡ್ಡ ಗೋಡೆಯನ್ನು ಕಟ್ಟುವಲ್ಲಿ ಸಫಲವಾಗಿವೆ. ಇಲ್ಲಿನ ವರ್ಷದ ಆರು ತಿಂಗಳ ಛಳಿಯಾಗಲೀ, ಮತ್ತೊಂದಾಗಲೀ ಬರೀ ನೆಪವನ್ನು ಕೊಡಬಲ್ಲವೇ ವಿನಾ ನಾನೆಂದೂ ಸ್ವಂತ ಬೈಕ್ ಒಂದನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಂಡು ಲೀಲಾಜಾಲವಾಗಿ ರಸ್ತೆಗಳಲ್ಲಿ ಓಡಿಸಿ ರಸ್ತೆಗೂ ನನಗೂ ಮತ್ತೊಂದಿಷ್ಟು ಆತ್ಮೀಯತೆಯನ್ನು ಬೆಳಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಸಮಯ ಬರುತ್ತೋ ಇಲ್ಲವೋ ಯಾರಿಗೆ ಗೊತ್ತು?

ನಿತ್ಯ ಹರಿದ್ವರ್ಣ ಕಾಡುಗಳಲ್ಲಿನ ಸವಾಲುಗಳೇ ಬೇರೆ...

ಇಷ್ಟು ದಿನ ಎಲ್ಲಿತ್ತೋ ಏನೋ ಈಗ ದಿಢೀರನೇ ಬಂದ ಸ್ನೇಹಿತನ ಹಾಗೆ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ಕೊನೇ ಹಾಗೂ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ಮೊದಲ ವಾರದಲ್ಲಿ ನಾವು ಮುಂಗಾರು ನಿರೀಕ್ಷಿಸೋ ಹಾಗೆ ಮುಂಬರುವ ಛಳಿಗಾಲವನ್ನು ನಿರೀಕ್ಷಿಸೋದು ಅಭ್ಯಾಸವಾಗಿ ಹೋಗಿಬಿಟ್ಟಿದೆ. ಕಳೆದ ವರ್ಷದ ಛಳಿ ಹಾಗಿತ್ತು ಹೀಗಿತ್ತು, ಇನ್ನು ಮುಂಬರುವ ಛಳಿ ಹೇಗಿರುತ್ತೋ ಏನೋ ಎಂಬುದು ಕೆಲವು ಮಾತುಕಥೆಗಳನ್ನು ಆರಂಭಗೊಳಿಸಬಲ್ಲ ವಾಕ್ಯವಾಗಬಹುದು.

ನಾನು ಈ ದೇಶಕ್ಕೆ ಬಂದ ಹೊಸತರಲ್ಲಿ ಮೊದಮೊದಲು ಆಫೀಸಿನ ಎಲಿವೇಟರುಗಳಲ್ಲಿ ಯಾರಾದರೂ What a nice day! ಅಥವಾ Its very nice outside! ಎಂದು ಉದ್ಗಾರವೆತ್ತಿದಾಗೆಲ್ಲ ’ಅಯ್ಯೋ, ಇವರೆಲ್ಲ ಬದುಕಿನಲ್ಲಿ ಬಿಸಿಲನ್ನೇ ನೋಡದವರ ಹಾಗೆ ಆಡುತ್ತಿದ್ದಾರಲ್ಲ!’ ಎಂದು ಸ್ವಗತವನ್ನಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದೆ. ಆದರೆ ನಾನೂ ಈಗ ಅವರಂತೆಯೇ ಆಗಿ ಹೋಗಿದ್ದೇನೆ. ಚೆನ್ನಾಗಿ ಬಿಸಿಲು ಇದ್ದಾಗ ಅದೇನು ಮಾಡುತ್ತೇವೋ ಬಿಡುತ್ತೇವೋ ಆದರೆ ಕೆಟ್ಟ ಛಳಿ ಇದ್ದಾಗೆಲ್ಲ ರಜೆ ಇದ್ದರೂ ಇರದಿದ್ದರೂ ಗೂಡು ಸೇರಿಕೊಂಡು ಬಿಡೋದು ಕೊನೇಪಕ್ಷ ನನ್ನ ಅನುಭವ. ಹೀಗೆ ಬರೋ ಛಳಿ, ವಾತಾವರಣದ ಉಷ್ಣತೆಯನ್ನಷ್ಟೇ ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಿದ್ದರೆ ಪರವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ, ದಿನದಲ್ಲಿ ಸೂರ್ಯನ ಬೆಳಕು ಬೀಳುವ ಅವಧಿಯನ್ನೂ ಕುಗ್ಗಿಸುವುದು ಕೂಡ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಹಿಂಸೆಯನ್ನು ಉಂಟು ಮಾಡಬಲ್ಲದು. ಡಿಸೆಂಬರ್ ಇಪ್ಪತ್ತೊಂದರ ಹೊತ್ತಿಗೆಲ್ಲಾ ದಿನದ ಸೂರ್ಯನ ಬೆಳಕು ಕೆಲವೇ ಕೆಲವು ಘಂಟೆಗಳಿಗೆ ಸೀಮಿತವಾಗಿ ಇನ್ನೇನು ಪ್ರಪಂಚವೇ ಛಳಿಯಲ್ಲಿ ಸೋಲುತ್ತಿರುವ ಅನುಭವವನ್ನು ಉತ್ತರ ಅಮೇರಿಕಾ ಖಂಡದವರಿಗೆ ಹುಟ್ಟಿಸುತ್ತದೆ.

ಛಳಿ ತನ್ನ ಬೆನ್ನ ಹಿಂದೆ ಹೊತ್ತು ತರುವ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಯಾದಿ ದೊಡ್ಡದು - ಹಿಮ ಬೀಳುವುದನ್ನು ತೆಗೆಯಲು, ಬೆಚ್ಚಗಿನ ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಹೊದೆಯಲು, ಮುಖ-ಮೈ ಚರ್ಮ ಒಡೆದು ಹೋಗದ ಹಾಗೆ ಕ್ರೀಮ್ ಅನ್ನು ಮೆತ್ತಿಕೊಳ್ಳಲು, ಕಾರು-ಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಚ್ಚಗಿನ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಲು - ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೂ ಅನುಗುಣವಾಗುವಂತೆ ಇನ್ನೂ ಅನೇಕ ರೀತಿಗಳಲ್ಲಿ ಛಳಿ ಇನ್‌ಫ್ಲೂಯೆನ್ಸ್ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಬಿಸಿಲಿನಲ್ಲಿ ಒಂದು ರೀತಿಯ ಸಮಾನತೆಯ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಗುರುತಿಸಿದರೂ ಛಳಿಯಲ್ಲಿ ಜನ ತಮ್ಮ ಅನುಕೂಲಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಬದಲಾದ ಹಾಗೆ ಕಂಡು ಬಂದಿದ್ದು ನನ್ನ ಭ್ರಮೆ ಇದ್ದಿರಬಹುದಾದರೂ, ವರ್ಷದ ಆರು ತಿಂಗಳು ಭಾರತದ ಉದ್ದಗಲಕ್ಕೂ ಇದೇ ರೀತಿ ಛಳಿ/ಹಿಮ ಬಿದ್ದು ಹೋಗಿದ್ದರೆ ಏನೇನೆಲ್ಲ ಬದಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು ಎಂದು ನಾನು ಬಹಳಷ್ಟು ಯೋಚಿಸಿದ್ದಿದೆ. ಬಿಸಿಲಿನಲ್ಲಿ ಕಂಬಳಿ ಹೊರುವ ನಮ್ಮೂರಿನ ಗ್ವಾರಪ್ಪಗಳಿಂದ ಹಿಡಿದು ರಸ್ತೆ-ರಸ್ತೆಗಳಲ್ಲಿ ಭಿಕ್ಷೆ ಬೇಡುವವರಿಂದ ಹಿಡಿದು ಉಳ್ಳವರ ವರೆಗೆ ಏನೇನೇಲ್ಲ ಬದಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಇಲ್ಲಿನ ರಸ್ತೆಗಳು ಅಗಲವಾಗಿರುವುದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ ವರ್ಷದ ಮೂರು ತಿಂಗಳು ಬೀಳುವ ಹಿಮ ಎಂದು ಹೇಳಲು ಯಾವ ಸಮೀಕರಣವನ್ನು ಹುಡುಕಲಿ? ಇಲ್ಲಿನ ಜನರು ವ್ಯವಸ್ಥಿತವಾದ ಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ಇದ್ದು, ಪ್ರಪಂಚದ ಎಲ್ಲರಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಹಾಗೂ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಬಳಸುವುದನ್ನು ಯಾವ ತತ್ವದಿಂದ ದೃಢೀಕರಿಸಲಿ? ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಮೂರು-ನಾಲ್ಕು ತಿಂಗಳು ಬೀಳುವ ಹಿಮ ಜನರ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಬಹಳಷ್ಟು ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಹುಟ್ಟಿಸುತ್ತದೆ ಎನ್ನುವುದಾದರೆ, ಅಂತಹ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಎಲ್ಲರ ದೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಒಳ್ಳೆಯವು ಎಂದು ಹೇಳಲು ಬಾರದಿದ್ದರೂ ನಾನಂತೂ ಅವುಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತ ಮನಸ್ಸಿನಿಂದ ಸ್ವಾಗತಿಸುತ್ತೇನೆ.

ನಿತ್ಯ ಹರಿದ್ವರ್ಣ ಕಾಡುಗಳಲ್ಲಿನ ಸವಾಲುಗಳು ಬೇರೆ - ಅಲ್ಲಿನ ಮರಗಳಿಗೆ ಒಂದಕ್ಕಿಂತ ಒಂದು ಹೆಚ್ಚು ಎತ್ತರಕ್ಕೆ ಬಲಶಾಲಿಯಾಗಿ ಬೆಳೆದು ಸೂರ್ಯನ ಕಿರಣಗಳನ್ನು ತಾವೇ ಮೊದಲು ಮುಟ್ಟಬೇಕು ಎಂಬ ಮಹದಾಸೆ, ತಮ್ಮ ಎಲೆಗಳು ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲ ದಿನಗಳೂ ದ್ಯುತಿಸಂಶ್ಲೇಷಣೆಯಿಂದ ಬೇಕಾದ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಪೂರೈಸುವ ಎಂದೂ ನಿಲ್ಲದ ಕಾರ್ಖಾನೆಗಳಿದ್ದ ಹಾಗೆ. ಆದರೆ ಈ ಛಳಿ ಪ್ರದೇಶದ ಮರಗಳೋ ವರ್ಷಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ತಮ್ಮ ತಮ್ಮ ಎಲೆಗಳ ಸಂತತಿಯನ್ನು ರಿ ನ್ಯೂ ಮಾಡದೇ ವಿಧಿಯೇ ಇಲ್ಲ, ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಆರು ತಿಂಗಳು ಎಲೆಗಳಿಲ್ಲ ಬೋಳು ಮರಗಳು ಒಣ ಕಟ್ಟಿಗೆಗಳ ಹಾಗೆ ಕೊನೆ ಕೊನೆಗೆ ಗಾಳಿ ಬೀಸಿದರೂ ತೊನೆದಾಡದ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ತಲುಪಿಹೋಗುತ್ತವೆ. ಸೂರ್ಯನ ಬೆಳಕು ಬಿದ್ದರೂ ಅದು ನೇರವಾಗಿ ತಮ್ಮ ಮೇಲೆ ಬೀಳದ ಹಾಗೆ ಹಿಮ ಮುಸುಕಿದ್ದರೂ ಎಂತಹ ಕೆಟ್ಟ ಛಳಿಯಲ್ಲಿ ಬದುಕುಳಿಯುವ ದಿಟ್ಟತನವನ್ನು ಹುಟ್ಟಿನಿಂದ ಪಡೆದುಕೊಂಡು ಬರುತ್ತವೆ. ಈ ಹೊರಗಿನ ಮರಗಳ ಕಷ್ಟವನ್ನು ನೋಡಲಾರದೇ ನಮ್ಮಂತಹವರ ಮನೆಯ ಒಳಗೆ ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಸೊಂಪಾಗಿ ಬೆಳೆಯುವ ಮಲ್ಲಿಗೆ-ತುಳಸಿ-ಬಾಳೆ ಗಿಡಗಳು ಛಳಿಗಾಲದಲ್ಲಿ ಸುರುಟಿಕೊಂಡಿದನ್ನು ನಾನು ಕಣ್ಣಾರೆ ನೋಡಿದ್ದೇನೆ. ಛಳಿ ಪ್ರದೇಶದ ಪ್ರಾಣಿ ಪಕ್ಷಿಗಳು ಖಂಡಿತವಾಗಿ ಭಿನ್ನವಾದವುಗಳು. ನಮ್ಮೂರಿನ ಪಾರಿವಾಳ-ಕಾಗೆ-ಗುಬ್ಬಿಗಳ ಹಾಗೆ ಇಲ್ಲಿಯವುಗಳಲ್ಲ, ನಮ್ಮೂರಿನ ಕೆರೆಗಳಲ್ಲಿ ಈಜು ಹೊಡೆಯುವ ಹಂಸಗಳು ಇಲ್ಲಿಯವಲ್ಲ, ಇಲ್ಲಿನ ಅಳಿಲುಗಳೂ ಸಹ ಭಿನ್ನವಾದವುಗಳೇ. ಅವುಗಳ ಪ್ರಬೇಧ ಒಂದೇ ಇರಬಹುದು ಆದರೆ ಅವುಗಳ ನಡತೆ, ಅವು ವಾತಾವರಣಕ್ಕೆ ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳುವ ರೀತಿ ಖಂಡಿತ ಭಿನ್ನವಾದದ್ದು.

ಈ ಸೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿನ ಭಿನ್ನತೆ ಇಲ್ಲಿನವರ ಮೈ-ಮನ-ಚರ್ಮದಲ್ಲಿ ಅಡಕವಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ನಮ್ಮಂತಹವರಿಗೆ ಅದು ನಮ್ಮ ಚರ್ಮದಿಂದ ಕೆಳಕ್ಕೆಂದೂ ಇಳಿಯುವುದೇ ಇಲ್ಲ. ನಾವೆಂದೂ ಛಳಿಗಾಲವನ್ನು ಒಂದು ಹೀಗೆ ಬಂದು ಹೋಗುವ ಹಂತವನ್ನಾಗಿ ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದೇವೆಯೋ ಹೊರತು ಬದುಕಿನ ಅಂಗವಾಗಿ ಅಲ್ಲ. ಬೇಕೆಂದರೆ ನಾಳೆ ಆಫೀಸಿನಲ್ಲಿನ ಸ್ಥಳೀಯರನ್ನು ನೋಡಿ, ಅವರುಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡುವ ಬಟ್ಟೆಗಳಲ್ಲಿ ಫಾಲ್ ಇನ್‌ಫ್ಲುಯೆನ್ಸ್ ಇದ್ದೇ ಇರುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ನಾನು ತೊಡುವ ಬಟ್ಟೆಗಳಲ್ಲಿ ಅಂತಹ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಿರೋದಿಲ್ಲ. ಇದೊಂದು ಅಂಶವೇ ಸಾಕು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ನಾನು ಎಂದಿಗೂ ಇಲ್ಲಿ ಭಿನ್ನವಾಗಿ ಇರಲು - ಹಾಗಿರುವುದು ಒಳ್ಳೆಯದೋ ಕೆಟ್ಟದ್ದೋ ಯಾರಿಗೆ ಗೊತ್ತು?

ಸುಬ್ಬನೂ ಎಲೆಕ್ಷನ್ನಿಗೆ ನಿಲ್ತಾನಂತೆ!

’ಯಾಕೋ ಸುಬ್ಬ, ಒಂಥರಾ ಇದೀಯಾ ಇವತ್ತು!’ ಎಂದು ಈ ಸಂಜೆ ಅವನ ಮುಖವನ್ನು ನೋಡಿದ ಕೂಡ್ಲೇ ಕೇಳಬೇಕು ಅನ್ನಿಸಿದ್ದು ನಿಜ. ಅವನ ಮುಖ ನೋಡಿದ್ರೆ ಇನ್ನೇನು ಇವತ್ತೋ ನಾಳೆಯೋ ಅವನೇ ಸಾಯ್ತಾನೇನೋ ಅನ್ನೋ ಹಾಗಿದ್ದ.

’ಏನಿಲ್ಲ...’ ಎಂಬ ಚಿಕ್ಕದಾದ ಬೇಸರದ ಉತ್ತರ ಮತ್ತೇನೋ ಇದೆ ಕೆಣಕು, ಕೇಳು ಎಂದು ನನ್ನನ್ನು ಪುಸಲಾಯಿಸುತ್ತಿತ್ತು.

’ಅದೇನ್ ಇದ್ರೂ ನನ್ನ ಹತ್ರ ಹೇಳೋ ಪರವಾಗಿಲ್ಲ...’ ಎಂದು ಎಲ್ಲಾ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೂ ಉತ್ತರ ಕಂಡು ಹಿಡಿಯೋನ ಹಾಗೆ ದೊಡ್ಡ ಆಶ್ವಾಸನೆಯನ್ನು ನೀಡಿದೆ, ನನ್ನ ಬಳಿ ಉತ್ತರದ ಬದಲಿಗೆ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳೇ ಹೆಚ್ಚಿರೋವು ಎಂದು ನನಗೂ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಅರಿವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಅವನ ಸಮಸ್ಯೆಗೆ ನಾನು ಕೇಳೋ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು ಉತ್ತರವನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳದಿದ್ದರೆ ಎಂದು ನನಗೂ ಒಮ್ಮೆ ದಿಗಿಲಾಯಿತು.

ಸುಬ್ಬ ಸಾವಕಾಶವಾಗಿ ಸೋಫಾದಲ್ಲಿ ಕೊಸರಿಕೊಂಡು, ’ನಾನು ಬದಲಾಗಿಬಿಟ್ಟಿದ್ದೀನಿ ಕಣೋ!’ ಎಂದ. ನನಗೋ ಇವನೇನು ಬದಲಾಗ್ತಾನೆ ಮಹಾ ಎಂದು ಒಮ್ಮೆ ಲೇವಡಿ ಮಾಡೋಣ ಎನ್ನಿಸಿದರೂ ಸುಬ್ಬ ಫೈನಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಕ್ಯಾಚು ಬಿಟ್ಟು ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಸೋಲಲು ಕಾರಣವಾದ ಮಹಮದ್ ಹಫೀಜನ ಥರ ಮುಖ ಗಂಟು ಹಾಕಿಕೊಂಡಿದ್ದನ್ನು ನೋಡಿ, ’ಯಾವುದರ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳ್ತಿದ್ದೀಯೋ ಪುಣ್ಯಾತ್ಮ...’ ಎಂದು ಸಾಂತ್ವನವನ್ನು ನುಡಿಯುವಂತೆ ತೋರಿಯೂ ಹೆಚ್ಚು ವಿವರವನ್ನು ಕೇಳಲು ಶುರು ಮಾಡಿದೆ.

ಸುಬ್ಬ ಸ್ವಲ್ಪ ಚೇತರಿಸಿಕೊಂಡು, ’ಏನಿಲ್ಲ, ನನ್ನ ಆಕ್ಸೆಂಟು ಬದಲಾಗಿದೆ, ಇಲ್ಲಿ ಬಂದ ಮೇಲೆ ನಮ್ಮೂರಿನ ಥರ ಕಾಫಿ ಕುಡುದ್ರೆ ರುಚಿ ಸೇರೋದಿಲ್ಲ ಬಿಸಿ ನೀರು ಕುಡಿದ ಹಾಗಿರುತ್ತೆ, ಅದರ ಬದಲಿಗೆ ಬ್ಲ್ಯಾಕ್ ಕಾಫಿ ಕುಡುದ್ರೇನೇ ಸಮಾಧಾನ, ಇನ್ನು ಇಲ್ಲಿನ ಚಾನೆಲ್ ಸೆವೆನ್ ನ್ಯೂಸ್ ನೋಡೀ ನೋಡೀ ಬಿಬಿಸಿ ನ್ಯೂಸ್ ಯಾವುದೋ ಬೇರೆ ಗ್ರಹವೊಂದರ ಸಮಾಚಾರವನ್ನು ಭಿತ್ತರಿಸುವಂತೆ ಕಾಣ್ಸುತ್ತೆ...’ ಎಂದು ಇನ್ನೇನನ್ನೋ ಮುಂದುವರೆಸುತ್ತಾ ಅವನ ರೈಲನ್ನು ಹೊಡೆಯುತ್ತಲೇ ಇದ್ದವನಿಗೆ ನಾನು ಮಧ್ಯೆ ಬಾಯಿ ಹಾಕಿ ತಡೆಯೊಡ್ಡಿದೆ,

’ಎಲಾ ಇವನಾ, ಟೂರಿಸ್ಟ್ ಅಂತ ಬಂದೋನ್ ನೀನಪಾ, ನೀನೇ ಹಿಂಗಂದ್ರೆ?!’

’ಟೂರಿಸ್ಟ್ ಅಂತ ಏನೋ ಬಂದಿದ್ದೀನಿ, ಅದು ವೀಸಾ-ಟಿಕೇಟ್ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಮಾತ್ರ, ನಾನು ಎಲ್ಲ್ ಹೋದ್ರೂ ಅಲ್ಲಿನ ಸ್ಥಿತಿ-ಗತಿ ಬಗ್ಗೆ ತಲೆಕೆಡಿಸಿಕೊಳ್ಳೋದು ನಿನಗೆ ಗೊತ್ತೇ ಇದೆಯಲ್ಲಾ? ನಾನು ಅಲ್ಲಿದ್ರೆ ಮಳೆ-ಬೆಳೆ ಹೆಂಗಾಗುತ್ತೇ ಈ ವರ್ಷಾ ಅಂತ ಮುಗಿಲ್ ನೋಡ್ತೀನಿ, ಇಲ್ಲಿ ಬಂದ ಮೇಲೂ ಫಾರ್ಮರ್ಸ್ ಆಲ್ಮನ್ಯಾಕ್ ಓದ್ತೀರೋದನ್ನ ನೀನೇ ನೋಡಿದ್ದೀಯಲ್ಲಾ? ನಾವು ತೋಟಾ ಮಾಡೋರು ಎಲ್ಲಿದ್ರೂ ತೋಟಾ ಮಾಡೋರೇ - ಅಮೇರಿಕದಲ್ಲಿರಲಿ, ಆಫ್ರಿಕದಲ್ಲಿರಲಿ’ ಎಂದು ತನ್ನನ್ನು ತಾನು ಮೆಚ್ಚಿಸಿಕೊಂಡ.

’ಅದ್ಸರಿ, ನೀನು ಬಂದು ಇಷ್ಟೊಂದು ತಿಂಗಳಾಯ್ತು, ಇವತ್ತ್ಯಾಕೆ ನಿನಗೆ - ನಾನು ಬದಲಾಗಿದ್ದೇನೆ - ಅನ್ನೋ ದಿವ್ಯದೃಷ್ಟಿ ಬಂತೋ?’ ಎಂದು ನಾಟಕೀಯವಾಗಿ ಕೇಳಿದ್ದಕ್ಕೆ,

’ಅದೇ ಬರ್ಮಾ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಅರಾಜಕತೆ ಶುರುವಾಯ್ತಲ್ಲಾ ಅದರ ಬಗ್ಗೆ ಓದ್ತಾ ಇದ್ದೆ ಎಲ್ಲೋ ಒಂದು ಕಡೆ, ಊರಿನ್ ನೆನಪು ಬಂತು. ಜೊತೆಗೆ ಇಲ್ಲಿನ ಮಾಧ್ಯಮಗಳನ್ನು ತಿರುತಿರುವಿ ನೋಡಿದ್ರೆ ಇವರಿಗೆ ಬೆಳಗ್ಗಿಂದಾ ಸಂಜೀವರಿಗೂ ಡಾವ್ ಜೋನ್ಸೂ-ನ್ಯಾಸ್‌ಡಾಕೂ ಬಿಟ್ರೆ ಬೇರೆ ಪ್ರಪಂಚಾನೇ ಇಲ್ಲೇನೋ ಅನ್ನಿಸಿ ಬಿಟ್ಟಿತು. ಎಲ್ಲ್ಯಾದ್ರೂ ಚೂರೂ-ಪಾರೂ ಸುದ್ದಿ ಬರತಾವೆ ಇಲ್ಲಾ ಅಂತಲ್ಲಾ...ಆದ್ರೂ ಈ ದೇಶ ಒಂಥರಾನಪಾ...’

ಈಗ ಗೊತ್ತಾಯ್ತು ಸುಬ್ಬನ ಈ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ಕಾರಣವೇನು ಎಂದು ಅಂದುಕೊಂಡಿದ್ದು ನನ್ನ ತಪ್ಪು ಊಹೆಯಾಗಿತ್ತು. ಬದಲಾದ ಬರ್ಮಾದ ಸ್ಥಿತಿಗತೀಗೂ, ತಾನೇ ಬದಲಾಗಿದ್ದೇನೆ ಅನ್ನೋದಕ್ಕೂ ಯಾವ ತಾಳಮೇಳವೂ ಕಾಣಲಿಲ್ಲ. ಹೋಗ್ಲಿ, ಪ್ರವಾಸಿಯಾಗಿ ಬಂದವರು ಒಂದೆರಡು ಅಂಶಗಳನ್ನು ಬಳುವಳಿ ಪಡೆದು ಕಲಿಯಬಾರದೇಕೆ, ತಮ್ಮ ತನವನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಇತರರದ್ದನ್ನು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಬಾರದೇಕೆ ಎಂದು ನನ್ನ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಸಮಜಾಯಿಷಿ-ಸಾಂತ್ವನಗಳು ಹುಟ್ಟುತ್ತಿದ್ದರೆ ಅವುಗಳನ್ನು ಅವನಿಗೆ ಹೇಗೆ ಹೇಳುವುದು ಎಂಬ ಗುಂಗಿನಲ್ಲೇ ನಾನು ಮುಳುಗಿ ಹೋಗುತ್ತಿರುವಾಗ ಅವನ ಈ ಮಾತು ನನ್ನನ್ನು ಎಚ್ಚರಿಸಿತು,

’ಅಮೇರಿಕ ಅನ್ನೋದು ಮಹಾನ್ ಅಲೆ, ಅದು ತನ್ನೊಳಗೆ ಎಂತಹ ಪರ್ವತವನ್ನೂ ಎತ್ತಿ ಹಾಕ್ಕೊಳ್ಳುತ್ತೆ, ಅದರ ವಿರುದ್ಧ ಎದ್ದು ನಿಲ್ಲೋನು, ತನ್ನತನವನ್ನೇ ರೂಢಿಸಿಕೊಂಡು ಮುಂದುವರೆಯೋನು ಅದಕ್ಕಿಂತ ಬಲಶಾಲಿಯಾಗಬೇಕೇ ವಿನಾ ದುರ್ಬಲನಾಗಿರಬಾರ್ದು - ಆ ಬಲ ನಮ್ಮಂಥ ತೃತೀಯ ಜಗತ್ತಿನಿಂದ ಬಂದಂತಹವರಿಗೆ ಕಷ್ಟ ಸಾಧ್ಯ. ಹಾಗಾಗಿ ನಮ್ಮತನವನ್ನು ಎಷ್ಟು ಸಾಧ್ಯವೋ ಅಷ್ಟು ಬೇಗ ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲಿನ ವಾತಾವರಣ ಬಹಳಷ್ಟು ಸಹಾಯವನ್ನೇನೋ ಮಾಡುತ್ತೇ, ಆದರೆ ಅವರವರತನವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಮತ್ತಿನ್ನೇನೋ ಬಂದು ನೆಲೆಸಿ ಅಂತಹ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ರೂ ಮುಖ್ಯವಾಹಿನಿಯಲ್ಲಿ ಭೌತಿಕವಾಗಿದ್ರೂ ಮಾನಸಿಕವಾಗಿ ವಿಮುಖರಾಗುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತೆ’.

ಇವನ್ಯಾವತ್ತಿಂದ ಸಿನಿಮಾ ಪಾಟೀಲನ ಥರ ನಾನ್ ಸ್ಟಾಪ್ ಡೈಲಾಗುಗಳನ್ನು ಶುರು ಹಚ್ಚಿಕೊಂಡ ಎಂದು ಗೊತ್ತಾಗದೇ ಬಾಯಿಯ ಮೇಲೆ ಬೆರಳಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವಂತಾಗಿತ್ತು ನನ್ನ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ. ಆದ್ರೂ ಸ್ವಲ್ಪ ಪುಶ್ ಬ್ಯಾಕ್ ಮಾಡಿದ್ರೆ ಇನ್ನೇನಾದ್ರೂ ಧ್ವನಿ ಹೊರಡುತ್ತೋ ನೋಡೋಣ ಎಂದುಕೊಂಡವನಿಗೆ ಸ್ವಲ್ಪ ನಿರಾಶೆ ಹುಟ್ಟಿಸಿತ್ತು ಸುಬ್ಬನ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ,

ನಾನೆಂದೆ, ’ನೋಡೋ, ಪ್ರವಾಸಿಯಾಗಿ ಬಂದವನಾಗಲೀ, ವಲಸಿಗರಾಗಿ ಬಂದವರಾಗಲೀ ಅವರವರ ನೆಲೆಗಟ್ಟನ್ನು-ಮಿತಿಯನ್ನು ಅರಿತು ಅದರಂತೆ ನಡೆಯಬೇಕೇ ವಿನಾ ಇರೋ ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲವನ್ನು ಅರೆದು ಕುಡೀತೀನೀ ಅನ್ನೋದು ಭಂಡತನವಾಗೋದಿಲ್ವೇ?’

ಅದಕ್ಕವನು ಉತ್ತರವಾಗಿ, ’ಭಂಡತನ ಅನ್ನೋದೇನೂ ಅಷ್ಟೊಂದು ಸಮಂಜಸ ಅನ್ಸಲ್ಲ, ನಮ್ಮೊಳಗೆ ನಡೆಯೋ ಬದಲಾವಣೇನ ಒಂದು ಹೆಜ್ಜೆ ಮುಂದೆ ಹೋಗಿ ಹೇಳ್ದೆ ಅಂತಂದ್ರೆ ಒಪ್ಪಿಕೋಬೋದೋ ಏನೋ’ ಎಂದು ಅಡ್ಡಗೋಡೆಯ ದೀಪ ಇಟ್ಟವರ ಹಾಗೆ ಮಾತನಾಡಿದ.

ಅವನಿಗೆ ನೋವಾದಲ್ಲೇ ಚುಚ್ಚೋಣವೆಂದುಕೊಂಡು, ’ಈಗ ನನಗೆ ಗ್ಯಾರಂಟಿ ಅನ್ಸಿತು ನೀನು ಬದಲಾಗಿದೀಯಾ ಅಂತ!’ ಎಂದೆ.

ಅವನು ಒಂದು ಕ್ಷಣ ಮುಖದ ಮೇಲೆ ಖುಷಿಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದವನಂತೆ ಕಂಡುಬಂದು, ’ಆಞ್, ಹೌದಾ...’ ಎಂದು ಇನ್ನೇನನ್ನೋ ಹೇಳಲು ಹೋದವನನ್ನು ಅರ್ಧಕ್ಕೆ ತಡೆದು,

’ಇನ್ನೇನ್ ಮತ್ತೇ, ನಿನ್ನ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳೋ, ಉತ್ತರಗಳೋ, ನೀನು ನೀಡೋ ಸಮಜಾಯಿಷಿಯೋ...ಇವೆಲ್ಲ ಇಲ್ಲಿನ ಕಾಂಗ್ರೇಸ್‌ಮನ್ನುಗಳ ಥರ ಆಗ್ತಾ ಇವೆ ನೋಡು, ಅವರು ಯಾವತ್ತು ಯಾವ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ನೇರವಾಗಿ ಉತ್ತರಕೊಟ್ಟಿರ್ತಾರೆ ತಾವು ಹುಟ್ಟಿದಾಗಿನಿಂದ?’ ಎಂದು ಕಿಚಾಯಿಸಿದೆ.

’ಹೌದಾ, ಹಂಗಾಂದ್ರೆ ಊರಿಗ್ ಹೋದೇನೇ ಪುರಪಂಚಾಯ್ತಿ ಎಲೆಕ್ಷನ್ನಿಗ್ ನಿತಗಂಬಿಡ್ತೀನಿ!’ ಎಂದು ತನ್ನೊಳಗಿನ ಸಂಭ್ರಮದಲ್ಲಿ ಕಳೆದುಕೊಂಡ. ನಾನು ಮುರಾ ಸಂಜೆ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಬೆಳಕು-ಗಾಳಿಯಾದರೂ ಬರಲಿ ಎಂದು ಕಿಟಕಿ ಬಾಗಿಲನ್ನು ಎತ್ತಿದೆ, ಈಗಾಗಲೇ ಫಾಲ್ ಬಿದ್ದಿರೋದನ್ನು ಸೂಚಿಸುವಂತೆ ನೆಲದ ಮೇಲೆ ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಒಣಗಿದ ಎಲೆಗಳು ಹರಡಿಕೊಂಡಿದ್ದವು. ಇನ್ನೇನು ಇವತ್ತಿನ ನನ್ನ ಕಥೆ ಮುಗಿಯಿತು ಎಂದು ಡ್ಯೂಟಿ ಪೂರೈಸಿದವನ ಹಾಗೆ ನಿಧಾನವಾಗಿ ಸೂರ್ಯ ಜಾರಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ.

ನಾನು ’ಎಲೆಕ್ಷನ್ನಿಗೆ ನಿಂತಾರೂ ನಿತಗೋ, ಕೂತಾರೂ ಕೂರು...ಕೊನೆಗೆ ಒಂದಿಷ್ಟು ಲೋಕಕಲ್ಯಾಣ ಕೆಲ್ಸವನ್ನು ಮಾಡೋದ್ ಮರೀ ಬ್ಯಾಡಾ!’ ಎನ್ನೋ ಮಾತುಗಳು ಅವನದ್ದೇ ಅದ ಗುಂಗಿನಲ್ಲಿದ್ದ ಸುಬ್ಬನಿಗೆ ಕೇಳಿಸಲೇ ಇಲ್ಲ.

ಏನ್ ಬೇಡಾ ಅಂದ್ರೂ ಈ ಕೆಲ್ಸಾ ಮಾಡ್‌ಬೋದ್ ನೋಡಿ...

ಹತ್ತ್ ಹನ್ನೊಂದ್ ವರ್ಷದ್ ಹಿಂದೆ ನಾವೆಲ್ಲಾ ನೋಡಿದ ಹಾಗೆ ಒಂದು ಡಾಲರ್‌ಗೆ ಸುಮಾರು ಮುವ್ವತ್ತಾರೂವರೆ ರೂಪಾಯಿ ಇತ್ತು. ಇನ್ನು ಸ್ವಲ್ಪ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಆ ಕಾಲ ಮತ್ತೆ ಪುನಃ ಮರುಕಳಿಸ್ತಾ ಇದೆ ಅಂತ ಹೇಳೋದರಲ್ಲಿ ತಪ್ಪೇನೂ ಇಲ್ಲಾ. ವಿದೇಶಕ್ಕೆ ವಲಸೆ ಬಂದವರಿಗೆ ಅವರು ಲೆಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಎಷ್ಟೇ ದಡ್ಡರಾದ್ರೂ ಹಿಂದುಳಿದವರಾದ್ರೂ ಕೊನೇಪಕ್ಷ ಅವರ ತಲೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಕ್ಯಾಲ್ಕುಲೇಟರ್ ಪ್ರಾಸೆಸ್ ಯಾವಾಗ್ಲೂ ನಡೀತಲೇ ಇರುತ್ತೆ - ಅದೇ ರುಪಾಯಿ-ಫಾರಿನ್ ಕರೆನ್ಸಿ ಕನ್ವರ್ಷನ್ ಫ್ಯಾಕ್ಟರ್! ಯಾವುದೇ ಅಂಗಡಿಯಲ್ಲಿ ಏನೇ ಕೊಂಡರೂ, ಒಂದು ಸ್ಟಾರ್‌ಬಕ್ಸ್ ಕಾಫಿಯಿಂದ ಹಿಡಿದು ವಾಷಿಂಗ್ ಮೆಷೀನ್ ವರೆಗೆ, ಅದು ರುಪಾಯಿಗೆ ತನ್ನಿಂದ ತಾನೇ ಕನ್ವರ್ಟ್ ಆಗೇ ಆಗುತ್ತದೆ, ನಮ್ಮ ಸಮಾಧಾನಕ್ಕಾಗಿಯಾದರೂ. ನನ್ನಂತಹವರಿಗೆ ಕರೆನ್ಸಿ ಕನವರ್ಷನ್ ಪ್ರಾಸೆಸ್ ಜೊತೆಗೆ ಟೆಂಪರೇಚರ್ ಕನ್ವರ್ಷನ್ (ಫ್ಯಾರನ್‌ಹೈಟ್‌‍ನಿಂದ ಸೆಂಟಿಗ್ರೇಡ್ ಹಾಗೂ ವೈಸಾ ವರ್ಸಾ) ಕೂಡಾ ತಲೆಯಲ್ಲಿ ಯಾವಾಗ್ಲೂ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಪ್ರಾಸೆಸ್ಸುಗಳಲ್ಲೊಂದು, ಅದು ಬೇರೆ ವಿಷಯ.

ನಾಲ್ಕೈದು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ (ಇರಬೇಕು), ರೂಪಾಯಿ ಬೆಲೆ ಇಳಿಮುಖವಾಗಿ ನಲವತ್ತೆಂಟು ದಾಟಿ ಹೋಗಿದ್ದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ, ನಾವುಗಳೆಲ್ಲ ರೂಪಾಯಿ ಕಥೆ ಮುಗಿಯಿತೆಂದುಕೊಂಡು ಎರಡು ಡಾಲರ್‌ಗೆ ನೂರು ರುಪಾಯಿ ಎಂದು ಕನ್ವರ್ಷನ್ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಆರಂಭಗೊಂಡಿದ್ದೆವು. ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬಿಪಿಓ ಟ್ರಾನ್ಸಾಕ್ಷನ್ನೂ ಕೂಡಾ ಹೆಚ್ಚಾದದ್ದೆಂದು ಕಾಣಿಸುತ್ತದೆ, ಇನ್‌ಫೋಸಿಸ್, ವಿಪ್ರೋಗಳಂತ ಕಂಪನಿಗಳವರು ತಮ್ಮ ಲಾಭವನ್ನು ರುಪಾಯಿಗೆ ಕನ್ವರ್ಟ್ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಬಹಳ ಖುಷಿ ಪಡುತ್ತಿದ್ದ ಕಾಲ. ರೂಪಾಯಿಯ ಬೆಲೆಯ ಹೆಚ್ಚಳದಲ್ಲಿ ಇಳಿತವಾದಂತೆ ಡಾಲರ್‌ನಲ್ಲಿ ವ್ಯವಹಾರ ಮಾಡೋ ಎಕ್ಸ್‌ಪೋರ್ಟ್‌ನವರಿಗಂತೂ ಬಹಳ ಅನುಕೂಲವಾದರೆ, ಅದೇ ರೂಪಾಯಿಯನ್ನು ಡಾಲರ್‌ಗೆ ಕನ್ವರ್ಟ್ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಜೀವನ ಸಾಗಿಸೋ ಪ್ರಯಾಣಿಕರಿಗಾಗಲೀ, ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗಾಗಲೀ ಅಷ್ಟೇ ಅನಾನುಕೂಲವಾದೀತು. ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ, ಅಮೇರಿಕದಂತಹ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಂದ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಹಣ ಕಳಿಸೋ ನನ್ನಂಥವರು ರೂಪಾಯಿಯ ಬೆಲೆ ಕುಸಿದಷ್ಟೂ ನೇರವಾಗಿ ಅನುಕೂಲಿತರಾದಂತೆ ಕಂಡುಬಂದರೂ ಒಂದಕ್ಕೆರೆಡು ಬೆಲೆ ತೆರುವ ರೀತಿಯಿಂದಲಾದರೂ ಹೆಚ್ಚು ಹೆಚ್ಚು ರೂಪಾಯಿಯನ್ನು ಬಳಸತೊಡುಗುವುದು ಸಹಜ. ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ, ರೂಪಾಯಿಯ ಬೆಲೆ ಏರುಮುಖವಾಗುವುದು ರಾಷ್ಟ್ರದ ಹಿತದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಒಳ್ಳೆಯದೇ ಎಂದು ಹೇಳಬೇಕು. ಕ್ಯಾಚ್ ಏನಪ್ಪಾ ಎಂದರೆ, ರೂಪಾಯಿಯ ಬೆಲೆ ಬರೀ ಡಾಲರ್‌ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಏರಿದರೆ ಮಾತ್ರ ಸಾಲದು, ಜಪಾನಿನ ಯೆನ್, ಯೂರೋಪಿನ ಯೂರೋ ಪೌಂಡ್ ಮುಂತಾದವುಗಳಿಗೂ ಸಹ ಪೈಪೋಟಿ ನೀಡುವುದು. ಡಾಲರ್ ಬೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಇಳಿಮುಖವಾದಂತೆ ಉಳಿದೆಲ್ಲ ಕರೆನ್ಸಿಗಳು ಇಳಿಮುಖವಾಗಿ ರೂಪಾಯಿಯ ಪ್ರಾಬಲ್ಯ ಹೆಚ್ಚಾದರೆ ಒಳ್ಳೆಯದು ಎನ್ನುವುದು ನನ್ನ ಅನಿಸಿಕೆ.

ಸರಿ, ನಾವು ರೂಪಾಯಿಯ ಬೆಲೆ ಏರಿದಂತೆ ಇಲ್ಲಿಂದ ಡಾಲರ್ ಅನ್ನು ಕಳಿಸಿದರೆ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಕನ್ವರ್ಷನ್ ಮಾಡಿದ ನಂತರ ಪ್ರತೀ ಡಾಲರ್‌ಗೆ ನಮಗೆ ಕೈಗೆ ಸಿಗುವಾಗ ಮುವತ್ತೈದೇ ರುಪಾಯಿಯಾಗಬಹುದು. ಆ ಮುವತ್ತೈದು ರೂಪಾಯಿಯನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ನಾವೇನು ಮಾಡುತ್ತೇವೆ ಅನ್ನೋದು ಮುಖ್ಯ. ಈಗಾಗಲೇ ನನ್ನಂತಹವರು ಪರ್ಸನಲ್ ಹಣವನ್ನು ಬ್ಯಾಂಕುಗಳ ಮೂಲಕ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಕಳಿಸದಿದ್ದರೂ, ಮತ್ತೊಂದು ದಿಸೆಯಲ್ಲಿ ಭಾರತಕ್ಕೆ ವಿದೇಶಿ ಹಣ ನುಗ್ಗುತ್ತಲೇ ಇದೆ, ಅದೇ ಇನ್‌ವೆಷ್ಟ್‌ಮೆಂಟ್‌ಗೋಸ್ಕರ - ಭಾರತದ ಸೆಕ್ಯೂರಿಟೀಸ್ ಮಾರ್ಕೆಟ್ಟುಗಳಲ್ಲಿ ಹಣವನ್ನು ತೊಡಗಿಸಲು ನಾ ಮುಂದು ತಾ ಮುಂದು ಎಂದು ವ್ಯಕ್ತಿಯ (individual) ಮಟ್ಟದಿಂದ ಹಿಡಿದು ಸಂಸ್ಥೆಗಳವರೆಗೆ (institution) ಎಲ್ಲರೂ ಮುನ್ನುಗ್ಗುತ್ತಿರುವುದು ಇತ್ತೀಚಿನ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳಲ್ಲೊಂದು. ಈ ಐ-ಐ (i-i ಅಂದರೆ individual-institution) ಹಣ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಹರಿದು ಬರುತ್ತಿರುವ ವಿಷಯ ಇಂದು ನಿನ್ನೆಯದಲ್ಲ, ಆದರೆ ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಐ-ಐ ಹಣ ಹೆಚ್ಚಾಗಿರುವುದು ಒಂದು ಮಹತ್ತರ ಬೆಳವಣಿಗೆ.

ಹಾಗಾದ್ರೆ, ಏನೂ ಬೇಡಾ ಅಂದ್ರೂ ನಾವೆಲ್ಲ ಯಾವ ಕೆಲಸವನ್ನು ಮಾಡಬಹುದು? ಒಂದು ಭಾರತದಂತಹ ಏರುಮುಖದ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳಲ್ಲಿ ಹಣ ತೊಡಗಿಸುವುದು, ಮತ್ತೊಂದು ಹಾಗೆ ಹಣ ತೊಡಗಿಸುವವರಿಗೆ ಅನುಕೂಲವಾಗಲೆಂದು ಫೈನಾನ್ಸಿಯಲ್ ಸರ್ವೀಸಸ್ ಕಂಪನಿಗಳನ್ನು ತೆರೆಯುವುದು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಅಮೇರಿಕದಲ್ಲಿ ಸಿಗುವ ಫೈನಾನ್ಸಿಯಲ್ ಸರ್ವೀಸ್ ಬಗ್ಗೆ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಗೊತ್ತಿರೋದೇ - ನಿಮ್ಮ ಗಟ್ಟಿತನವನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ಸಾವಿರ ಡಾಲರುಗಳಿಂದ ಹಿಡಿದು ಮಿಲಿಯನ್ ಡಾಲರುಗಳ ವರೆಗೆ ನೀವು ಹೂಡಿಕೆಯನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದಲ್ಲಿ, ನಿಮ್ಮ ಫೈನಾನ್ಸಿಯಲ್ ಅಡ್ವೈಸರ್ ಎನ್ನುವ ಮಹಾಶಯ ನಿಮ್ಮ ಹೂಡಿಕೆಯ ಧೇಯೋದ್ದೇಶಗಳಿಗನುಗುಣವಾಗಿ ನಿಮ್ಮ ಹಣವನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿ ನಿಮ್ಮ ಹಣಕಾಸಿನ ಅಗತ್ಯಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸುತ್ತಾನೆ. ಅವನ ಹಿಂದೆ ಬ್ಯಾಂಕು, ಇನ್‌ವೆಷ್ಟ್‌ಮೆಂಟ್ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್ ಹಾಗೂ ಸಪೋರ್ಟ್ ಇರಬಹುದು, ಅಥವಾ ಆತ ಒಬ್ಬೊಂಟಿ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿರಬಹುದು. ಯಾವುದೂ ಬೇಡವೆಂದರೆ ನಿಮ್ಮ ಹಣವನ್ನು ನೀವೇ ಆನ್‌ಲೈನ್ ಮಾಧ್ಯಮ (ಇ-ಟ್ರೇಡ್, ಅಮೆರಿಟ್ರೇಡ್, ಇತ್ಯಾದಿ)ಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಬಹುದು. ಆದರೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ನೇರವಾಗಿ ಹಣವನ್ನು ತೊಡಗಿಸಬೇಕೆಂದುಕೊಂಡವರಿಗೆ ಈ ರೀತಿಯ ಅನುಕೂಲಗಳು ಇವೆಯೆಂದು ನನಗೆ ತಿಳಿದಿದ್ದರೂ ಅವು ಅಮೇರಿಕನ್ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ದೊರೆಯುವ ಸೌಲಭ್ಯಗಳಿಗೆ ಯಾವ ರೀತಿಯಲ್ಲೂ ಇನ್ನೂ ಪೈಪೋಟಿ ಕೊಡುವ ಹಂತದಲ್ಲಿಲ್ಲ - ಮುಂದೆ ಒಂದು ಮಹಾನ್ ಆಗಿ ಬೆಳೆಯಬಹುದಾದ ಕ್ಷೇತ್ರವಿದು. ಅದಕ್ಕೋಸ್ಕರವೇ, ನಿಮ್ಮಲ್ಲಿ ಇಂತಹ ಸರ್ವೀಸ್ ಮೈಂಡೆಡ್‌ನೆಸ್ ಇದ್ದರೆ - ನನ್ನಂತಹವರಿಗೆ ಅನುಕೂಲವಾಗಲೆಂಬಂತೆ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಉದ್ಯಮವನ್ನು ತೆರೆದು ಮುಂದೆ ಅದೇ ಮಹಾ ಕಾರ್ಪೋರೇಷನ್ ಆಗಿ ಬೆಳೆಯುವ ಎಲ್ಲ ಲಕ್ಷಣವೂ ಇರೋದರಿಂದ ಇದು ಖಂಡಿತವಾದ ಸುಸಮಯ ಎಂದು ನನ್ನ ’ಅಂತರಂಗ’ ಕಣೀ ಹೇಳತೊಡಗುವುದನ್ನು ನಾನು ಎಷ್ಟೇ ಕಷ್ಟಪಟ್ಟರು ನಿಲ್ಲಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತಿಲ್ಲ! ಈಗಾಗಲೇ IBI, SBI ಮುಂತಾದ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಆ ಕೆಲಸವನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿವೆ ಎಂದಿರಾ, ಅವುಗಳ ಸರ್ವೀಸನ್ನು ಬಲ್ಲವರೇ ಬಲ್ಲರು - ನೀವಾದರೂ ಒಂದು ನಂಬಿಕಸ್ಥ ಹೊಸ ಕಂಪನಿಯನ್ನು ಹೊರಡಿಸಿ ನಾವೆಲ್ಲ ನಿಮ್ಮ ಸಹಾಯವನ್ನು ಪಡೆದು ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪವಾದರೂ ಮುಂದೆ ಬರೋಣ, ಏನಂತೀರಿ? ಅಮೇರಿಕದ ಇನ್ವೆಷ್ಟ್‌ಮೆಂಟ್ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ಕಂಪನಿಗಳು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಟಿಕ್ಕಾಣಿ ಹೂಡಿ ಅವರ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಮನೆ ಮಾತು ಮಾಡುವುದರ ಮೊದಲೇ ಮಹಾನ್ ಸುವರ್ಣ ಅವಕಾಶವೇ ಕಾದಿದೆ ಎಂಬುದು ನನ್ನ ಅಭಿಮತ.

ಏನು ರೋಷ, ಏಕೀ ವೈಭವೀಕರಣ?

ಈಗ್ಗೆ ಮೂರ್ನಾಲ್ಕು ತಿಂಗಳಿನಿಂದ ಉದಯ ಟಿವಿ ಸಬ್‌ಸ್ಕ್ರೈಬ್ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಕನ್ನಡ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಬಿಡುವಿನಲ್ಲೋ ಅಥವಾ ಡಿವಿಆರ್ ಕೃಪಾಕಟಾಕ್ಷದಿಂದಲೋ ನೋಡಿ ಒಂದು ಹೆಜ್ಜೆ ನಮ್ಮೂರಿಗೆ ಹತ್ತಿರವಾಗುತ್ತೇನೆ ಎಂದುಕೊಂಡಿದ್ದ ನನಗೆ ಸಂತೋಷಕ್ಕಿಂತಲೂ ಭ್ರಮನಿರಸನವಾದದ್ದೇ ಹೆಚ್ಚು ಎಂದರೆ ತಪ್ಪಾಗಲಾರದು. ನನ್ನ ಈ ಮಾನಸಿಕ ಜಾಗೃತಿಯ ಹಿಂದೆ ಕನ್ನಡಿಗರದ್ದಾಗಲೀ, ಉದಯ ಟಿವಿಯವರದ್ದಾಗಲೀ ತಪ್ಪು ಇದೆ ಎನ್ನುವುದಕ್ಕಿಂತಲೂ ನನ್ನಲ್ಲಿನ ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನು ಒರೆಗೆ ಹಚ್ಚಿ ಸುತ್ತಲನ್ನು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ನೋಡುವ ಪ್ರಯತ್ನವಿದು ಅಷ್ಟೇ.

ನನಗೆ ಬುದ್ಧಿ ತಿಳಿದಾಗಿನಿಂದಲೂ ಕನ್ನಡ ನಾಟಕ, ಸಿನಿಮಾ, ದೊಡ್ಡಾಟ, ಬಯಲಾಟ, ವೀರಗಾಸೆ, ಯಕ್ಷಗಾನ, ಜಾನಪದ ಗಾಯನ/ನೃತ್ಯ ಮುಂತಾದವುಗಳನ್ನು ಸಹಜವಾಗಿ ನೋಡಿ ಬೆಳೆದವನು ನಾನು. ಇವತ್ತಿಗೂ ಯಕ್ಷಗಾನದ ಒಂದು ಪದವಾಗಲೀ ಸಂಭಾಷಣೆಯಾಗಲಿ ಮೈನವಿರೇಳುವಂತೆ ಮಾಡುವುದು ಖಂಡಿತ. ಅದೇ ರೀತಿ ಹಳೆಯ ಜಾನಪದ ಹಾಡುಗಳಾಗಲೀ, ಮಟ್ಟಾಗಲೀ ಮತ್ತೊಂದಾಗಲೀ ಅವುಗಳನ್ನು ಕೇಳುವುದೇ ಮನದಲ್ಲಿ ಬಹಳಷ್ಟು ಉತ್ಸಾಹವನ್ನು ಉಂಟು ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಕೆರೆಗೆಹಾರದ ಕಥೆಯಾಗಿರಬಹುದು, ಗೋವಿನ ಹಾಡಾಗಿರಬಹುದು, ಮಾಯದಂಥ ಮಳೆಯಾಗಿರಬಹುದು, ಹಳೆಯ ಸಿನಿಮಾ ಹಾಡುಗಳಾಗಿರಬಹುದು - ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಏಕತಾನತೆ ಇದೆ, ಒರಿಜಿನಾಲಿಟಿ ಇದೆ, ಮೂಲವಿದೆ ಹಾಗೂ ಶೋಧಿಸುವ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಮುದ ನೀಡುವ ಗುಂಗಿದೆ. ಹಲವಾರು ಸಾಮಾಜಿಕ ನಾಟಕಗಳಲ್ಲಿ, ತಾಳಮದ್ದಳೆಗಳಲ್ಲಿ, ನಮ್ಮ ಜನರ ನಡುವೆ ಹಾಸುಹೊಕ್ಕಾದ ಯಾವುದೊಂದು ಮನೋರಂಜನಾ ಪ್ರಬೇಧದಲ್ಲಿಯೂ ನಮ್ಮದೇ ಆದ ಒಂದು ಸೊಗಡಿದೆ. ಕ್ಷಮಿಸಿ, ನಮ್ಮ ಜನರ ನಡುವೆ ಹಾಸುಹೊಕ್ಕಾದ ಮನೋರಂಜನಾ ಪ್ರಬೇಧದ ಜೀವ ಸಂಕುಲದಲ್ಲಿ ಸಿನಿಮಾ ಪ್ರಪಂಚವಾಗಲೀ, ಅಥವಾ ಇಂದಿನ ಕಿರುತೆರೆಯ ಕಣ್ಣೀರಿನ ಕೋಡಿಗಳಾಗಲೀ ಇವೆಯೇ ಅನ್ನೋದು ಬಹು ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಶ್ನೆ. ಆದರೆ ನೀವೇ ನೋಡಿದಂತೆ ನನಗೆ ಅಪ್ಯಾಯಮಾನವಾಗುವಂತಹ ಯಾವುದೇ ಮಾಧ್ಯಮದ ಹತ್ತಿರಕ್ಕೂ ಸಿನಿಮಾ ಬಂದಿಲ್ಲ, ಅದರಲ್ಲಿಯೂ ಇತ್ತೀಚಿನ ಸಿನಿಮಾಗಳಾಗಲೀ ಹಾಗೂ ಅನೇಕ ಕಿರುತೆರೆಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಾಗಲೀ ಬಹು ದೂರ.

ನಾವು ಹೈ ಸ್ಕೂಲು ಕಾಲೇಜುಗಳಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಚರ್ಚಾಸ್ಪರ್ಧೆಗಳಲ್ಲಿ ವಾದ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದುದು ಇನ್ನೂ ನನಗೆ ಚೆನ್ನಾಗಿ ನೆನಪಿದೆ - ಭಾರತದ ಸುದ್ದಿ ಮಾಧ್ಯಮಗಳು ಸ್ವಾಯುತ್ತವಾಗಬೇಕು, ಶಾಲಾ ಕಾಲೇಜುಗಳಲ್ಲಿ ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಲೈಂಗಿಕತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಪಾಠ ಹೇಳಿಕೊಡಬೇಕು, ವಿದೇಶಿ ಮಾಧ್ಯಮಗಳ ನಡೆನುಡಿ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳ ಅನುಕರಣೆ ಸಲ್ಲ - ಮುಂತಾಗಿ. ಇಂದಿಗೂ ನಮ್ಮಲ್ಲಿನ ಸುದ್ದಿ ಮಾಧ್ಯಮಗಳು (ಟಿವಿ, ರೆಡಿಯೋ ಹಾಗೂ ವೃತ್ತಪತ್ರಿಕೆಗಳು) ಸ್ವಾಯುತ್ತವಾಗಿವೆ ಎಂದೇನೂ ನನಗನ್ನಿಸೋದಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಯಾವುದಾದರೊಂದು ಕ್ರೈಮ್ ಸಂಗತಿಯನ್ನು ವರದಿ ಮಾಡುವಾಗ ನಮ್ಮಲ್ಲಿನ ಮಾಧ್ಯಮಗಳಿಗೆ ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯ ಸಾಮಾಜಿಕ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಎಂಬುದೇ ಇಲ್ಲ ಎನ್ನಿಸಿದೆ. ರಕ್ತದ ಹೊಳೆ, ಕೊಳೆತು ಕೃಶವಾಗುತ್ತಿರುವ ಹೆಣಗಳು, ಸತ್ತ ಮಕ್ಕಳು, ಛಿದ್ರವಿಛಿದ್ರವಾದ ಜಾನುವಾರುಗಳು, ಮುಖದ ಮೇಲೆ ಬ್ಲೇಡಿನಿಂದ ಕೊಯಿಸಿಕೊಂಡು ಹತ್ಯೆಗೊಳಗಾದ ರೌಡಿಗಳು, ಗುಂಡಿನೇಟು ತಿಂದು ರಕ್ತದ ಮಡುವಿನಲ್ಲಿ ಬಿದ್ದ ದೇಹಗಳು ಇತ್ಯಾದಿ - ಇವುಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ವಾರ್ತಾ ಮಾಧ್ಯಮದಲ್ಲಿ ನೋಡಿ ನನಗಂತೂ ಸಾಕಾಗಿ ಹೋಗಿದೆ. ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಕೇಳುಗರಿಗೆ ಆ ಪ್ರಮಾಣದ ಡೀಟೈಲ್‌ನ ಅವಶ್ಯಕತೆ ಇದೆಯೇ? ನಮ್ಮಲ್ಲಿನ ಸುದ್ಧಿ ಮಾಧ್ಯಮಗಳ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಹಾಗೂ ಬರಹ ಯಾವ ರೇಟಿಂಗ್‌ಗೆ ಒಳಪಡುತ್ತವೆ? ಶಾಲಾ ಮಕ್ಕಳಿಂದ ಹಿಡಿದು ವಯಸ್ಸಾದವರ ವರೆಗೆ ಓದಿ/ನೋಡಲು ಅವು ಲಾಯಕ್ಕೇ ಎನ್ನುವ ಪ್ರಶ್ನೆ ನನಗಂತೂ ಪದೇಪದೇ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಏಳುತ್ತಿರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಅವುಗಳಿಗೆಲ್ಲಾ ಇನ್ನೂ ಉತ್ತರ ಸಿಕ್ಕಿಲ್ಲ. ಈ ಮಾಧ್ಯಮಗಳ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಏನೇ ಬದಲಾದರೂ ಅವು ಹುಟ್ಟಿದಾಗಿನಿಂದ ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು, ಸುದ್ದಿಗಳನ್ನು, ವರದಿಗಳನ್ನು ಹೀಗೆಯೇ ತೋರಿಸಿಕೊಂಡು ಬಂದಿದ್ದರೆ ಇಂದು ಅಂತಹ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ನೋಡುತ್ತಿರುವ ನನ್ನಲ್ಲಿನ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನೇ ದೂರಲೇ? ಅಥವಾ ಸದಾ ವಿದೇಶಿ ಸೋಗನ್ನು ಹಾಕಿಕೊಂಡಿರುವ ದೇಶಿಗಳಿಗೆ ಬೇಕಾದಷ್ಟು ವಿದೇಶಿ ಚಾನೆಲ್ಲುಗಳ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ರೂಪುರೇಶೆಯನ್ನು ನೋಡಿ ಕಲಿಯುವುದಾಗಲೀ, ತಮಗೆ ಅನ್ವಯಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಾಗಲೀ ಏನೂ ಇಲ್ಲವೇ?

ನಾನು ಹಿಂದಿ ಸಿನಿಮಾಗಳನ್ನು ನೋಡದೇ ಹಲವಾರು ವರ್ಷಗಳೇ ಕಳೆದು ಹೋದವು, ಇತ್ತೀಚಿನ ಅನೇಕ ಕನ್ನಡ ಚಲನ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ನೋಡಿ ನನಗಂತೂ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಬಹಳಷ್ಟು ಗಂಭೀರವಾಗಿದೆ ಹಾಗೂ ಬಿಗಡಾಯಿಸಿದೆ ಎನ್ನಿಸಿಬಿಟ್ಟಿತು. ಇಂದಿನ ಸಿನಿಮಾಗಳು ಜನಪ್ರಿಯತೆಯ ಸೋಗಿಗೆ ಕಟ್ಟುಬಿದ್ದು ಅನೇಕ ರಂಗುರಂಗಿನ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡು ಈಗಿನ ಟಿವಿ-ವಿಸಿಡಿ ಕಾಲದಲ್ಲೂ ಪ್ರೇಕ್ಷಕ ಪರಮಾತ್ಮನನ್ನು ಥಿಯೇಟರಿಗೆ ಹೊರಡಿಸುವ ಯಾವುದೋ ಒಂದು ಮಹಾನ್ ಪ್ರಯತ್ನವಿದ್ದಿರಬಹುದು, ನನ್ನಂತಹವರು ಥಿಯೇಟರಿಗೆ ಹೊಕ್ಕು ಕೊಡುವ ರೂಪಾಯಿಯನ್ನು ನಂಬದೇ ಇದ್ದಿರಬಹುದಾದ ಒಂದು ವ್ಯವಸ್ಥಿತ ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿಯಾಗಿರಬಹುದು. ಆದರೆ, ಇಂದು ಥಿಯೇಟರಿನಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದದ್ದು ನಾಳೆ ಪುಕ್ಕಟೆಯಾಗಿ ಟಿವಿ ಮುಂತಾದ ಮಾಧ್ಯಮಗಳ ಮೂಲಕ ಬಿಕರಿಯಾಗಿ ಸಮಾಜವನ್ನು ಅಲ್ಲೋಲಕಲ್ಲೋಲಗೊಳಿಸುತ್ತಲ್ಲಾ, ಅದಕ್ಕ್ಯಾರು ಜವಾಬ್ದಾರರು? ಇಂದಿನ ಹೀರೋಗಳಿಗೆ ಅದೇನು ರೋಷ, ಅದೇನು ಆವೇಶ, ಸಿನಿಮಾಗಳಲ್ಲಿ ಸೇಡು-ರೋಷದ ಅದೇನು ವೈಭವಿಕರಣ? ಪ್ರೇಕ್ಷಕರನ್ನು ಕುರಿಗಳೆಂದು ಭಾವಿಸಿ ಸಿನಿಮಾದಲ್ಲಿ ಹೀರೋಗಳ ರೂಪುರೇಶೆಯನ್ನು ಅವರ ನಡತೆಯನ್ನು ಯದ್ವಾತದ್ವಾ ತಮ್ಮ ಸ್ವಾರ್ಥಕ್ಕೆ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಕಲಾವಿದರ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಕಳಪೆಯನ್ನು ಮಾರಿ ಹೊಟ್ಟೆ ಹೊರೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವ ತಂಡದವರಿಗೆ ಧಿಕ್ಕಾರವಿರಲಿ. ಕಾನೂನನ್ನು ಕೈಗೆತ್ತಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಅದು ಹೇಗೆ ತಾನೇ ನ್ಯಾಯವಾದೀತು? ಇವರ ಮನೆಯಲ್ಲಿರೋ ಶಾಲೆಗೆ ಹೋಗೋ ಮಕ್ಕಳು ಆ ರೀತಿಯ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಕೇಳೋದಿಲ್ಲವೇ? ಒಬ್ಬನನ್ನು ಕೊಲೆಗೈದವನು ಕೊಲೆಗಡುಕನೇ - ಯಾವ ಕಾರಣಕ್ಕಾದರೇನಂತೆ, ಅದಕ್ಕೆ ನ್ಯಾಯಾನ್ಯಾಯ ಹೇಳುವುದು ಎರಡೂವರೆ ಘಂಟೆ ನಂತರ ಸಿನಿಮಾದ ಕರ್ಕಶ ಶಬ್ದಗಳಿಗೆ ಅಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿ ಹೊರಬರುವ ಧ್ವನಿಗಳಿಗೆ ಕಂಗಾಲಾದ ಪ್ರೇಕ್ಷಕನ ಮನಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲ. ಸಾಮಾಜಿಕ ನ್ಯಾಯ ಎಂದಿಗೂ ಸಾಮಾಜಿಕ ನ್ಯಾಯವೇ ಎನ್ನುವ ಸರಳ ಸಮೀಕರಣ ನಮ್ಮ ಪರಂಪರೆಗೆ ಏಕೆ ಸಿದ್ಧಿಸದೋ ಕಾಣೆ. ಗಟ್ಟಿ ಇದ್ದವನು ಬದುಕುತ್ತಾನೆ ಅನ್ನೋದು ಹೊಡೆದಾಡಿ ಬಡಿದಾಡಿ ಬದುಕುವುದು ಎನ್ನುವ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಸಂದು ಹೋಗಿರೋದು ನಮ್ಮವರ ಸಮಸ್ಯೆ ಅಲ್ಲ, ನನ್ನ ಸಮಸ್ಯೆ - ಏಕೆಂದರೆ ಮೊದಲೆಲ್ಲ ಈ ರೀತಿಯ ವಿಷಯಗಳು ಕಾಣಿಸುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ, ಕಾಣಿಸಿದ್ದರೂ ಅವು ಎಲ್ಲೋ ಹುಟ್ಟಿ ಕರಗುವ ಧ್ವನಿಗಳಾಗುತ್ತಿದ್ದವು, ಆದರೆ ಇಂದು ಅಂತಹ ಧ್ವನಿಗಳೇ ಮುಖ್ಯವಾಹಿನಿಗಳಾಗಿವೆ ನನ್ನ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ.

ನಮ್ಮ ಸಂಗೀತ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪರಂಪರೆಗೆ ಬೇಕಾದಷ್ಟು ಸೃಜನಶೀಲತೆ ಇದೆ. ಇವತ್ತಿಗೂ ಒಂದು ಪ್ರೇಮಗೀತೆಯಿಂದ ಹಿಡಿದು, ಧಾರುಣ ಕಥೆಯವರೆಗೆ ಹೆಣಿಗೆಯನ್ನು ನೇಯಬಲ್ಲ ಒರಿಜಿನಾಲಿಟಿ ನಮ್ಮಲ್ಲೂ ಇದೆ. ಹಾಗಿದ್ದಾಗ ಹೊರಗಿನಿಂದ ಕದ್ದು ತಂದು ತಮ್ಮದನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿ ತೋರಿಸುವ ಅವಸ್ಥೆ ಯಾರಿಗೂ ಬೇಡ. ನಮ್ಮಲ್ಲಿನ ಯುವಕರಾಗಲೀ, ವೃತ್ತಿಕರ್ಮಿಗಳಾಗಲೀ ತಟ್ಟನೆ ಪ್ರತಿಫಲವನ್ನು ಹುಡುಕಿ ಹೀಗಾಯಿತೋ ಎಂದು ಎಷ್ಟೋ ಸಾರಿ ಯೋಚಿಸಿದ್ದೇನೆ. ಹತ್ತು-ಹದಿನೈದು ವರ್ಷ ಸಂಗೀತ ಸಾಧನೆ ಮಾಡಿ ಮುಂದೆ ಬರಲಿ - ಆಗ ಒಡಲೊಳಗಿನ ಪ್ರತಿಭೆಗೆ ಒಂದು ಒರೆಹಚ್ಚಿ ತೀಡಿದಂತಾಗಿ ಪ್ರಭೆ ಹೊರ ಸೂಸುತ್ತಿತ್ತೋ ಏನೋ ಆದರೆ ನಮ್ಮಲ್ಲಿನ ವಜ್ರದ ಹರಳುಗಳು ಅದರಿನ ರೂಪದಲ್ಲೇ ಹೊಳೆಯಲು ಹೊರಟು ಯಾವುದೋ ವಕ್ರಕಿರಣ-ವರ್ಣಗಳನ್ನು ಸೂಸುವುದನ್ನು ನೋಡಲು ಸಾಧ್ಯವೇ ಇಲ್ಲ ಎನ್ನಿಸಿದೆ. ಮನೋರಂಜನೆಗೆ ಸೀಮಿತವಾದ ಯಾವುದೇ ಅಂಗವಿರಲಿ - ನಿರ್ದೇಶನವಿರಲಿ, ವಸ್ತ್ರವಿನ್ಯಾಸವಿರಲಿ, ಚಿತ್ರಕಥೆ ಬರೆಯುವುದಿರಲಿ, ಸಂಕಲನ ಮಾಡುವುದಿರಲಿ - ಇವುಗಳಿಗೆ ತಕ್ಕ ಮಟ್ಟಿನ ತರಬೇತಿ ಇಲ್ಲದೇ ನಾನೂ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತೇನೆ ಎಂದು ಮೀಡಿಯೋಕರ್ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿ ಅದರ ಮೇಲೆ ಜೀವನವನ್ನಾಧರಿಸುವುದಿದೆ ನೋಡಿ - ಅದು ಬಹಳ ಕಷ್ಟದ ಕೆಲಸ. ವಿದೇಶದ ಸಿಂಫನಿ ಆರ್ಕೇಷ್ಟ್ರಾಗಳಲ್ಲಿ ದಿನಕ್ಕೆ ಹತ್ತು ಘಂಟೆಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ನಿರಂತರವಾಗಿ ದುಡಿದು ಅದರ ಮೇಲೇ ಜೀವನವನ್ನಾಧರಿಸುವ ಸಾಮಾಜಿಕ ನೆಲೆಗಟ್ಟು ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲದಿರಬಹುದು, ಕಲಾವಿದರಿಗೆ ಅವರ ಪ್ರತಿಭೆಗೆ ತಕ್ಕ ಪೋಷಣೆ ಸಿಗದೇ ಇರಬಹುದು ಆದರೆ ನನ್ನಂತಹ ಸಾಮಾನ್ಯನಿಗೂ ಗೊತ್ತಾಗುವಷ್ಟು ಕಳಪೆ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಹೊರತರುವುದಾದರೂ ಏಕೆ? ಅದರಿಂದ ಯಾರಿಗೇನು ಲಾಭವಿದೆ ಹೇಳಿ ನೋಡೋಣ.

ಮಚ್ಚೂ-ಲಾಂಗು ಸಂಸ್ಕೃತಿ ನಮ್ಮದೇ, ಇಲ್ಲವೆಂದಾದರೆ ಎಲ್ಲಿಂದ ಬಂತು? ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ರಿವಾಲ್ವರ್‌ನಿಂದ ಗುಂಡು ಹೊಡೆಸಿಕೊಂಡು ಸಾಯುವುದೇ ಅಪರೂಪವಾಗಿರುವಂಥ ಕನ್ನಡ ನಾಡಿನಲ್ಲಿ ಇಂದು ಎಷ್ಟೋ ಜನರ ಕೊಲೆಯನ್ನು ಗುರುತು ಸಿಗದ ಮುಸುಕುಧಾರಿಗಳು ಮಾಡಿ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕೆ ಏನು ಕಾರಣ? ಸಿನಿಮಾದಿಂದ ಸಮಾಜ ಪ್ರೇರಣೆ ಪಡೆಯುತ್ತದೆಯೋ, ಅಥವಾ ಸಮಾಜ ಇರುವುದನ್ನು ಸಿನಿಮಾ ಹೀಗೆ ಎಂದು ಗುರುತಿಸುತ್ತದೆಯೋ? ಕಾಲೇಜ್‌ಗೆ ಚಕ್ಕರ್ ಹೊಡೆದು ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಅಪ್ಪ ಅಮ್ಮರಿಗೆ ತಿನ್ನೋಕೆ ಗತಿ ಇರದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿನ ನಾಯಕನನ್ನು ವೈಭವೀಕರಿಸಿ ನಮ್ಮ ಸಿನಿಮಾ ಕಥೆಗಳು ಯಾವ ನ್ಯಾಯವನ್ನು ಸಾರುತ್ತಿವೆ? ಸಿನಿಮಾ ಹೀರೋಗಳೆಲ್ಲಾ ಗೆಲ್ಲಲೇ ಬೇಕೆಂದರೆ ಹಾಗಾದರೆ ಅವು ಸಮಾಜದ ನಿಜವಾದ ಪ್ರತಿಬಿಂಬವಲ್ಲ ಎಂದಂತಾಗಲಿಲ್ಲವೇ? ಬುದ್ಧಿವಂತರು ಕಳಪೆ ಸಿನಿಮಾವನ್ನೇಕೆ ನೋಡಬೇಕು, ಅವುಗಳಿಗೆ ನಮ್ಮ ಭಾಷೆ, ಭಾವನೆ, ಹಾಗೂ ನಾವು ನೆಚ್ಚುವ ನಾಯಕರನ್ನೇಕೆ ಬಲಿಕೊಡಬೇಕು?

ನೀವು ಏನೇ ಹೇಳಿ ಕಳಪೆಯನ್ನು, ಕಡಿಮೆ ಗುಣಮಟ್ಟದ್ದನ್ನು ಹೀಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳುವ ಸ್ಪಷ್ಟತೆ ನಮ್ಮಲ್ಲಿನ್ನೂ ಬರಲೇ ಇಲ್ಲ - ನಾನೋದುವ ಸಿನಿಮಾ ವಿಮರ್ಶೆಗಳಿಗೆ ಜೀವವೇ ಇರೋದಿಲ್ಲ. ವಿಮರ್ಶೆಗೆ ಒಳಪಡದ ಮಾಧ್ಯಮಕ್ಕೆ ಒಂದು ರೀತಿ ಲಂಗುಲಗಾಮು ಎನ್ನುವ ಪ್ರಶ್ನೆಯೇ ಬರೋದಿಲ್ಲ. ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ನಾನೋದುತ್ತಿದ್ದ ’ವಿಜಯಚಿತ್ರ’ ವಾರಪತ್ರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ’ಮೆಚ್ಚದ್ದು-ಮೆಚ್ಚಿದ್ದು’ ಎಂಬ ಅಂಕಣದಲ್ಲಾದರೂ ನಮ್ಮಂತಹವರು ಒಂದಿಷ್ಟು ಸಂಕಷ್ಟಗಳನ್ನು ತೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಇಂದಿನ ಮುಂದುವರೆದ ಮಾಧ್ಯಮಗಳಲ್ಲಿ ಅಂತಹ ಸುಲಭವಾದ ಸಾಧನಗಳು ಪ್ರೇಕ್ಷಕನಿಗೆ ಇವೆಯೋ ಇಲ್ಲವೋ, ಇದ್ದರೂ ಅಲ್ಲಿಂದ ಅಣಿಮುತ್ತುಗಳನ್ನು ಆರಿಸಿ ತಮ್ಮನ್ನು ತಾವು ಬೆಳೆಯಲು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಮಹಾನ್ ಕಲಾವಿದರ ಕಾಲವಂತೂ ಇದ್ದಂತಿಲ್ಲ...

ಕ್ಷಮಿಸಿ, ಇವೆಲ್ಲವೂ ನನ್ನಲ್ಲಿನ ಬದಲಾವಣೆಯಿಂದ ಹುಟ್ಟಿಬಂದವುಗಳು - ನಮ್ಮ ಮಾಧ್ಯಮಗಳು ಹೇಗಿವೆಯೋ ಹಾಗೇ ಇರಲಿ!

ಭಾನುವಾರದ ಒಣಮನಸ್ಸು

ಇವತ್ತು ಬೆಳಗ್ಗಿನಿಂದಲೂ ಒಂಥರಾ ಯಾರ ಮೇಲಾದ್ರೂ ಕಿರುಚಾಡಬೇಕು ಅನ್ನೋ ಅಸ್ತವ್ಯಸ್ತ ಮನಸು, ಯಾಕ್ ಹೀಗೆ ಅಂತ ನೋಡ್ತಾ ಹೋದ್ರೆ ಸಾವಿರದ ಒಂದು ಕಾರಣಗಳು...ನಾನೂ moody ಆಗಿ ಬಿಟ್ಟೆನೇ ಎಂದು ಚಿವುಟಿ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುವಷ್ಟರ ಮಟ್ಟಿಗೆ... ಸ್ವಲ್ಪ ಕೆದಕಿ ನೋಡಿದಾಗ ಒಂದು ಮಹಾ ಕಾರಣ ಗಂಟು ಬಿದ್ದಿತು. ಎರಡು ವಾರದ ಹಿಂದೆ ನನ್ನ ಪರ್ಸನಲ್ ಲ್ಯಾಪ್‌ಟಾಪಿನ ಹಾರ್ಡ್ ಡ್ರೈವ್ ಮಠ ಹತ್ತಿ ಹೋಗಿದ್ದು, ಇವತ್ತು ಅದನ್ನು ರಿಪೇರಿ ಮಾಡಿ ಡೇಟಾ ರಿಕವರಿ ಮಾಡುವ ಪುಣ್ಯಾತ್ಮ ಕೊಟ್ಟ ಎಸ್ಟಿಮೇಟನ್ನ್ ನೋಡಿದ ಮೇಲೆ ಡೇಟಾ ಮುಖ್ಯವೋ ಹಣ ಮುಖ್ಯವೋ ಎಂದು ಒಂದನೇ ಕ್ಲಾಸಿನ ಹುಡುಗನ ಹಾಗೆ ಮನಸಿನಲ್ಲೇ ಕೂಡಿಸಿ ಭಾಗಿಸಿ ಗುಣಿಸಿ ಕಳೆದರೂ ಉತ್ತರ ದೊರೆಯವಲ್ಲದು.

ಸುಮಾರು ಒಂದು ತಿಂಗಳ ಹಿಂದೆ ನನಗೇ ನಾನು ರಿಮೈಂಡರ್ ಬರೆದುಕೊಂಡು ಒಂದು ದಿನ ಪರ್ಸನಲ್ ಲ್ಯಾಪ್‌ಟಾಪಿನ ಡೇಟಾ ಬ್ಯಾಕ್‌ಅಪ್ ಮಾಡಿಡಬೇಕು ಎಂದುಕೊಂಡಿದ್ದೆ. ಅದಾದ ಒಂದು ವಾರದ ನಂತರ ಇದ್ದಕ್ಕಿದ್ದ ಹಾಗೆ ಒಂದು ಬ್ಲೂ ಸ್ಕ್ರೀನ್ ಎರರ್ ಮೆಸೇಜ್ ಬಂತು, ಎರರ್ ಅನ್ನು ಓದಿ ಬರೆದುಕೊಳ್ಳಲೂ ಆಸ್ಪದ ಕೊಡದ ಹಾಗೆ ಸಿಸ್ಟಂ ನಿಂತು ಹೋಯಿತು. ಮತ್ತೆ ಪುನಃ ಚಾಲೂ ಮಾಡಿ ನೋಡಿದರೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿಲ್ಲ, ಬದಲಿಗೆ ’ಕ್ಲಿಕ್ ಕ್ಲಿಕ್’ ಶಬ್ದ ಬೇರೆ. ಅಷ್ಟು ಹೊತ್ತಿಗೆಲ್ಲಾ ನನಗೆ ಆಗಿದ್ದೇನು ಎಂದು ಗೊತ್ತಾಗಿ ಹೋಗಿತ್ತು, ಇನ್ನು ಹಾರ್ಡ್ ಡ್ರೈವ್ ತೆರೆದೇ ಅದರಲ್ಲಿರೋ ಡೇಟಾ ರಿಕವರಿ ಮಾಡಬೇಕು, ಹೆಚ್ಚೆಂದರೆ ಒಂದು ಐನೂರು ಡಾಲರ್ ಖರ್ಚಾಗುತ್ತೇನೋ ಎಂದುಕೊಂಡಿದ್ದವನಿಗೆ ಇವತ್ತಿನ ಎಸ್ಟಿಮೇಟ್ ಪ್ರಕಾರ ಸಾವಿರದ ಏಳುನೂರು ಡಾಲರುಗಳಂತೆ! ಬೇರೆಡೆ ಕೇಳಿ ನೋಡಬೇಕು, ಆದರೂ ಐನೂರು ಡಾಲರುಗಳಿಗೆ ಅದನ್ನು ಬಿಚ್ಚಿ ಸರಿ ಮಾಡುವ ಭೂಪ ಸಿಗುವವರೆಗೆ ಇನ್ನು ಅದೆಷ್ಟು ವರ್ಷಗಳು ನನಗೆ ಬೇಕೋ!

ಆ ಹಾರ್ಡ್‌ಡ್ರೈವ್‌ನಲ್ಲಿ ಅಸಂಖ್ಯ ಫೈಲುಗಳು ನನಗೆ ಬೇಕಾದವುಗಳು ಇದ್ದವು - ಫೋಟೋಗಳು, ಹಾಡುಗಳು, ಸ್ಪ್ರೆಡ್‌ಶೀಟುಗಳು, ಡಾಕ್ಯುಮೆಂಟುಗಳು, ನಾನು ಈ ಕಂಪನಿ ಸೇರಿದಂದಿನ ಮೊದಲ ದಿನದಿಂದ ಪೇರಿಸಿಟ್ಟ ಇ-ಮೇಲುಗಳು, ’ಅಂತರಂಗ’ದ ಒರಿಜಿನಲ್ ಫೈಲುಗಳು, ನಾನಾ ರೀತಿಯ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರುಗಳು, ಇತ್ಯಾದಿ. ಈಗ ಅವುಗಳಿಗೆಲ್ಲ ಒಂದೊಂದು ಬೆಲೆ ಕಟ್ಟಿ ಅವುಗಳ ಮೊತ್ತವನ್ನು ತುಲನೆ ಮಾಡಿ ನೋಡಬೇಕಾದ ಸಂದರ್ಭ ಬಂದಿದೆ. ಅವುಗಳೆಲ್ಲ ಬೇಕೋ, ಬೇಡವೋ...ಬೇಕಿದ್ದರೆ ಎಷ್ಟು ಹಣವನ್ನು ಖರ್ಚು ಮಾಡಬಲ್ಲೆ, ಇಡೀ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ಗೇ ಸಾವಿರದ ಇನ್ನೂರನ್ನು ಕೊಟ್ಟು ಮೂರು ವರ್ಷ ಉಪಯೋಗಿಸಿರುವ ನಾನು ಇನ್ನು ಕೇವಲ್ ಹಾರ್ಡ್‌ಡ್ರೈವ್ ಸರಿ ಮಾಡಿಸಲು ಹತ್ತಿರ ಹತ್ತಿರ ಅದರ ಎರಡು ಪಟ್ಟು ಹಣವನ್ನು ಖರ್ಚು ಮಾಡುವುದು ತರವೇ ಅಥವಾ ನಮ್ಮ ಮಾಹಿತಿ, ಡೇಟಾ ಮುಖ್ಯ ಅವುಗಳಿಗೆ ಯಾವ ಬೆಲೆಯನ್ನು ಕಟ್ಟಲಾಗದು ಎನ್ನುವುದು ಸರಿಯೇ?

ಈ if ಮತ್ತು when ಗಳ ವ್ಯತ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ನಾನಂತೂ ನಲುಗಿ ಹೋಗಿದ್ದೇನೆ. If the hard drive crashes...ಎನ್ನುವುದಕ್ಕಿಂತ When the hard drive crashes ಎನ್ನುವುದು ಸರಿಯಾದದ್ದು. ಇವತ್ತಲ್ಲ ನಾಳೆ ಹಾಳಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಗೊತ್ತಿದ್ದ ನನಗೆ ಬೇಕಾದ್ದನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸಿಡ ತಪ್ಪಿಗೆ ಇಂದು ತೆರಬೇಕಾದ ಬೆಲೆ ಬಹಳ. ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಮುಂದುವರೆಯಲಿ ಬಿಡಲಿ, ನಾವು ಅವಿಷ್ಕರಿಸುವ ಹೊಸ ಮಾರ್ಗಗಳು ಅಷ್ಟೇ ವಲ್ನರೆಬಲ್ ಅನ್ನಿಸೋಕೆ ಶುರುವಾಗಿದ್ದೇ ಇವತ್ತಿನ ಒಣಮನಸ್ಸಿನ ಹಿಂದಿನ ಮೂಲ ಕಾರಣ. ನನ್ನ ವಸ್ತುಗಳಿಗೆ, ಮಾಹಿತಿಗೆ, ಅವುಗಳ ಹಿಂದಿನ ಫೈಲುಗಳಿಗೆ ಬೆಲೆ ಕಟ್ಟಲಾಗದು ಸರಿ, ಆದರೆ ಇವತ್ತಲ್ಲ ನಾಳೆ ಎಂದು ಮುಂದೂಡುತ್ತಲೇ ಬಂದ ಬ್ಯಾಕ್‌ಅಪ್ ಕಾಯಕಕ್ಕೆ ಇಷ್ಟೊಂದು ದೊಡ್ಡ ಹೊಡೆತ ಬೀಳಬಾರದಿತ್ತು. ಹೀಗೇ ಒಂದು ದಿನ ಗೂಗಲ್ ವೇರ್‌ಹೌಸ್‌ಗಳಿಗೆ ಬೆಂಕಿ ಬಿದ್ದು ’ಅಂತರಂಗ’ದಂತಹ ಎಲ್ಲ ಬ್ಲಾಗ್‌ಗಳೂ ತಮ್ಮ ತಮ್ಮ ಹಿಂದಿನ ಫೈಲುಗಳನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡವೆನ್ನೋಣ, ಅಂದರೆ ನಮ್ಮ ಇತಿಹಾಸ, ನಾವು ನಡೆದು ಬಂದ ಹಾದಿಗೆ ಅಷ್ಟೇ ಬೆಲೆಯೇ? ಅಥವಾ ನಮ್ಮ ಇತಿಹಾಸ ಎನ್ನುವುದು ಕೆಲವು ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಸರ್ವರ್ ಅಥವಾ ಹಾರ್ಡ್‌ಡ್ರೈವ್‌ಗಳ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಭಿತವಾಗಬೇಕೆ? ಗೂಗಲ್ ಅಥವಾ ಯಾಹೂ ಅಂತಹ ಕಂಪನಿಗಳು ತಮ್ಮ ತಮ್ಮ ಡಿಸಾಸ್ಟರ್ ರಿಕವರಿ ಪ್ರೊಸೀಜರ್ ಪ್ರಕಾರ ಅವರ ಸರ್ವರ್ ಹಾಗೂ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಬ್ಯಾಕ್‌ಅಪ್ ಮಾಡಿ ಇನ್ನೆಲ್ಲೋ ಫಿಸಿಕಲ್ ಲೊಕೇಷನ್ನಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟಿರಬಹುದು, ಇಡದೆಯೂ ಇರಬಹುದು - ಒಂದು ಇ-ಮೇಲ್ ಅಕೌಂಟ್ ತೆರೆದರೆ ಅದರಲ್ಲಿನ ಟರ್ಮ್ಸ್ ಮತ್ತು ಕಂಡೀಷನ್ಸ್ ಅನ್ನು ಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಓದಿದ್ದವರಿಗೆ ಗೊತ್ತಿರುತ್ತದೆ, ಈ ಫ್ರೀ ಆಗಿ ಸಿಗಬಹುದಾದ ಅಮೂಲ್ಯ ಸಾಧನಗಳು ಅಷ್ಟೇ ವಲ್ನರಬಲ್ ಎಂಬುದಾಗಿ.

ಕೆಟ್ಟ ಮೇಲೆ ಬುದ್ಧಿ ಬಂತು - ಎಂದ ಹಾಗೆ ನಾನು ನನ್ನೆಲ್ಲ ಮಾಹಿತಿ/ಡೇಟಾವನ್ನು ಬ್ಯಾಕ್‌‍ಅಪ್ ಮಾಡಿಟ್ಟು ಬಿಟ್ಟಿದ್ದೇನೆ ಎಂದುಕೊಂಡರೆ ಅದು ತಪ್ಪು. ಈಗ ಟೈಪ್ ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ಆಫೀಸ್ ಲ್ಯಾಪ್‌ಟಾಪ್, ಮತ್ತೆ ಮನೆಯಲ್ಲಿರುವ ಡೆಸ್ಕ್‌ಟಾಪ್ ಇವೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಹಾಗೇ ಬಿಟ್ಟಿದ್ದೇನೆ, ಕೆಟ್ಟು ಹೋದರೆ ಹೋಗಲಿ ಎಂದು. ಅಷ್ಟೊಂದು ಫೈಲುಗಳನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡವನಿಗೆ ಇನ್ನೊಂದಿಷ್ಟು ಹೋದರೆ ಏನೂ ಅನಿಸದಿರಬಹುದು ಎಂಬ ಹುಂಬ ನೆಪದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ. ಆದರೆ ಇವತ್ತಲ್ಲ ನಾಳೆ ನನಗೆ ಬೇಕಾದ ಎಲ್ಲ ಫೈಲುಗಳನ್ನು ಡಿವಿಡಿ ಬರ್ನ್ ಮಾಡುವುದರ ಮೂಲಕ ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು, ಜೊತೆಗೆ ಯಾವುದಾದರು ಆನ್‌ಲೈನ್ ಮಾಧ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಅಪ್‌ಲೋಡ್ ಮಾಡಿ ಕೈ ತೊಳೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ದುಡ್ಡುಕೊಟ್ಟಾದರೂ ಡೇಟಾವನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಜಾಣತನ, ಇಲ್ಲವೆಂದಾದರೆ ನನ್ನ ಹಾಗೆ ಒಣ ಭಾನುವಾರವನ್ನಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ಇಡೀ ವಾರವನ್ನು ಕಳೆದರೂ ಕಳೆದು ಹೋದುದು ಮತ್ತೆ ಬರಬೇಕಾದರೆ ಬಹಳ ಕಷ್ಟವಿದೆ.

ಇವತ್ತಲ್ಲ ನಾಳೆ - ಹಾಳಾಗಿರುವ ಹಾರ್ಡ್‌ಡ್ರೈವ್ ಅನ್ನು ಭಾರತಕ್ಕೋ, ಸಿಂಗಪುರಕ್ಕೋ, ಮಲೇಶಿಯಾಕ್ಕೋ ಕಳಿಸಿ, ಅಷ್ಟೊಂದು ದುಬಾರಿ ಬೆಲೆಯನ್ನು ತೆರದೆ ಡೇಟಾ ರಿಕವರ್ ಮಾಡಿಸಬಹುದು ಎನ್ನುವುದು ಎಲ್ಲೋ ಅಂತರಾಳದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿ ಬೆಳೆಯುವ ಅಲೆ, ಅಥವಾ ನಂಬಿಕೆ ಅಥವಾ ಹುಂಬತನದ ಪರಮಾವಧಿ. ಏಕೆಂದರೆ ಒಂದು ಪತ್ರವನ್ನು ಮೇಲ್ ಮಾಡೋದಕ್ಕೆ ಎರಡು ವಾರ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳೋ ನಾನು ಇನ್ನು ಹಾರ್ಡ್‌ಡ್ರೈವ್ ಅನ್ನು ಮತ್ಯಾವುದೋ ದೇಶಕ್ಕೆ ಕಳಿಸಿ ಅದನ್ನು ಫಾಲ್ಲೋ ಅಪ್ ಮಾಡಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಹಿಂತಿರುಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದೆಂದರೆ ನನ್ನ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಗೌರಿಶಂಕರವನ್ನು ಹತ್ತಿದಂತೆಯೇ ಸರಿ.

ಈಗಿರುವ ಆಪ್ಷನ್ನುಗಳು ಇಷ್ಟೇ - ಒಂದೇ ಒಂದಕ್ಕೆರಡು ಅಥವಾ ಮೂರು ಪಟ್ಟು ಹಣ ತೆತ್ತು ಡೇಟಾ ರಿಕವರಿ ಮಾಡಿಸುವುದು, ಇಲ್ಲಾ ಹೋದರೆ ಹೋಗಲಿ ಎಂದು ಅದನ್ನು ಬದಿಗೆಸೆದು ಮತ್ತೊಂದನ್ನು ತಂದು ಕೂರಿಸುವುದು. ಎಲ್ಲಕ್ಕಿಂತ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ತಪ್ಪಿನಿಂದ ಪಾಠ ಕಲಿಯುವುದು, ಅಲ್ಲಲ್ಲ ಕಲಿತ ಪಾಠವನ್ನು ಆಚರಣೆಗೆ ತರುವುದು!

ಸುಳಿವು ಕೊಡುವ ಸಂಗೀತ

ಜೇಮ್ಸ್ ಬಾಂಡ್ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಅದರ ಥೀಮ್ ಮ್ಯೂಸಿಕ್ ಆಗಾಗ್ಗೆ ಕೇಳ್ಸುತ್ತೆ, ಬಾಂಡ್ ದುಷ್ಟರ ಕೂಟವನ್ನು ಹೊಕ್ಕಾಗ, ದುಷ್ಟರನ್ನು ಸೆದೆಬಡಿಯುತ್ತಿರುವಾಗ, ಅಪಾಯದ ಸುಳಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಲುಕುವಾಗ, ಸುಳಿಯಿಂದ ಹೊರಬರುತ್ತಿರುವಾಗ...ಹೀಗೆ ಅನೇಕ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಅದು ಪ್ರೇಕ್ಷಕರನ್ನು ತಕ್ಕ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಪ್ರೇರೇಪಿಸಿ ಮುಂಬರುವ ಅಪಾಯದ ಸುಳಿವನ್ನು ಹೀರೋಗಿಂತ ಮೊದಲೇ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಿಗೆ ನೀಡುವ ತಂತ್ರವದು. ನಿಜ ಜೀವನದಲ್ಲೂ ಹೀಗೇ ಇದ್ದಿದ್ರೆ ಎಷ್ಟೋ ಚೆನ್ನಾಗಿತ್ತು ಅಂತ ಅನ್ಸಲ್ವಾ? ನಮಗೆ ಬರೋ ತೊಂದರೆ ತಾಪತ್ರಯಗಳು, ನಾಳೆಯ ಕೆಲಸದ ಬಗ್ಗೆ ಇಂದೇ ಕೇಳುವ ಬಾಸಿನ ಬಗ್ಗೆ, ದೂರದಲ್ಲೆಲ್ಲೋ ಹೊಂಚು ಹಾಕಿ ಕುಳಿತು ಟ್ರಾಫಿಕ್ ವಯಲೇಷನ್‌ಗೆ ಟಿಕೇಟ್ ಕೊಡುವ ಮಾಮಾನ ಬಗ್ಗೆ, ನಮ್ಮ ಪಕ್ಕದಲ್ಲೇ ಇದ್ದು ನಮ್ಮ ವಿರುದ್ಧ ಸಂಚು ಮಸೆಯುವವರನ್ನು ಕುರಿತು...ಇತ್ಯಾದಿಯಾಗಿ ಸುಳಿವು ಸಿಕ್ಕಿದ್ದರೆ ಎಷ್ಟೊಂದು ಚೆನ್ನಿತ್ತು!

ಅಥವಾ ನಮ್ಮ ಸುತ್ತ ಮುತ್ತಲು ಬೇಕಾದಷ್ಟು ಆ ರೀತಿಯ ಸುಳಿವುಗಳು ಇರುತ್ತವೆಯೋ ಏನೋ, ಅದನ್ನು ನೋಡುವ ಕೇಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಮನಸ್ಥಿತಿ ಇರಬೇಕಷ್ಟೇ. ಯಾವುದೋ ಒಂದು ಅವಘಡದಿಂದ ಪಾರಾಗಿ ಹೊರಬಂದ ಮೇಲೆ ಅಥವಾ ನೋವು ಅನುಭವಿಸಿ ಅದರಿಂದ ಸುಧಾರಿಸಿಕೊಂಡ ಮೇಲೆ ಅಯ್ಯೋ ಆ ಸುಳಿವು ಸಿಕ್ಕಿತ್ತು, ಅದನ್ನು ನಾನು ಗಮನಿಸಲೇ ಇಲ್ಲ ಎಂದು ಕೈ ಕೈ ಹಿಸುಕಿಕೊಂಡಿರುವ ಪ್ರಸಂಗಗಳೂ ಇಲ್ಲದೇನಿಲ್ಲ. ಇಂಗ್ಲೀಷ್‌ನಲ್ಲಿ hind site is 20/20 ಅಂತಾರಲ್ಲ ಹಾಗೆ. ಆದರೆ ಅತಿಯಾಗಿ ಇಂತಹ ಆಘಾತಕಾರಿ ಸಂಗೀತದ ಸುಳಿಯನ್ನು ಹುಡುಕಿಕೊಂಡೋ ಅಥವಾ ಪ್ರಾಬ್ಲೆಮ್ಮುಗಳನ್ನು ಆಲೋಚಿಸಿಕೊಂಡು ಅದಕ್ಕೆಲ್ಲಾ ಉತ್ತರವನ್ನೋ ಅಥವಾ ಕಾಂಟಿಜೆನ್ಸಿಯನ್ನೋ ಪ್ಲಾನು ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಹೋಗುವುದೂ ಅಷ್ಟೇ ಅಪಾಯಕಾರಿಯಾದ ಸಮಸ್ಯೆಯಾಗಬಹುದು. ನೋಡದೇ ಬರುವ ಆಘಾತ, ಗೊತ್ತಿರುವ ಸಮಸ್ಯೆಗಳ ನಡುವೆ ಎಲ್ಲೋ ಒಂದು ಎಡೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಉಪಾಯವಾಗಿ ಕೆಲಸ ಸಾಗಿಸುವುದು ದೈನಂದಿನ ಸವಾಲು ಅಷ್ಟೇ, ಇವರೆಡರ ನಡುವೆ ಇರುವ ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಚಿಂತೆ ಹಾಗೂ ಚಿಂತನೆಗಳಿರುವಷ್ಟೇ ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾದದ್ದು.

ಆದರೆ, ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿರದ ಕೆಲಸವಾಗಲೀ ಬದುಕಾಗಲೀ ಯಾವುದಿದ್ದೀತು? ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಬರುವುದೇ ನಮ್ಮನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಮುಂಬರುವ ಇನ್ನೊಂದ್ಯಾವುದೋ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳಿಗೆ ನಮ್ಮನ್ನು ಅನುವು ಮಾಡುವುದಕ್ಕೆ. ನಮಗೆ ಎಂಟನೆ ತರಗತಿಯ ಕನ್ನಡ ನಾನ್ ಡೀಟೈಲ್‌ನ ’ಶಿಖರಗಾಮಿಗಳು’ ಪಾಠದಲ್ಲಿ ತೇನಸಿಂಗ್‌ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳುವಾಗ ಒಂದು ಮಾತು ಬರುತ್ತಿತ್ತು - ದೈಹಿಕ ಪರಿಶ್ರಮದಿಂದ ದೇಹ ಗಟ್ಟಿಯಾಗುವ ಹಾಗೆ ಮಾನಸಿಕ ಸಂಕಷ್ಟಗಳು ಮನಸ್ಸನ್ನೂ ಅಷ್ಟೇ ಗಟ್ಟಿಗೊಳಿಸುತ್ತವೆ - ಎಂಬುದಾಗಿ. ನಮ್ಮ ಭಾರತದ ಆಫೀಸುಗಳಲ್ಲಿ ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಹೇಗೋ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ, ಇಲ್ಲಿನ ಹೆಚ್ಚೂ ಕಡಿಮೆ ಎಲ್ಲ ಕೆಲಸಗಳಲ್ಲಿ, ನನ್ನ ಸ್ನೇಹಿತನೊಬ್ಬ ಹೋಗುವ ಮರೀನ್‌ಕಾರ್ಪ್ ಮಿಲಿಟರಿ ಅಸೈನ್‌ಮೆಂಟ್‌ನಿಂದ ಹಿಡಿದು, ಕಾರ್ಪೋರೇಟ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟುಗಳವರೆಗೆ ಎಲ್ಲಿ ಹೋದರೂ lessons learned ಎಂದು ಒಂದು ವರದಿ ತಯಾರಿಸಬೇಕಾಗಿ ಬರುತ್ತದೆ. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಈ ರೀತಿ ಕಲಿತ ಪಾಠಗಳು ಹೆಚ್ಚಿದ್ದರೂ ಕಷ್ಟ, ಕಡಿಮೆಯಾದರೂ ಕಷ್ಟ ಎನ್ನಿಸಿದ್ದಿದೆ. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ‍ ಮಾಡಿ ಮುಗಿಸಿದ ಮೇಲೆ (ತಪ್ಪಿನಿಂದ) ಕಲಿತ ಪಾಠಗಳನ್ನು ಒಪ್ಪಿಸಬೇಕಾಗಿ ಬಂದಿದ್ದು ಇನ್ನೂ ಸಂಕಷ್ಟದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯೊಂದನ್ನು ಹುಟ್ಟು ಹಾಕಿತ್ತು. ಯಾರ ಮೇಲೂ (ನೇರವಾಗಿ) ಬೆರಳು ಮಾಡಿ ತೋರುವಂತಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ವ್ಯವಸ್ಥಿತವಾದ ವರದಿಯೊಂದನ್ನು ತಯಾರಿಸಬೇಕು, ಇದೆಂಥ ಕಷ್ಟದ ಕೆಲಸ ಎಂದು ಒಮ್ಮೆ ಅನ್ನಿಸಿದ್ದೂ ಹೌದು.

ಸಮಸ್ಯೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಯೋಚಿಸಿ ಒಂದು ಹೆಜ್ಜೆ ಮುಂದೆ ಹೋದರೆ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಒಂದು ಮಾನಸಿಕ ನೆಲೆಗಟ್ಟೋ ಅಥವಾ ಭೌತಿಕ ಸ್ಥಿತಿಯೋ, ನಾವೇ ಹುಟ್ಟಿಸಿಕೊಂಡವುಗಳನ್ನು ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯಬೇಕೋ ಅಥವಾ ನಮ್ಮಿಂದ ನಿವಾರಣೆಯಾಗಬಲ್ಲದು ಸಮಸ್ಯೆಯಾಗೇ ಹೇಗೆ ಉಳಿಯುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹಲವಾರು ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು ಎದುರಾದವು. ಜೊತೆಗೆ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಸಮಸ್ಯೆಗೂ ಉತ್ತರವೆನ್ನುವುದು ಇದೆಯೇ? ಅಥವಾ ಉತ್ತರವಿಲ್ಲದ್ದನ್ನೂ ಉತ್ತರವಿರುವಂತಹದ್ದನ್ನೂ ಸಮಸ್ಯೆ ಎಂದು ಒಂದೇ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಹೇಗೆ ಕರೆಯಲು ಸಾಧ್ಯ? ಹೀಗೆ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಕುರಿತು ಯೋಚಿಸಿದಷ್ಟೂ ಸಮಸ್ಯೆ-ಉಪಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಸೃಷ್ಟಿಯಾದವೇ ವಿನಾ ಉತ್ತರಗಳೇನೂ ದೊರಕಲಿಲ್ಲ.

’ಯೋಚಿಸಿ ಮುಂದೆ ನಡೆ...’, ’ಆಲೋಚಿಸಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡು, ಮಾತನಾಡು...’ ಎಂದು ಹೇಳುವುದೇನೋ ಸುಲಭ, ಆದರೆ ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಅದು ಸಾಧ್ಯವೇ? ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಹಿಂದಿನ ಅನುಭವಗಳಿಂದ ಕಲಿತ ಪಾಠಗಳು ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೆ ತಂತಾನೆ ಉತ್ತರವನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಬಲ್ಲವಾದರೂ ಅನುಭವದ ಒಂದೇ ಒಂದು ಸಮಸ್ಯೆ ಎಂದರೆ ಎಂದು ಪೂರ್ವಭಾವಿಯಾಗಿ ಬರದೇ ಕೆಲಸವೆಲ್ಲ ಆದ ಬಳಿಕ ಬರುವಂಥದ್ದು. ಮತ್ತೆ ಅದೇ ರೀತಿಯ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಆ ಅನುಭವ ಕಲಿಸಿದ ಪಾಠದ ಅಗತ್ಯವೇನೂ ಇರಲಾರದು. ಇನ್ನೂ ಒಂದು ಹೆಜ್ಜೆ ಮುಂದೆ ಹೋಗಿ ಜೀವನವೆನ್ನುವುದು ಬರೀ ನಮ್ಮ ತಪ್ಪಿನಿಂದ ಕಲಿಯುವ ಪಾಠಗಳ ಸಂಗ್ರಹ ಎಂದು ಯಾರಾದರೂ ದೊಡ್ಡ ಮನುಷ್ಯರು ಹೇಳಿದ್ದಾರು, ಹಾಗೆ ಹೇಳಿರುವ ಅವರ ಅನುಭವವನ್ನು ನಾವು ನಮ್ಮ ಅನುಭವದ ಮಸೂರದಲ್ಲಿ ನೋಡುವುದಾದರೂ ಹೇಗೆ?

ಏನೇ ಆದ್ರೂ ಜೇಮ್ಸ್ ಬಾಂಡ್‌ಗೆ ಇರೋ ಹಾಗೆ ನಮಗೂ ಒಂದು ಪರ್ಸನಲ್ ಮ್ಯೂಸಿಕ್ ರಿಮೈಂಡರ್ ಇದ್ದಿದ್ರೆ ಎಷ್ಟೋ ಚೆನ್ನಾಗಿರ್ತಿತ್ತು ಅಂತ ಬೇಕಾದಷ್ಟು ಸಾರಿ ಅನ್ನಿಸಿದೆ. ನಿಮಗೇನಾದ್ರೂ ಆ ರೀತಿಯ ಸಂಗೀತವನ್ನು ಸಿದ್ಧಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಸಾಧನವೇನಾದ್ರೂ ತಿಳಿದಿದ್ರೆ ನಮಗೂ ಒಂದಿಷ್ಟು ತಿಳಿಸ್ತೀರಾ ತಾನೇ?

***

MP3 ಆಡಿಯೋ ಲಿಂಕ್‌ಗೆ ಇಲ್ಲಿ ಕ್ಲಿಕ್ ಮಾಡಿ

ಅಂತರಂಗದಲ್ಲಿ ಆಡಿಯೋ - ಇನ್ನೂರೈವತ್ತರ ಹೊಸ ಪ್ರಯೋಗ

ಬರೀ ಹದಿನೆಂಟು ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ’ಅಂತರಂಗ’ದಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂರೈವತ್ತು ಲೇಖನಗಳು ಬಂದಿವೆ ಅನ್ನೋದನ್ನ ನನಗೇ ನಂಬೋಕಾಗ್ತಾ ಇಲ್ಲ...ದಿನಾ ಸಾಯೋರಿಗೆ ಅಳೋರ್ ಯಾರು ಅನ್ನೋ ಹಾಗೆ ಕೆಲವರು ಬಂದು ಮತ್ತೆ ಬಾರದೇ ಹೋದರೂ, ಇವತ್ತಿಗೂ ತುಂಬಾ ಜನ ಇಲ್ಲಿನ ಲೇಖನಗಳನ್ನ ನೋಡ್ತಾ ಇರೋದರ ಜೊತೆಗೆ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಒಂದು ಸೀಮಿತ ವೀಕ್ಷಕರಿದ್ದಾರೆ ಅನ್ನೋದಂತೂ ಸ್ಪಷ್ಟ. ಈ ಬರಹಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಗೇನೂ ಮಹತ್ವವಿಲ್ಲ ಬಿಡಿ, ಆದರೆ ಹೆಚ್ಚೂ ಕಡಿಮೆ ಅರ್ಧ ಘಂಟೆಯಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿ ದಾಖಲಾಗೋ ಈ ಲೇಖನಗಳಿಗೆ ಬೇಕಾದಷ್ಟು ಮಿತಿಗಳಂತೂ ಇವೆ. ಇಲ್ಲಿನ ಲೇಖನಗಳು ಪರಿಪೂರ್ಣವಂತೂ ಅಲ್ಲವೇ ಅಲ್ಲ, ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಈ ಲೇಖನಗಳು ಸಾಧಿಸೋ ತರ್ಕಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪಕ್ಷ ಯಾವುದಾದ್ರೂ ಹುಂಬ ತರ್ಕ ಇರುತ್ತ್ಯೇ ವಿನಾ ಸರಿಯಾದ ದಾಖಲೆಗಳಾಗಲೀ ಪರಾಮರ್ಶೆಗಳಾಗಲೀ ಸಿಗೋದಿಲ್ಲ...ಯಾಕೆ ಇಲ್ಲಾ ಅಂತಂದ್ರೆ ಅವುಗಳನ್ನ ಒಟ್ಟು ಮಾಡುತ್ತಾ ಹೋದ್ರೆ ಅದಕ್ಕೆ ಸಮಯ ತಗೊಳುತ್ತೆ, ಇದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಮಯ ಯಾರ ಬಳಿಯಲ್ಲಿದೆ ಹೇಳಿ!?

ತಮಾಷೆಯ ಮಾತು ಹಾಗಿರಲಿ, ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಹೊಸ ಹೊಸ ಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದ್ರೆ ಹೇಗೆ ಅನ್ನೋ ಆಸೆ ಬಂದಿದ್ದಂತೂ ನಿಜ. ನಿನ್ನೆ ಬರೆದ ’ಒಣದ್ರಾಕ್ಷಿ ಸ್ನೇಹಿತರ ಪರಸಂಗ’ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಯಾವತ್ತೂ ಮಾತನಾಡದ ಒಣದ್ರಾಕ್ಷಿಗಳಿಂದ ಒಂದಿಷ್ಟು ಕಲ್ಪನೆಯ ಪಾತ್ರಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದ್ದೆ, ಹಾಗೆ ಮಾಡೋದರಿಂದ ಹೇಳೋದನ್ನ ನಿರ್ಭಿಡೆಯಿಂದ ಹೇಳಬಹುದು ನೋಡಿ ಒಂದು ರೀತಿ ಕಾರ್ಟೂನ್ ಶೋಗಳಲ್ಲಿ ಬರೋ ಪಾತ್ರಗಳ ಹಾಗೆ ಯಾರನ್ನೂ ಅಫೆಂಡ್ ಮಾಡದೆ. ಈ ದಿನ ಕನ್ನಡ ಬರಹಗಳಿಗೆ ಆಡಿಯೋ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ಕೊಟ್ಟರೆ ಹೇಗೆ ಎಂದು ಇಲ್ಲೊಂದು ತುಣುಕು ಎಮ್‌ಪಿ೩ ಪೈಲ್ ಅನ್ನು ಹಾಕಿದ್ದೇನೆ, ಈ ಪ್ರಯೋಗ ಮುಂದೆ ಬೆಳೆಯುತ್ತೋ ಬಿಡುತ್ತೋ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ, ಕೊನೇಪಕ್ಷ ಭಾಷೆಯ ಬಳಕೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಬರೆದು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಲಾರದ್ದನ್ನು, ಸಾಧಿಸಿ ತೋರಿಸಲಾಗದ್ದನ್ನು ಹೇಳಿಯಾದರೂ ತೋರಿಸೋಣವೆಂಬ ಹುಂಬ ಕಲ್ಪನೆ ಅಷ್ಟೇ.

MP3 ಆಡಿಯೋ ಲಿಂಕ್‌ಗೆ ಇಲ್ಲಿ ಕ್ಲಿಕ್ ಮಾಡಿ

ಭಾಷೆ ಅನ್ನೋದು ಬರೆದಾಗಲೇ ಚೆಂದವಂತೆ, ಆದ್ರೆ ಒಂದು ಆಡುವ ಧ್ವನಿಯಲ್ಲಿರೋ ಜೀವಂತಿಕೆಯನ್ನ ಬರವಣಿಗೆಗೆ ಹೇಗೆ ತರೋದು? ಅದರಲ್ಲಿರೋ ಸವಾಲುಗಳೇ ಬೇರೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ’ನಮಸ್ಕಾರ ಸಾರ್ ಹೇಗಿದ್ದೀರಾ?’ ಅನ್ನೋದನ್ನ ಬರೆದ್ರೆ ಯಾವ ಧ್ವನಿಯಲ್ಲಿ ಹೊರ ಹೊಮ್ಮುತ್ತೆ ಅಂತ ಹೇಳೋದ್ ಕಷ್ಟಾ. ಪ್ರತೀ ವಾಕ್ಯವನ್ನ ಯಾರು ಯಾವಾಗ ಯಾವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದ್ರು ಅನ್ನೋದರ ಮೇಲೆ ಆಯಾ ವಾಕ್ಯದ ಹಿಂದಿನ ಜೀವಂತಿಕೆ ನಿರ್ಣಯವಾದ್ರೂ ಅದನ್ನ ಬರೆದವರಿಗಿಂತ್ಲೂ ಓದೋರಿಗೆ ತಾನೇ ಅದು ಹೆಚ್ಚು ಅರ್ಥವಾಗಬೇಕಾದ್ದು? ಓದೋರಿಗೆ ನಿಜವಾಗ್ಲೂ ಬರವಣಿಗೆಯ ಹಿಂದಿನ ಧ್ವನಿ ತಲುಪಿಸುವ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಬರವಣಿಗೆಯ ಜೊತೆಗೆ ಶಬ್ದವನ್ನೂ ಜೊತೆ ಮಾಡಿದ್ರೆ ಹೇಗೆ ಎಂಬ ಆಲೋಚನೆ ಮೂಡಿತು. ಜೊತೆಗೆ ’ಅಂತರಂಗ’ದ ಕೆಲವು ಬರಹಗಳನ್ನ ಆಡಿಯೋ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಹಾಕಿದ್ರೆ ಹೇಗೆ ಎನ್ನೋ ಉಪಾಯ ಹೊಳೆಯಿತು, ಅದರ ಬೆನ್ನ ಹಿಂದೆ ಒಂದಿಷ್ಟು ವೆಬ್ ಸೈಟ್‌ಗಳನ್ನು ಹುಡುಕಿಕೊಂಡು ಹೋದ ನನಗೆ ಕೆಲವು ಪುಕ್ಕಟೆ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರುಗಳ ಸಹಾಯದಲ್ಲಿ ಸುಲಭವಾಗಿ MP3 ಆಡಿಯೋ ಫೈಲುಗಳನ್ನು ತಯಾರ್ಸೋಕ್ ಆಯ್ತು. ಹಾಗೆ ತಯಾರಿಸಿದ್ದನ್ನ ಅಪ್‌ಲೋಡ್ ಮಾಡಿ ಅದನ್ನ ಆಡಿಯೋ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಲಿಂಕ್ ಮಾಡಿ, ಈಗ ನಿಮ್ಮ ಮುಂದೆ ಒಂದು ತುಣುಕನ್ನ ಇಡ್ತಾ ಇದ್ದೇನೆ. ಇದನ್ನ ನೋಡಿ/ಕೇಳಿ ನಿಮಗೇನನ್ನಿಸುತ್ತೋ ತಿಳಿಸಿ.

ನಾವು ಆಡೋ ನುಡಿ, ಅದರ ಧ್ವನಿಯಲ್ಲಿನ ಬದಲಾವಣೆಗಳು, ಆಕ್ಸೆಂಟುಗಳು, ಆಡುನುಡಿಗಳು, ಡಯಲೆಕ್ಟುಗಳು, ಕೀರಲು ಸ್ವರದಿಂದ ಹಿಡಿದು ಬೋರ್ ಹೊಡೆಸುವ ಒಂದೇ ವೇಗದ ಧ್ವನಿಗಳವರೆಗೆ ಇವೆಲ್ಲವೂ ಸಾಕಷ್ಟು ವೈವಿಧ್ಯತೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತವೆ. ಬರೆಯೋ ಮಾಧ್ಯಮಕ್ಕೆ ಮಾತಿನ ಮಾಧ್ಯಮಕ್ಕಿಂತ ಸಾಕಷ್ಟು ಮಿತಿಗಳಿವೆ. ಎಷ್ಟೋ ಸಾರಿ, ನಾವು ಏನು ಹೇಳಬೇಕೆಂದುಕೊಂಡಿರುತ್ತೇವೆ ಅವೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಹೇಳೋಕೇ ಆಗೋದಿಲ್ಲ, ಇನ್ನು ಕೆಲವು ಸಾರಿ ನಾವು ಬರೆಯೋದೇ ಒಂದು ಅದರ ಅರ್ಥವೇ ಇನ್ನೊಂದು ಎನ್ನುವಂತಾಗುವುದು ಸಾಮಾನ್ಯ ಎಂದು ನನ್ನ ಅನಿಸಿಕೆ.

ಈ ಪ್ರಯೋಗ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗದಿದ್ದರೇನಂತೆ ನಷ್ಟವಂತೂ ಇಲ್ಲ, ಆದರೆ ಬೇಕೆನಿಸಿದ್ದನ್ನು ಮಾತಿನ ರೂಪದಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಿ ಕೊನೆಗೆ ಅದನ್ನು ಸಾವಧಾನವಾಗಿ ಟೈಪ್ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಯಾವತ್ತಿದ್ದರೂ ಬರವಣಿಗೆಗೆ ಇಳಿಸುವುದು ಇದ್ದೇ ಇರುತ್ತೆ. ಜೊತೆಗೆ, ನೀವು ಮಾತನಾಡಿದ್ದನ್ನು ಇನ್ನೊಬ್ಬರು ವೇಗವಾಗಿ ಟೈಪ್ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟರೂ ನಡೆದೀತು. ಅಕ್ಷರಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಮಾತನ್ನೂ ತೇಲಿಬಿಡುವುದು ಒಂದು ಆಲೋಚನೆಯಾದರೆ, ಬರವಣಿಗೆಯ ಶಿಸ್ತನ್ನು ಕಾಪಾಡಿಕೊಂಡು ಬಂದ ಕೆಲವರಿಗೆ ಅವರವರ ಮಾತಿನ ಶಿಸ್ತನ್ನೂ ಕಾಪಾಡಿಕೊಂಡು ಹೋಗುವುದು ಅಗತ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ, ಇಲ್ಲವೆಂದಾದರೆ ಮೊದಲೆಲ್ಲ ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸದಿಂದ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡುತ್ತಿದ್ದ ನನಗೆ ಆಯಾ ಸಂದರ್ಭಕ್ಕೆ ಯೋಗ್ಯ ಪದಗಳನ್ನು ಹುಡುಕುವ ಆಭಾಸವಾದಂತಾಗುತ್ತದೆಯೇನೋ ಎನ್ನುವ ಹೆದರಿಕೆ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತಿತ್ತೇಕೆ?

ಒಣದ್ರಾಕ್ಷಿ ಸ್ನೇಹಿತರ ಪರಸಂಗ

ಬೇಯಿಸಿದ ಓಟ್‌ಮೀಲ್‌ಗೆ ಹಾಕೋಕೇ ಅಂತ ಒಣದ್ರಾಕ್ಷಿ ಡಬ್ಬದ ಮುಚ್ಚಲ ತೆಗೆದರೆ ಅಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲವೂ ಖಾಲೀಯಾಗಿ ಡಬ್ಬದ ಕೆಳಗೆ ಒಂದು ಮೂಲೆಯಲ್ಲಿ ಎರಡು ದ್ರಾಕ್ಷಿಗಳು ಒಂದಕ್ಕೊಂದು ಅಂಟಿಕೊಂಡಿದ್ದವು. ’ಏನ್ರಯ್ಯಾ, ಸಮಾಚಾರ?’ ಅಂತ ಮಾತನಾಡಿಸ್ಸಿದ್ದಕ್ಕೆ ಬೇಕೋ ಬೇಡವೋ ಎನ್ನುವಂತೆ ನನ್ನ ಕಡೆ ನೋಡಿದವು, ಅದ್ಯಾವ್ದೋ ತಪ್ಪಸ್ಸು ಮಾಡ್ತಾ ಇರೋ ಋಷಿ ಮಧ್ಯೆ ಯಾರೋ ತೊಂದ್ರೇ ಕೊಟ್ರು ಅಂತ ಕೋಪಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದನಂತಲ್ಲ ಹಾಗೆ. ’ನಾನೇನ್‌ರಯ್ಯಾ ಮಾಡ್ಲಿ...ಉಳಿದವ್ರೆಲ್ಲಾ ಎಲ್ಲಿ?’ ಎಂದು ಮತ್ತೊಂದು ಪ್ರಶ್ನೆ ಹಾಕಿದೆ ಅದಕ್ಕಾದ್ರೂ ಉತ್ರಾ ಕೊಡ್ಲಿ ಅನ್ನೋ ಹುಮ್ಮಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ, ಆದ್ರೂ ಸುಮ್ನೆ ಕುಂತಿವೆ! ಎಲಾ ಇವ್ನಾ ಎಂದುಕೊಂಡು ಒಂದು ಸ್ಟೀಲ್ ಚಮಚೆಯಿಂದ ಅವುಗಳನ್ನು ತವಕದಿಂದ ಅಲುಗಾಡಿಸಿ ನೋಡಿದೆ. ನಾನು ಅವುಗಳನ್ನು ಒಂದು ಮೂಲೆಯಿಂದ ಮತ್ತೊಂದು ಮೂಲೆಗೆ ತಳ್ಳಿದರೆ ಕಷ್ಟಪಟ್ಟು ಒಲ್ಲದ ಮನಸ್ಸಿನಿಂದ ಹೋಗೋಕೇನೋ ತಯಾರಿದ್ದಾವೆ, ಆದ್ರೆ ಒಬ್ಬರನ್ನೊಬ್ಬರು ಬಿಟ್ಟು ಅಗಲ್ತಾ ಇಲ್ಲಾ. ’ಯಾಕ್ರೋ, ಹುಷಾರಿಲ್ವಾ?’ ಎಂದು ಇನ್ನೊಂದು ಪ್ರಶ್ನೆ ಬಿಸಾಕಿದ್ದಕ್ಕೆ ’ಈ ಮಾರಾಯಾ ಬರೀ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಿಂದ್ಲೇ ತಲೇ ತಿಂತಾನೇ’ ಅಂತ ಮನಸ್ಸಿನ್ನಲ್ಲೇ ಅಂದುಕೊಂಡಿರಬೇಕು, ಇದ್ದದ್ದರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬನಿಂದ ಧ್ವನಿಯೊಂದು ಹೊರಗೆ ಬಂತು.

’ಹುಷಾರಿಲ್ಲ ಅಂತೇನಿಲ್ಲಾ...ನಮ್ ಸ್ನೇಹಿತ್ರುಗಳು ಎಲ್ಲೋ ಕಾಣಿಸ್ತಾ ಇಲ್ಲಾ ಅಂತ ಬೇಜಾರ್ ಮಾಡ್ಕೋಂಡ್ ಕೂತೀದೀವಿ...’

ನಾನು, ’ಸ್ನೇಹಿತ್ರಾ? ಯಾರು...ನಿಮ್ ಜೊತೆ ಯಾವ್ ಸ್ನೇಹಿತ್ರಿದ್ರು?’ ಎಂದು ಕಳಕಳಿಯಿಂದ ಕೇಳಿದ್ದಕ್ಕೆ,

’ಊ, ನಾವೆಲ್ಲಾ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಹುಟ್ಟೀ, ಬೆಳೆದು ಬಂದಿದ್ವಿ...ಇಲ್ಲೀವರೆಗೆ ಬಂದಿದ್ವಿ, ಒಬ್ಬರ ಕೈ ಒಬ್ರು ಹಿಡಕೊಂಡು...ಆದ್ರೆ ದಿನಾ ದಿನಾ ನಮ್ ಸಂಖ್ಯೆ ಖಾಲೀ ಆಗ್ತಾ ಆಗ್ತಾ ಈಗ ನೋಡಿ ನಾವಿಬ್ರೇ ಇರೋ ಹಾಗಾಗಿದೆ’ ಎಂದು ಇನ್ನು ಸ್ವಲ್ಪ ಆದ್ರೆ ಅತ್ತೇ ಬಿಡ್ತಾವೇನೋ ಅನ್ನೋ ಸ್ವರದಲ್ಲಿ ಸಮಜಾಯಿಷಿ ಸಿಕ್ಕಿತು.

ನನಗೇನು ಗೊತ್ತು, ಈ ಒಣ ದ್ರಾಕ್ಷಿಗಳಿಗೂ ಅನ್ಯೋನ್ಯತೆ, ಸ್ನೇಹ, ಸಂಬಂಧ ಇರುತ್ತೇ ಅಂತ. ಅವುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಇನ್ನಷ್ಟು ತಿಳಕೊಳ್ಳಬೇಕು ಅನ್ನಿಸ್ತು, ಆದ್ರೆ ಮೊದಲ ಭೇಟಿಯಲ್ಲೇ ಪೂರ್ವಾಪರ ವಿಚಾರ್ಸೋದು ಶಿಷ್ಟಾಚಾರ ಅಲ್ಲಾ ಅಂತ ಬಲವಂತವಾಗಿ ಸುಮ್ಮನಿದ್ದೆ. ಆಫೀಸಿಗೆ ಅರ್ಜೆಂಟಾಗಿ ಹೋಗ್‌ಬೇಕು ಅನ್ನೋ ತವಕ ಒಂದು ಕಡೆ, ಟೇಬಲ್ ಮೇಲೆ ಛಳಿ ಗಾಳಿ ಜೊತೆಗೆ ಫ್ರೆಂಡ್‌ಶಿಪ್ ಮಾಡ್ಕೊಂಡು ಇನ್ನೊಂದ್ ಸ್ವಲ್ಪಾ ಹೊತ್ನಲ್ಲೇ ಆರಿ ತಣ್ಣಗಾಗಿ ಬಿಡ್ತೀವಿ ಅಂತ ನನ್ ಮೇಲೆ ಪಂಥಾ ಕಟ್ಟಿರೋ ಕಾಫಿ ಗ್ಲಾಸೂ, ಓಟ್‌ಮೀಲ್ ಭರಣೀನೂ ಮತ್ತೊಂದು ಕಡೆ. ಇವತ್ತು ದ್ರಾಕ್ಷೀ ಇಲ್ಲದೇ ಓಟ್‌ಮೀಲ್ ತಿಂದ್ರೂ ಪರವಾಗಿಲ್ಲ, ಅಷ್ಟೊಂದು ಅನ್ಯೋನ್ಯತೆಯಿಂದ ಇರೋ ಸ್ನೇಹಿತರ ಬಂಧನವನ್ನ ಮುರಿಯೋದ್ ಬೇಡ ಅಂತ ಮನಸ್ಸು ಆಗಷ್ಟೇ ಇಳಿಸಿದ ಸಕ್ರೆ ಪಾಕದ ಥರ ಹರಳುಗಟ್ಟತೊಡಗಿತ್ತು.

ಇದ್ದಕ್ಕಿದ್ದ ಹಾಗೆ, ಇವರ ಸ್ನೇಹಿತ್ರೆನ್ನೆಲ್ಲ ಹಿಂತಿರುಗಿಸಿ ತಂದು ಕೊಟ್ಟಂತೆ ಮಾಡಿದ್ರೆ ಹೇಗೆ ಅನ್ನೋ ಆಲೋಚ್ನೇ ಬಂದಿದ್ದೇ ತಡ ಒಡನೆಯೇ ಪ್ಯಾಂಟ್ರಿ ಕ್ಲಾಸೆಟ್ಟಿನಿಂದ ಸನ್‌ಮೇಡ್ (sun maid) ರೇಸಿನ್ ಡಬ್ಬವನ್ನು ತಂದೆ, ಇನ್ನೇನು ಮುಚ್ಚಲವನ್ನು ತೆಗೆದು ಖಾಲಿಯಾದ ಡಬ್ಬದೊಳಗೆ ಸುರಿಯಬೇಕು ಆಗ ಈ ಸ್ನೇಹಿತರ ಭಾವನೆಗಳಿಗೆ ಸ್ವಲ್ಪವೂ ಬೆಲೆಕೊಡದೆ ಎಂಥಾ ಹುಂಬ ಕೆಲಸವನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೇನೆ ಎಂದೆನಿಸಿದ್ದರಿಂದ, ನಿಧಾನವಾಗಿ ಅಕ್ವೇರಿಯಂ‌ನಲ್ಲಿರುವ ಮೀನನ್ನು ತೆಗೆಯುವ ಹಾಗೆ ಚಮಚೆಯಿಂದ ಅಗಲದ ಸ್ನೇಹಿತರನ್ನು ತೆಗೆದು ದ್ರಾಕ್ಷಿ ಡಬ್ಬದ ಮುಚ್ಚಲದ ಮೇಲೆ ಹಾಕಿದೆ, ಸನ್‌ಮೇಡ್ ರೇಸಿನ್ ಡಬ್ಬದಿಂದ ಸುಮಾರು ಅರ್ಧ ಡಬ್ಬಿ ತುಂಬುವವರೆಗೆ ದ್ರಾಕ್ಷಿ ಡಬ್ಬವನ್ನು ತುಂಬಿದೆ, ಆಗಲಾದರೂ ತಮ್ಮ ಅಗಲಿದ ಸ್ನೇಹಿತರನ್ನು ಇವರಿಬ್ಬರೂ ಮರೆಯಲಿ ಎಂಬ ಆಸೆಯಲ್ಲಿ, ಆದರೆ ಆದದ್ದೇ ಬೇರೆ.

ನಾನು ಅರ್ಧ ಡಬ್ಬವನ್ನು ತುಂಬುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ನೋಡಿ ಇಬ್ಬರ ಮುಖವೂ ಪೆಚ್ಚಾಯಿತು, ಏಕೆ ಎಂದು ಹೊಳೆಯಲಿಲ್ಲ, ಕೇಳಿಯೇ ಬಿಡೋಣವೆಂದು, ’ಈಗೇನಾಯ್ತು?’ ಎಂದೆ.

ಇಬ್ಬರೂ ಒಬ್ಬರನೊಬ್ಬರನ್ನು ನೋಡಿಕೊಂಡು, ’ಏನಿಲ್ಲ, ಅವರೆಲ್ಲಾ ನಮ್ ಸ್ನೇಹಿತ್ರಲ್ಲಾ...’ ಎಂದು ಒಕ್ಕೊರಲಿನಿಂದ ಉತ್ತರ ಕೊಟ್ಟವು. ಎಲಾ ಇವ್ನಾ...’ನಿಮಗೆ ಹೇಗೆ ಗೊತ್ತಾಯ್ತು?’ ಎಂದಿದ್ದಕ್ಕೆ,

’ನಮ್ ಸುತ್ಲೂ ಬಾಳಾ ವರ್ಷದಿಂದ ಇದ್ದು ಬೆಳದೋರಿಗೂ ಇವರಿಗೂ ತುಂಬಾ ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಇದೆ, ಈಗ ಮನುಷ್ಯರನ್ನು ತಗೊಂಡ್ರೇ ಎಲ್ಲರೂ ಒಂದೇನಾ?’ ಎಂದು ನನ್ನನ್ನೇ ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದವು. ಇದೊಳ್ಳೇ ಕಥೆಯಾಯ್ತಲ್ಲಪ್ಪಾ, ಬೆಳ್ಳಂಬೆಳಗ್ಗೆ, ಏನಾದ್ರೂ ಹಾಳ್ ಬಡಿಸಿಕೊಂಡ್ ಹೋಗ್ಲೀ, ತಿಂಡಿ ತಿನ್ನದಿದ್ರೂ ಪರವಾಗಿಲ್ಲ ಆಫೀಸಿಗೆ ಹೋಗಿ ಬಿಡಲಾ ಎಂದು ಒಂದು ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಅನ್ನಿಸಿದ್ರೂ, ನೋಡೇ ಬಿಡೋಣ ಇವರ ಸ್ನೇಹ ಎಲ್ಲೀವರೆಗೆ ಬರುತ್ತೆ ಅಂತ ಇನ್ನೊಂದು ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಅನ್ನಿಸಿದ್ದು ನಿಜ. ನಾನು ಮತ್ತೆ ಪ್ರಶ್ನೆ ಕೇಳತೊಡಗಿದೆ.

’ನೀವಿಬ್ರೂ ಎಲ್ಲಿ ಬೆಳದೋರು? ಯಾವೂರಿನವ್ರು?’

’ನಮ್ಮೂರು ತುಂಬಾ ದೂರಾ ಸಾರ್, ನಾವು ನಿಮ್ಮನೇ ಡಬ್ಬಿಗೆ ಹೇಗ್ ಬಂದ್ವೋ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲಾ, ಒಂದೇ ಗದ್ದೇಲ್ ಹುಟ್ಟಿದ್ವಿ, ಒಂದೇ ಗೊಂಚಲಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದಿದ್ವಿ, ಒಂದೇ ಕಡೆ ಒಣಗಿದ್ರೂನ್ವೆ ನಾವ್ ಯಾವತ್ತೂ ಜೊತೆ ಬಿಟ್ಟೋರಲ್ಲಾ...ಹೀಗಿರೋ ಸ್ನೇಹಿತ್ರು ಅವರವ್ರ ಕಾಲಾ ಬಂತೂ ಅಂತ ಒಂದೊಂದ್ ಕಡೇ ಹೋದ್ರು, ಕೊನೇಗ್ ನಾವ್ ಮಾತ್ರ ಉಳಿದೀದೀವ್ ನೋಡ್ರಿ, ನಮ್ ಕಥೆ ಇನ್ನೇನಾಗುತ್ತೋ ಅನ್ನೋ ಭಯ ಬೇರೆ...’ ಎಂದು ತಮ್ಮ ಅಳಲನ್ನು ತೋಡಿಕೊಂಡವು.

’ಓ ಹಾಗಾ...’ ಎಂದು ಯಾರದ್ದೋ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಉತ್ತರ ಹೊಳೆದವರ ಹಾಗೆ ಧ್ವನಿ ಹೊರಗಡೆ ಬಂದರೂ, ಈ ಸ್ನೇಹಿತರುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಚಿಂತಿಸೋದು ಹೆಚ್ಚಾಯಿತೇ ಹೊರತು ಕಡಿಮೆಯಾಗಲಿಲ್ಲ. ಅವರಿಗೆ ಸಮಜಾಯಿಷಿ ಹೇಳೋ ಹಾಗೆ,

’ನೋಡ್ರಪಾ, ನಿಮ್ ಸ್ನೇಹಿತ್ರು ಎಲ್ಲೆಲ್ಲಿ ಹೋಗೋವ್ರೇ ಅಂತ ನನಗೂ ತಿಳೀದೂ, ಈ ಭೂಮಿಗ್ ಬಂದೋರೆಲ್ಲಾ ಒಂದಲ್ಲ ಒಂದ್ ದಿನ ಹೋಗೋದೇ ಅಂತ ನಿಮಗೂ ತಿಳಿದಿರ್‍ಬೇಕು, ಅಂಥಾದ್ದರಲ್ಲಿ ಹೋದೋರ್ ಬಗ್ಗೆ ಮರುಕಾ ಪಟ್ಟು ಯಾರಿಗೇನ್ ಸುಖಾ ಇದೆ...’ ಎಂದು ಉಪದೇಶ ಸಾರೋ ನನ್ನ ಮಾತನ್ನ ಅರ್ಧದಲ್ಲೇ ತುಂಡು ಮಾಡಿ, ಅವರಲ್ಲೊಬ್ಬ ಹೀಗನ್ನೋದೇ,

’ನೀವೇನೋ ದೊಡ್ಡ ಮನುಷ್ಯರೂ ಅಂತ ಅಂದುಕೊಂಡಿದ್ವಿ, ಹುಟ್ಟೀ ಸಾಯೋದೇನಿದ್ರೂ ದೇಹಾ ಸಾರ್, ಆದ್ರೆ ಸಂಬಂಧ-ಬಾಂಧವ್ಯಾ ಅನ್ನೋದೂ ದೇಹಕ್ಕಿಂತ ದೊಡ್ಡದು. ನಾವು ಎಲ್ಲೋ ಕಳಕೊಂಡ ನಮ್ ಸ್ನೇಹಿತ್ರು ಬಗ್ಗೆ ಮರುಗ್ತಾ ಇದ್ರೆ ಮುಂದಿನ್ ದಾರೀ ನೋಡ್ರೀ ಅಂತ ಹೇಳ್ತೀರಲ್ಲಾ ಸಾರ್...’ ಎಂದು ಅಳುಮುಖದಿಂದ ಸಿಟ್ಟಿಗೆ ಪರಿವರ್ತನೆಗೊಂಡವು.

’ಲೋ, ಮನಸ್ಸು ಮಾಡಿದ್ರೆ ನಿಮ್ಮನ್ನ್ ಒಂದೇ ಮುಕ್ಕಿಗೆ ತಿಂದ್ ಬಿಸಾಕ್ತೀನ್ ನೋಡ್ರೀ...’ ಎಂದು ಹೆದರಿಸೋಣವೆಂದು ನಾಲಿಗೆ ತುದೀವರೆಗೆ ಬಂದರೂ ಕಷ್ಟಪಟ್ಟು ತಡೆದುಕೊಂಡೆ, ಇನ್ನೊಂದ್ ಸರ್ತಿ ಪ್ರಯತ್ನಿಸೋಣಾ ಅಂತ,

’ನೋಡ್ರೋ, ನಿಮ್ ಕಷ್ಟಾ ನನಗರ್ಥಾ ಆಗುತ್ತೇ, ಆದ್ರೆ ನಿಮ್ಮ್ ಸಮಸ್ಯೇ ಕೇಳೋಕಾಗ್ಲೀ ಅದಕ್ಕ್ ಪರಿಹಾರಾ ಹುಡುಕೋಕ್ ಆಗ್ಲಿ ನನ್ ಹತ್ರ ಟೈಮಿಲ್ಲ, ಆಫೀಸಿಗೆ ಬೇರೆ ಹೊತ್ತಾಗ್ತಾ ಇದೆ...’ ಎನ್ನೋ ಮಾತನ್ನೂ ಅರ್ಧದಲ್ಲೇ ತಡೆದು, ಅವರಿಬ್ಬರಲ್ಲಿ ಮತ್ತೊಬ್ಬ,

’ಕಂಡಿದ್ದೀವಿ ನಡೀರಿ ನಿಮ್ ಆಫೀಸ್ ಕೆಲ್ಸಾನಾ...ಆಫೀಸಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ಮನೇ ಬಗ್ಗೆ ಕೊರಗ್ತೀರಿ, ಮನೇಲಿದ್ದಾಗ ಆಫೀಸಿನ್ ವಿಷ್ಯಾ ತೆಲೆಕೆಡಿಸಿಕಂತೀರಿ...ನಿಮ್ ಆಫೀಸೂ, ಆಫೀಸ್ ಕೆಲ್ಸಾ, ಆಫೀಸ್ ತಿರುಗಾಟಾ ಅಂತೆಲ್ಲಾ ಅಂದೂ ಅಂದೇ ನಿಮ್ಮ್ ಮನಸಿನ್ನಷ್ಟೇ ನಿಮ್ಮ್ ನಿಮ್ಮ್ ಸಂಬಂಧಗಳೂ ಸಣ್ಣವಾಗಿರೋದು...ಕೊನೇಗೆ ನಮ್ಮಂತೋರ್ ಸತ್ರೆ - ಒಳ್ಳೇ ಸ್ನೇಹಿತ್ರು, ಸಂಬಂಧಗಳ ಜೀವಂತಿಕೆಗೆ ತಡಪಡಿಸೋರು - ಅಂತ ನಮ್ ಗೋರೀ ಮೇಲೆ ಬರೀತಾರೆ, ಇನ್ನು ನಿಮ್ಮಂತೋರಿಗೆ ದಿನಾ ಆಫೀಸಿಗೆ ಹೋಗೋ ದಾಸಯ್ಯಾ ಸತ್ತಾ ಅಂತ ಬರೀತಾರೆ...’ ಎಂದು ಜೋರು ಮಾಡತೊಡಗಿದವು. ನನಗಂತೂ ಈ ಫುಟ್‍‌ಪಾತ್ ಮೇಲೆ ಇದ್ದೋರಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಕ್ಕೋಗಿ ಅವರೇ ಎದುರಿಗೆ ತಿರುಗಿ ಬಿದ್ದ ಅನುಭವವಾದಂತಾಗಿ, ಈ ಒಣದ್ರಾಕ್ಷಿಗಳು ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಮಾತನಾಡುತ್ತಿವೆಯೇ ಎಂದು ಪರೀಕ್ಷಿಸುವಂತಾಯಿತು. ಮತ್ತೆ ಸಮಜಾಯಿಷಿ ಹೇಳೋ ಧ್ವನಿಯಲ್ಲಿ ಶುರು ಮಾಡಿದೆ,

’ನಿಮಗ್ಗೊತ್ತಾಗಲ್ಲ, ನಾವು ಇವತ್ತು ದುಡಿದು ನಾಳೇ ತಿನ್ನಬೇಕು, ದುಡಿದದ್ದನೆಲ್ಲ ಬಿಲ್ ಕಟ್ಟೋದಕ್ಕೇ ಆಗಿ ಹೋಗುತ್ತೇ, ಇನ್ನು ಸಂಸಾರ ತೂಗಿಸೋದೂ ಅಂದ್ರೆ...’ ಎಂದು ರಾಗ ಎಳಿಯುತ್ತಿದ್ದ ಹಾಗೆ...

’ಮತ್ತೆ ಶುರು ಮಾಡಿದ್ರಾ ನಿಮ್ ಅಳುಮುಂಜೀ ರಾಗಾನಾ...’ಎಂದು ಇಬ್ಬರೂ ಒಬ್ಬರಿಗೊಬ್ಬರು ಕೈ ಹಿಡಿದುಕೊಂಡು ಸ್ವಲ್ಪ ಖುಷಿಯನ್ನು ಕಿರುಚುವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಗೊಳಿಸಿ ಅರ್ಧ ತುಂಬಿದ ಒಣ ದ್ರಾಕ್ಷಿ ಡಬ್ಬದೊಳಗೆ ಜಿಗಿದು ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿ ಹೋದವು.

’...ನಿಮ್ಮನ್ನಾ ಒಂದ್ ಕೈ ನೋಡೇ ಬಿಡ್ತೀನಿ...’ ಎನ್ನುವ ನನ್ನ ಧ್ವನಿ ಹಲ್ಲಿನ ಹಿಂದೆಯೇ ಉಳಿದು ಹೋಗಿ, ಒಣದ್ರಾಕ್ಷಿ ಡಬ್ಬವನ್ನು ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿ ಮುಚ್ಚುಳ ಹಾಕಿದೆ, ಮತ್ತೆನ್ನೆಲ್ಲಿಯಾದರೂ ಓಡಿ ಹೋಗಿ ಕಾರಿನ ವಿಂಡ್‌ಶೀಲ್ಡ್ ಹಿಂದೆ ಸೇರಿ ಬಿಟ್ಟಾರು ಎನ್ನುವ ಹೆದರಿಕೆಯಂತೂ ಇತ್ತು, ಸದ್ಯ ಹಾಗಾಗಲಿಲ್ಲ!

ಪಾನೀಪೂರಿಯ ಅಲೆ

ಒಂದು ವಾರದ ಹಿಂದೆ ಸ್ನೇಹಿತರೊಬ್ಬರ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಪಾನೀಪೂರಿ ಮಾಡಿ ಕೊಟ್ಟಿದ್ದರು, ಅವರು ತಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ತಂದು ಸುತ್ತಲೂ ಸಣ್ಣ ಸಣ್ಣ ಪೂರಿಗಳನ್ನು ಇಟ್ಟು ಮಧ್ಯೆ ಪೂರಿ ಒಳಗೆ ತುಂಬೋದಕ್ಕೆ ಈರುಳ್ಳಿ-ಕೊತ್ತುಂಬರಿ ಸೊಪ್ಪು ಸಣ್ಣಗೆ ಕತ್ತರಿಸಿ ಇಟ್ಟು, ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಮ್ಯಾಷ್ಡ್ ಅಲೂಗಡ್ಡೆಯ ಜೊತೆಗೆ ಒಂದು ಸೂಪ್ ಬೌಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಪಾನೀ ಅನ್ನೂ ಇಟ್ಟಿದ್ದರು. ಅವರು ಪಾನೀಪೂರಿ ತಯಾರಿಸಿದ್ದಕ್ಕಿಂತಲೂ ಅವರ ಪ್ರೆಸೆಂಟೇಷನ್ ಬಹಳ ಇಷ್ಟವಾಯ್ತು. ಒಂದೊಂದೇ ಪೂರಿ ಹೊಟ್ಟೆ ಒಳಗೆ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದ ಹಾಗೆ ನಾಲಗೆಗೆ ತಡೆ ಅನ್ನುವುದೇ ಇಲ್ಲವಾಗಿ ಹತ್ತರ ಮೇಲೆ ತಿಂದರೂ ಇನ್ನೂ ಬೇಕು ಅನ್ನುವಂತಾಗಿತ್ತು, ಅಷ್ಟು ರುಚಿಯಾಗಿತ್ತು! ಎಷ್ಟೇ ರುಚಿಯಾಗಿದ್ದರೂ, ನಾವು ಚಮಚೆಯಿಂದ ಪಾನಿಯನ್ನು ಪೂರಿಯೊಳಗೆ ತುಂಬಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದೆವಾದ್ದರಿಂದ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ರಸ್ತೆ ಬದಿಯಲ್ಲಿ ಪಾನೀಪೂರಿಯನ್ನು ತಿಂದಷ್ಟು ರುಚಿಯಂತೂ ಇರಲಿಲ್ಲ, ಏಕೆಂದರೆ ಅಲ್ಲಿ ಪಾನೀ ಇಟ್ಟ ಕೊಳಗದೊಳಗೆ ಆತ ಕೈ ಮುಳುಗಿಸಿ ಪೂರಿಯ ತುಂಬ ಪಾನಿಯನ್ನು ಹಾಕಿಕೊಟ್ಟಾಗಲೇ ಅದರ ರುಚಿ, ಹಿಂದೆ
ಬನಿಯನ್ ಚಹಾದ ಮಹಿಮೆಯನ್ನು ಓದಿದವರಿಗೆ ಆಹಾರ ಪದಾರ್ಥಗಳ ರುಚಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಮತ್ತೆ ಹೇಳುವುದೇನಿದೆ?

ಆದರೆ ಈ ದಿನ ಪಾನೀಪೂರಿಯನ್ನು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ನೆನೆಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಗಿ ಬಂತು ಏಕೆಂದರೆ ಅಂದು ಸ್ನೇಹಿತರ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಪೂರ್ತಿ ಸಿಕ್ಕು ನಾನೂ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಮಾಡೋಣವೆಂದು ಪಾನೀಪೂರಿ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟನ್ನು ಕೈ ಹಚ್ಚಿಕೊಂಡರೆ ಗಣಪತಿ ಹಬ್ಬದ ಪ್ರಯುಕ್ತವೇನೋ ಎನ್ನುವಂತೆ ಬರೀ ವಿಘ್ನಗಳೇ ಎದುರಾಗುತ್ತಿದ್ದವು. ಅಡುಗೆಮನೆಗೆ ಬೇಕಾದಷ್ಟು ಸಾರಿ ಹೋಗಿ ಗೊತ್ತು ಆದರೆ ಯಾವ ಯಾವ ಸಾಮಾನು ಎಲ್ಲೆಲ್ಲಿದೆ ಎಂದು ಗೊತ್ತಿರಬೇಕಲ್ಲ? ಉಪ್ಪು ಸಿಕ್ಕರೆ ಸಕ್ಕರೆ ಸಿಗದು, ಸಕ್ಕರೆ ಸಿಕ್ಕರೆ ಮತ್ತಿನ್ನೇನೋ ಸಿಗದು. ಹೀಗಿದ್ದಾಗ್ಯೂ ನಾನೂ ಒಂದು ಪಾನೀಪೂರಿಯನ್ನು ಸೆಟ್ ಅನ್ನು ತಯಾರಿಸಿ ಅದರಲ್ಲಿ ಬೇಕು ಬೇಕಾದ ಅನ್ನುವುದಕ್ಕಿಂತಲೂ ಕೈಗೆ ಸಿಕ್ಕವುಗಳನ್ನು ನೀಟಾಗಿ ಜೋಡಿಸತೊಡಗಿದೆ. ಮೊದಲೇ ಅಂಗಡಿಯಿಂದ ತಂದ ಪೂರಿ - ಗೋದಿ ಹಿಟ್ಟನ್ನು ಗೋಲಿಯಾಕಾರದಲ್ಲಿ ಕಲೆಸಿ ಲಟ್ಟಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ನಾದು ಎಣ್ಣೆಯಲ್ಲಿ ಹುರಿಯುವಷ್ಟು ವ್ಯವಧಾನ ಈ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ಯಾರಿಗಿದೆ ಹೇಳಿ - ಮೇಲೆ ಒತ್ತಿದರೆ ಕೆಳಗೂ ಬಿರುಕುಬಿಡುತ್ತಿತ್ತು. ಹಾಗೂ ಹೀಗೂ ಮಾಡಿ ಒಂದು ಹತ್ತು ಪೂರಿಯನ್ನು ತಯಾರು ಮಾಡಿ ಅದರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಬಿಸಿ ಚಹಾವನ್ನು ಮಾಡಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಚುಮು ಚುಮು ಛಳಿ ಇದ್ದರೂ ಹೊರಗಡೆ ಕುಳಿತು ಸಂಜೆಯ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಮನೆಯ ಸುತ್ತಲು ಚಿರ್ಪ್ ಚಿರ್ಪ್ ಎನ್ನುವ ಮಿಡತೆಗಳ ಸದ್ದಿನೊಂದಿಗೆ ಆಸ್ವಾದಿಸುವುದಿದೆ ನೋಡಿ, ಅದರ ಮುಂದೆ ಯಾವ ಸ್ವರ್ಗಸುಖವೂ ಇಲ್ಲ ಬಿಡಿ.

ನಾನು ಅಡುಗೆ ಮಾಡೋದೇ ಕಡಿಮೆ - ಥ್ಯಾಂಕ್ ಗುಡ್‌ನೆಸ್, ಈ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಬ್ರೆಡ್ಡೂ-ಬನ್ನಿಗೇನೂ ಕಡಿಮೆ ಇಲ್ಲ - ಎರಡು ಘಂಟೆ ವ್ಯಯಿಸಿ ಒಂದು ಬಿಸಿಬೇಳೆ ಬಾತ್ ಮಾಡಿ ತಿಂದು ಅದರ ಪಾತ್ರೆಗಳನ್ನು ತೊಳೆದು ಒಪ್ಪ ಮಾಡುವುದಕ್ಕೆ ಇನ್ನೊಂದು ಘಂಟೆಯನ್ನು ವ್ಯಯಿಸುವುದು ನನ್ನ ಜಾಯಮಾನದಲ್ಲೇನೂ ಬರೆದ ಹಾಗಿಲ್ಲ. ತಿನ್ನುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಬದುಕಬಾರದು, ಬದುಕುವುದಕ್ಕಾಗಿ ತಿನ್ನಬೇಕು - ಎನ್ನುವ ವೇದಾಂತವನ್ನು ಬಹಳ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆಯೇ ಅನುಸರಿಸಿ ಅದೇ ರೀತಿ ಇವತ್ತಿಗೂ ಚಾಚೂ ತಪ್ಪದೇ ನಡೆದುಕೊಂಡು ಬಂದಿದ್ದಾಗಿದೆ. ನಾಲಗೆ ರುಚಿ ಆದೇಶಿಸೋ ಹೊರವಲಯದ ತಿನ್ನುವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಏನು ಸುಖ ಇದೇ ಹೇಳೀ, ಅದು ಕ್ಷಣಿಕವಾದದ್ದು, ಅದರ ಬದಲಿಗೆ ಏನೋ ಒಂದು ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಓದಿದರೆ ಬರೆದರೆ ಅದು ಯಾವತ್ತಿಗೂ ಇರುವಂತದ್ದು. ಅಂತಹದ್ದರಲ್ಲಿ ದಿನದ ಕಾಲು ಭಾಗವನ್ನು ತಿನ್ನುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಬಳಸುವ ಯಾರನ್ನಾದರೂ ನೋಡಿ ಮರುಕಪಡದೇ ಇನ್ನೇನನ್ನು ಮಾಡಬೇಕೋ? ಆದರೆ, ತಿನ್ನುವವರಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲರೂ ಒಂದೇ ರೀತಿ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗದು. ಕೆಲವರು ಕಂಬಳಿಹುಳುವಿನ ಥರ ಯಾವಾಗಲೂ ಕುರುಕಲುಗಳನ್ನು ಮೇಯುತ್ತಲೇ ಇದ್ದರೆ ಇನ್ನು ಕೆಲವರು ನಿಯಮಿತವಾಗಿ ಹೊತ್ತುಹೊತ್ತಿಗೆ ಊಟ-ತಿಂಡಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿರುವವರು. ಆದರೆ ನಮ್ಮ ಗುಂಪಿಗೆ ಸೇರುವವರೇ ಬಹಳ ಮಂದಿ, ದಿನಕ್ಕೆ ಇಂತಿಷ್ಟೇ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಇಂಥದ್ದನ್ನೇ ತಿನ್ನಬೇಕು ಎಂದು ಅಶ್ವಮೇಧಯಾಗ ಮಾಡುವವರನ್ನು ಬದುಕಲೇ ಅಯೋಗ್ಯರು, ತಿನ್ನಲು ಮಾತ್ರ ಯೋಗ್ಯರು ಎಂದು ಹಣೆಪಟ್ಟಿಕೊಡದೇ ಮತ್ತಿನೇನು ಮಾಡಬೇಕು.

ತಿನ್ನೋದರ ಬಗ್ಗೆಯೇ? ನನಗೂ ಗೊತ್ತು...ದಾವಣಗೆರೆ ಮಸಾಲೆ ಮಂಡಕ್ಕಿಯಿಂದ ಹಿಡಿದು, ಧಾರವಾಡಾ ಪೇಡಾದವರೆಗೆ, ಮೈಸೂರಿನ ಮಸಾಲೆ ದೋಸೆಯಿಂದ ಹಿಡಿದು, ಮದ್ದೂರುವಡೆ ವರೆಗೆ, ಯಾವುದೋ ಒಂದು ಸೀಜನ್ ನಲ್ಲಿ ಸಿಗೋ ಆನೆಬಂಡಾದಿಂದ ಹಿಡಿದು, ನೇರಳೇಹಣ್ಣಿನಿಂದ ಹಿಡಿದು, ಥರಾವರಿ ಪಲ್ಯ-ಪದಾರ್ಥಗಳಿಗೆ ಬರೋ ಕಳಲೆಯವರೆಗೆ. ಒಂದೆಲಗದ ಸೊಪ್ಪಿನಿಂದ ಹಿಡಿದು ಹರಿವೇ ಸೊಪ್ಪಿನವರೆಗೆ, ಅಪರೂಪಕ್ಕೆ ಮಾಡೋ ನುಗ್ಗೇ ಸೊಪ್ಪಿನಿಂದ ಹಿಡಿದು ಬಸಳೇ ಸೊಪ್ಪಿನವರೆಗೆ... ಇವೆಲ್ಲವನ್ನು ನೆನೆನೆನೆಸಿಕೊಂಡೇ ಬಾಯಲ್ಲಿ ಹಲವರಿಗೆ ನೀರು ಊರಿರಬಹುದು. ಆದರೆ, ಇದರ ಹಿಂದಿನ ಮರ್ಮ ಕೆಲವರಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಗೊತ್ತು. ಅಮೇರಿಕದ ಉದ್ದಗಲಕ್ಕೂ ಭಾರತೀಯ ಮೂಲದ ಅಂಗಡಿಗಳೇನೂ ಇಲ್ಲ, ಹತ್ತಿಪ್ಪತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಒಂದು ಪೌಂಡು ತೊಗರಿಬೇಳೆಯನ್ನು ಪೋಸ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಎಷ್ಟೋ ಜನ ತರಿಸಿಕೊಂಡು ಹೋಳಿಗೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ತಿಂದಿದ್ದಿರಬಹುದು, ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಇಂತಹ ಅಂಗಡಿಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗಿರಬಹುದು, ಆದರೆ ನಮಗೆ ಬೇಕಾದ ಪದಾರ್ಥ, ತರಕಾರಿ ಮುಂತಾದವುಗಳು ಯಾವಾಗಲೂ ಸಿಗುತ್ತವೆ ಎಂದು ಗ್ಯಾರಂಟಿ ಕೊಡಲಿಕ್ಕೆ ಬಾರದು. ಹಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ಕಡೆಲೆ ಇಲ್ಲ, ಕಡಲೆ ಇದ್ದಾಗ ಹಲ್ಲಿಲ್ಲ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ನಮ್ಮಂತಹವರನ್ನು ನೋಡೇ ಹೇಳಿರಬಹುದು. ಅಂದರೆ ನನ್ನ ಆಹಾರ ಪದಾರ್ಥಗಳ ವೈರಾಗ್ಯದ ಹಿಂದೆ ಅಭಾವ ಕಾರಣ, ನನ್ನ ಹಾಗೇ ಬೇಕಾದಷ್ಟು ಮಂದಿ ಇದ್ದಾರೆ ಎನ್ನೋದೂ ನನಗೆ ಗೊತ್ತು.

ಹಾಗಿಲ್ಲವೆಂದಾಗಿದ್ದರೆ, ನಮ್ಮೂರುಗಳಲ್ಲಿ ಗಣಪತಿ ಹಬ್ಬಕ್ಕೆಂದು ಎಲ್ಲರೂ ಬಿಸಿಬಿಸಿ ಹೋಳಿಗೆಯನ್ನು ತುಪ್ಪ ಹಾಲು ಹಾಕಿಕೊಂಡು ಸವಿಯುತ್ತಿದ್ದರೆ ಇಲ್ಲಿ ನಾವು ಹಗಲೂ-ರಾತ್ರಿ ಕೆಲಸವನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಪ್ರಮೇಯವೇಕೆ ಬರುತ್ತಿತ್ತು. ನಮ್ಮ ಭಾರತೀಯ ಹಬ್ಬಗಳಿಗೆ ರಜೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕೆಂದರೂ ಎಷ್ಟೋ ಜನರಿಗೆ ಹಾಗೆ ಆಗದು. ಅನಿವಾಸಿಗಳ ಹಬ್ಬಗಳೆಲ್ಲ ವೀಕ್‌ಎಂಡಿನಲ್ಲೇ ಬರೋದು ಎಂದು ತಮಾಷೆ ಮಾಡುತ್ತಿರುವವರಿಗೂ ಅಣಕಿಸುವಂತೆ ಗಣೇಶನ ಹಬ್ಬ ಶನಿವಾರಕ್ಕೆ ಬಂದರೂ ಎಮರ್ಜನ್ಸಿ ಕೆಲಸದ ಮೇಲೆ ದುಡಿಯಬೇಕಾಗಿ ಬಂದವರಿಗೆ ಹಬ್ಬಗಳೆಲ್ಲ ಸೆಕೆಂಡರಿಯಾಗಿ ಕಾಣಿಸದೇ ಇನ್ನೇನಾದೀತು? ಹಬ್ಬಗಳನ್ನು ಆದರಿಸಿ, ಆಚರಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಹಲವು ರೂಪಗಳು - ಹೊಸಬಟ್ಟೆ ಧರಿಸುವುದಾಗಲೀ, ಸುಗ್ಗಿ ಸಮೃದ್ಧಿಯ ಸೂಚಕವಾಗಿಯಾಗಲೀ, ಬಗೆಬಗೆಯ ತಿಂಡಿ ತಿನಿಸುಗಳನ್ನು ಮಾಡಿ ಆಸ್ವಾದಿಸುವುದಾಗಲೀ, ಕುಟುಂಬದ ಎಲ್ಲರೂ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಸೇರಿ ಆಚರಿಸುವುದಾಗಲೀ, ಕುಲದೇವರ ಆರಾಧನೆಯಾಗಲೀ ಎಲ್ಲವೂ ಮುಖ್ಯವಾದ ಕಾರಣಗಳೇ. ಸಮಾಜದ ಹಲವು ಧ್ಯೋತಕಗಳಲ್ಲೊಂದಾಗಿ ಬರುವ ಹಬ್ಬಗಳನ್ನು ಸ್ಕಿಪ್ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಹೋಗುವ ನಾವೆಲ್ಲರೂ ಇವತ್ತಲ್ಲ ನಾಳೆ ಒಂದಲ್ಲ ಒಂದು ಬೆಲೆಯನ್ನು ತೆತ್ತಲೇ ಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಮಕ್ಕಳು-ಮರಿ ಇದ್ದವರಿಗೆ ಹಬ್ಬಗಳು ತಮ್ಮ ತಮ್ಮ ಸಂಸ್ಕೃತಿ-ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಒಂದು ತಲೆಯಿಂದ ಮತ್ತೊಂದು ತಲೆಗೆ ರವಾನಿಸುವ ಕೊಂಡಿಯಾಗಿರುವಾಗ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಹಬ್ಬವೂ, ಅದರ ವೈಶಿಷ್ಠ್ಯವೂ ಬಹಳ ಮುಖ್ಯ.

ತಿಂಡಿ-ಹಬ್ಬಗಳನ್ನು ನೆನೆಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವಾಗ ಒಂದು ರೂಪಕ ನೆನಪಿಗೆ ಬಂತು. ಮಗು ಚಿಕ್ಕದಿರುವಾಗ ತಾಯಿ ಎಷ್ಟೋ ಕಷ್ಟ ಪಟ್ಟು, ಏನೇನೆಲ್ಲ ತೋರಿಸಿ, ಎಷ್ಟೇ ರಂಪ ಮಾಡಿಯಾದರೂ ಬಲವಂತವಾಗಿ ಮಗುವಿಗೆ ತಿನ್ನಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಮುಂದೆ ಮಗು ಬೆಳೆದು ಶಾಲೆಗೆ ಹೋಗುವ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಒಂದು ಹೋಳಿಗೆ ಹಾಕಿದಲ್ಲಿ ಎರಡು ಬೇಕು ಎಂದು ಹಠ ಹಿಡಿದರೆ ಅದಕ್ಕೆ ಬೇಕಾದಷ್ಟು ಕೊಡುವಲ್ಲಿ ತಾಯಿ ಹುಸಿ ಮುನಿಸು ತೋರಿಸುತ್ತಾಳೆ, ಅಥವಾ ಮಾಡಿದ್ದೆಲ್ಲವನ್ನೂ ನೀನೇ ತಿಂದರೆ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಇತರರಿಗೆ ಸಾಲದು ಎನ್ನುವ ಭಯವನ್ನು ಹುಟ್ಟಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಮಗು ಮುಂದೆ ಬೆಳೆದು ಪ್ರಬುದ್ಧತೆಯ ಹಂತಕ್ಕೆ ಬಂದಾಗ ಮತ್ತೆ ಎಲ್ಲರೂ ಒತ್ತಾಯ ಮಾಡಿ ತಿನ್ನಿಸತೊಡಗುತ್ತಾರೆ. ಇನ್ನು ಹಾಗೇ ವಯಸ್ಸಾಗುತ್ತಾ ವಯಸ್ಸಾಗುತ್ತಾ ಏನೇನೋ ಖಾಯಿಲೆಗಳು ಬರಬಹುದು ಎನ್ನುವ ಭಯದಲ್ಲಿ ನಾಲಿಗೆಯ ರುಚಿಗೆ ಮತ್ತೆ ಕಡಿವಾಣ ಬೀಳತೊಡಗುತ್ತದೆ. ಕೊನೆಗೆ ರುಚಿಯೂ-ಚಪಲವೂ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿ ಒಂದು ದಿನ ಈ ಲೋಕವನ್ನೇ ಖಾಲಿ ಮಾಡಬೇಕಾಗಿ ಬರುತ್ತದೆ.

ಹೀಗೆ ಪಾನೀಪೂರಿ ಮಹಿಮೆ ಎಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಬಂತು ನೋಡಿ, ತಿಂದಿದ್ದೂ ಅಲ್ಲದೇ, ಮಾಡಿ ನೋಡಿದ್ದೂ ಅಲ್ಲದೆ, ಅದರ ಬಗ್ಗೆ ಬರೆದು ಓದುವುದಕ್ಕೆ ಸಮಯ ಸಿಕ್ಕಿತಲ್ಲಾ ಅಷ್ಟೇ ಸಾಕು, ಏನಂತೀರಾ?

ಅಯ್ಯೋ, ಅರು ವರ್ಷಗಳು ಕಳೆದು ಹೋದ್ವೇ

ಹಾ, ಹ್ಞೂ ಅಂತಾ ಇದ್ದ ಹಾಗೇ ನೋಡಿ ಆರ್ ವರ್ಷಗಳು ಕಳೆದು ಹೋದ್ವು ಎಂದೆನಿಸಿದ್ದು ಇವತ್ತು ಪ್ರಿಂಟ್ ಔಟ್ ತೆಗೆಯೋಕ್ ಹೋದಾಗ ಪ್ರಿಂಟರಿನ ಸಣ್ಣ ಡಿಸ್‌ಪ್ಲೇನಲ್ಲಿ ಕಂಡ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೧೧ ನ್ನು ನೋಡಿ - ’ಅಯ್ಯೋ, ಅರು ವರ್ಷಗಳು ಕಳೆದು ಹೋದ್ವೇ’ ಅಂತ ಶಬ್ದವಿಲ್ಲದ ಉದ್ಗಾರವೊಂದು ನನ್ನಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿ ಅಲ್ಲೇ ಉಳಿದುಹೋಯಿತು. ಅಬ್ಬಾ, ಏನೇನೆಲ್ಲ ಆಗಿವೆ ಈ ಆರು ವರ್ಷದೊಳಗೆ ಎಂದು ಯೋಚಿಸಿದವನಿಗೆ ೨೦೦೧ ರ ತರುವಾಯದ ಘಟನೆಗಳೆಲ್ಲ ಡಿವಿಆರ್ ನಲ್ಲಿ ಪುಲ್ ಸ್ಪೀಡ್‌ನಲ್ಲಿ ನೋಡಿದ ಸಿನಿಮಾದ ಹಾಗೆ ಕಣ್ಣ ಮುಂದೆ ಮಿಂಚಿ ಮರೆಯಾದವು.

Is the world better place now? ಎನ್ನೋ ಪ್ರಶ್ನೆಯೂ ಸಹ ಅದರಷ್ಟಕ್ಕೆ ಅದೇ ಹೊರಗೆ ಬಂತು. ಪ್ರಪಂಚವನ್ನು ಯಾವಾಗ್ಲೂ ಉತ್ತಮವಾದದನ್ನಾಗಿ ಮಾಡೋದು ಮಾನವ ಜನ್ಮದ ಇನ್ನೂ ಎಲ್ಲೂ ಅಫಿಷಿಯಲ್ ಆಗಿ ಪಬ್ಲಿಷ್ ಆಗದಿರೋ ಅಜೆಂಡಾ, ಈ ಮಾನವ ಜನ್ಮದ ಹಲವು ಬಣ್ಣದ ಜನರು ಅದನ್ನು ಮ್ಯಾನಿಫೆಷ್ಟೋ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಅದನ್ನು ತಮ್ಮ ಕಾಯಕವನ್ನಾಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ, ಒಂದು ರೀತಿ ವಿಶ್ವ ಹಿಂದೂ ಪರಿಷತ್‌ನವರು ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮವನ್ನು ಖರೀದಿಸಿಟ್ಟುಕೊಂಡ ಹಾಗೆ. ಪ್ರಪಂಚದ ಆಗು-ಹೋಗುಗಳಿಗೆಲ್ಲ ಉತ್ತರ ಹೇಳಬೇಕಾದ ಇನ್‌ಹೆರೆಂಟ್ ಕರ್ತವ್ಯವೊಂದು ಕೆಲವರಿಗೆ ಗುರಿಯಾದರೆ, ಇನ್ನು ಕೆಲವರಿಗೆ ಪ್ರಪಂಚದ ಕಣ್ಣೀರನ್ನೊರೆಸಲು ಬಟ್ಟೆ ತಯಾರು ಮಾಡುವ ಕಾಯಕ - ಕ್ಷಮಿಸಿ, ಬಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಒರೆಸಿ ಅದನ್ನು ತೊಳೆದು ಮತ್ತೆ ಬಳಸುವ ಕಷ್ಟ ಯಾರಿಗೆ ಬೇಕು, ಉಪಯೋಗಿಸಿ ಎಸೆದು ಬಿಸಾಡುವ ಟಿಷ್ಯೂಗಳಿರಲಿ.

ಧರ್ಮ - ಈ ಎಲ್ಲ ಕಾಯಕ, ಕರ್ತವ್ಯ, ಅಜೆಂಡಾ, ಮ್ಯಾನಿಫೆಷ್ಟೋ ಮುಂತಾದವುಗಳಿಗೆ ಅಡಿಗೋಲು. ಈ ಮನುಷ್ಯ ಸಂತತಿ ಹುಟ್ಟಿಸಿಕೊಂಡ ಕೆಟ್ಟ ಪರಿಸರಗಳಲ್ಲೊಂದು ಧರ್ಮ. ಕ್ಷಮಿಸಿ - ಧರ್ಮವೆನ್ನುವ ಬದಲು ಮತ ಎಂದರೆ ಸರಿ. ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಅನೇಕ ಅರ್ಥಗಳಿದ್ದು, ಅದು ಎಂದೂ ಕೆಟ್ಟದನ್ನು ಬಯಸೋದಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಧರ್ಮವೆನ್ನುವುದರ ಬದಲಿಗೆ ಮತವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡರೆ ಅದು ಕೆಲವು ಕಡೆ ತನ್ನನ್ನು ಪಸರಿಸು, ಸಾರು ಎಂದು ಡಿಮ್ಯಾಂಡ್ ಮಾಡುತ್ತದೆಯಂತೆ, ಇನ್ನು ಕೆಲವು ಕಡೆ ಹೊಡಿ-ಬಡಿ-ಕಡಿ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ಹೇರುತ್ತದೆಯಂತೆ, ಮತ್ತಿನ್ನಷ್ಟು ಕಡೆ ಸ್ವರ್ಗಕ್ಕೆ ದಾರಿ ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆಯಂತೆ. ನಮ್ಮ ಮತ ಬೆಳೀ ಬೇಕು, ಅದು ಹೆಚ್ಚಿನದು, ಅದೇ ಸರ್ವಸ್ವ ಎನ್ನೋದು ಬೇಕಾದಷ್ಟು ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೆ ರೂಟ್ ಕಾಸ್. ಅದನ್ನ ಕಿತ್ತು ಎಸೆಯೋದೇನೂ ಸುಲಭದ ಮಾತಲ್ಲವೇ ಅಲ್ಲ, ಈ ತುಲನೆ ಇದ್ದಲ್ಲಿ ಪ್ರಪಂಚ ಶಾಂತಿ ಇರೋದಾದರೂ ಹೇಗೆ?

ಆಫ್ರಿಕಾದ ಕಗ್ಗತ್ತಲ್ಲನ್ನು ಓಡಿಸುತ್ತೇವೆ ಎಂದು ಒಂದೆರಡು ಮತಗಳು ಪಂಥ ಕಟ್ಟಿ ಓಡಿದವು. ಕಂಡಕಂಡವರ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ಮಕ್ಕಳಿಂದ ಆಟಿಕೆಯನ್ನು ತೆಗೆದಿರಿಸುವಷ್ಟೇ ನಾಜೂಕಾಗಿ ಆ ಮೂಲ ಜನರಿಂದ ಕಿತ್ತುಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. ಇವತ್ತಿಗೆ ಆ ಖಂಡದ ಜನರು ತಮ್ಮದನ್ನು ಮರೆತರು, ತಮ್ಮದಲ್ಲದ ಇನ್ನೊಬ್ಬರದನ್ನು ತೊಟ್ಟುಕೊಂಡರು. ಆದರೆ ಅವರ ಕಣ್ಣೀರನ್ನು ಒರೆಸಲು ಯಾವ ಟಿಷ್ಯೂ ಪೇಪರುಗಳೂ ಸಾಕಾಗಲೇ ಇಲ್ಲ. ಹಸಿದ, ನಿರ್ಗತಿಕ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಮತವನ್ನು ಹೇರಿದರು. ತಾವು ತಮ್ಮ ತಮ್ಮ ಮತದಿಂದ ಉದ್ದಾರವಾದದ್ದು ಎಷ್ಟಿದೆಯೋ ಪ್ರಪಂಚವೆಲ್ಲವೂ ಅವರವರ ಮತವನ್ನು ಎತ್ತಿ ಹಿಡಿಯಬೇಕು ಎನ್ನುವುದು ಇದರ ಹಿಂದಿನ ಘೋಷಣೆ. ಸರಿ, ಪ್ರಪಂಚವನ್ನೆಲ್ಲ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವಗೊಳಿಸಿ ಬಿಡೋಣ, ಹೆಚ್ಚು ಜನ ಕೈ ಎತ್ತಿದ್ದೇ ಕಾನೂನಾಗಲಿ, ಇಡೀ ಪ್ರಪಂಚಕ್ಕೆ ಎರಡು ಮತಗಳೇಕೆ ಒಂದೇ ಮತವನ್ನು ಮಾಡೋಣ - ಆಗಲಾದರೂ ಜನರ ಕಣ್ಣೀರು ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತದೆಯೋ ನೋಡೋಣ.

ಯಾರದ್ದು ತಪ್ಪು, ಯಾರದ್ದು ಸರಿ? ಯಾರ ಹಾದಿ ದೊಡ್ಡದು, ಯಾರದ್ದು ಚಿಕ್ಕದು? ಒಂದು ತಪ್ಪನ್ನು ಮತ್ತೊಂದು ತಪ್ಪು ಮಾಡುವುದರ ಮೂಲಕ ಸರಿಗೊಳಿಸಲಾದೀತೆ? ನೂರು ಜನ ಕೊಂದವನನ್ನು ಸಂಹರಿಸಲು ಸಾವಿರ ಜನರನ್ನು ಬಲಿಕೊಡುವುದು ನ್ಯಾಯವೇ? ತಂದೆ ಮಾಡಿದ ತಪ್ಪಿಗೆ ಮಕ್ಕಳು, ಮೊಮ್ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಶಿಕ್ಷೆ ವಿಧಿಸುವುದು ಮತವೇ? ಅಮಾಯಕರ ಜೀವನ ಶೈಲಿಯನ್ನು ಕಿತ್ತೊಗೆದು ತಮ್ಮ ಬಾವುಟವನ್ನು ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ಯಾರು ಯಾರಿಗೆ ಕೊಟ್ಟರು? ಈ ಮತ ಪ್ರಚಾರಕರ ನೆರಳಿಗೆ ಸಿಕ್ಕು ಸತ್ತ, ಅನಾಥರಾದ, ನೊಂದವರ ಕಣ್ಣೀರನ್ನು ಯಾರು ಒರೆಸುವವರು? ತಪ್ಪು ಮಾಡಿದವರನ್ನು ಇಡೀ ಜಗತ್ತೇ ಬೆರಳಿಟ್ಟು ತೋರಿಸಿದರೂ ಅದನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳುವ ನೈತಿಕತೆಯನ್ನೂ ಕಳೆದುಕೊಂಡವರು ಅವರವರ ಹಣ ಐಶ್ವರ್ಯ ಮುಂತಾದವುಗಳು ಗಳಿಸಿಕೊಟ್ಟ ನ್ಯಾಯ ಹೇಳಲು ಯೋಗ್ಯರಾಗುವ ಅರ್ಹತೆಯನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸುವವರು ಯಾರು?

ಇದೆಲ್ಲ ಒಂದು ಕ್ಯಾಪಿಟಲಿಷ್ಟಿಕ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ. ಇಲ್ಲಿರುವವರ ಅರ್ಹತೆ ಬೇರೆ, ಇಲ್ಲಿ ಕಂಪೀಟ್ ಮಾಡುವ ವಿಧಾನವೇ ಬೇರೆ. ಇಲ್ಲಿನ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಕ್ಷಣವೂ ಒಂದು ವ್ಯವಸ್ಥೆ, ಕಂಪನಿ, ವ್ಯಕ್ತಿ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ಅಳತೆ ಮಾಡುತ್ತಲೇ ಇರಲಾಗುತ್ತದೆ. ಒಮ್ಮೆ "ಒಳ್ಳೆಯವನು" ಎಂದು ಹೆಸರುಗಳಿಸಿದ್ದು ಕೇವಲ ಮೂರರಿಂದ ಆರು ತಿಂಗಳು ಮಾತ್ರ ಜೀವಂತವಿರುವ ಸತ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಈಗ ಯೋಗ್ಯನಾಗಿದ್ದವನು ಮುಂದೆ ಅಯೋಗ್ಯನಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಬಹುದು. ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೂ ಸಾಂತ್ವನವಿದೆ, ಎಲ್ಲದಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ನ್ಯಾಯವಿದೆ. ಕ್ಷಮಿಸಿ, ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ನ್ಯಾಯದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಮಾಡಬಹುದಾದ ವಿಧಾನವಿದೆ. ಯಾವ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಅರ್ಧಕ್ಕರ್ಧ ಇರುವ ಮಹಿಳೆಯರು ಹಿಂದುಳಿದವರೋ (minority), ಯಾವ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂರೈವತ್ತು ವರ್ಷದ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಯೋಗ್ಯ ಮಹಿಳೆಯೂ ಆಳಲಿಕ್ಕೆ ಯೋಗ್ಯವಿರದೇ ಹುಟ್ಟಿ ಸತ್ತಳೋ ಅಂಥ ದೇಶದಲ್ಲಿದ್ದವರಿಗೆ ಪ್ರಪಂಚದ ವಿಷಯಗಳೇನು ಗೊತ್ತು? ಸುನ್ನಿ, ಶಿಯಾ, ಕುರ್ದಿಷ್ ಇವರ ಪರಂಪರಾನುಗತವಾದ ಸಂಬಂಧಗಳ ಬಗ್ಗೇನು ಗೊತ್ತು? ಯಾವುದೋ ನಯವಂಚಕ ಮುಂಗೋಪಿ ಮಾತುಕೊಟ್ಟು ಯುದ್ಧದ ಆಳ-ಅಂತರವನ್ನು ಅರಿಯದೇ ಸೇನಾಪಡೆಯನ್ನು ಮುನ್ನುಗ್ಗಿಸಿದ ತಪ್ಪಿಗೆ ಇಂದು ನಾಳೆ ಹುಟ್ಟುವ ಹಸುಕಂದಮ್ಮಗಳೇಕೆ ಅಳಬೇಕು? ಒಂದು ಸಂಪೂರ್ಣ ಕ್ಷೇತ್ರದ (region) ಆರೋಗ್ಯವನ್ನೇ ಹದಗೆಡಿಸಿ ಅಲ್ಲಿನ ಸಾಮಾಜಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ದಿಕ್ಕು ತಪ್ಪಿಸಿದವರಿಗೆ ನೈತಿಕತೆ ಎನ್ನುವುದು ಎಲ್ಲಿ ಹೋಯಿತು? ಒಂದು ಕಡೆ ಕಮ್ಮ್ಯೂನಿಸಮ್ಮ್ ಅನ್ನು ಹಾಡಿ ಹೊಗಳುವ ಸ್ನೇಹಿತರು, ಮತ್ತೊಂದು ಕಡೆ ಕಮ್ಮೂನಿಸಮ್ಮೇ ಇವರ ವೈರಿ. ಒಂದು ಕಡೆ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು ಹುಟ್ಟಿ ಹಾಕುವ ಸರದಾರರು, ಮತ್ತೊಂದು ಕಡೆಯಲ್ಲಿ ಅಳುವ ಮಕ್ಕಳ ಕಣ್ಣೀರನ್ನು ಒರೆಸುವವರು. ಈ ರೀತಿಯ ವಿರುದ್ಧ ದಿಕ್ಕಿನ ಪಯಣಗಳನ್ನು ಫಾರಿನ್ ಪಾಲಿಸಿ ಎಂದು ಕರೆಯುವ ಗತ್ತು ಬೇರೆ ಕೇಡಿಗೆ. ಇಂಥಾ ಗತ್ತನ್ನು ಎದುರಿಸಿ ಕೇಳಲಾರದ ಹಿಜಡಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಹಾಗೂ ನೆರೆಹೊರೆ. ಅದಿಲ್ಲವೆಂದರೆ, ಯಾವನಾದರೂ ಒಬ್ಬ ಕತ್ತಿನ ಪಟ್ಟಿ ಹಿಡಿದು ಕೇಳಿದ್ದರೆ ಎಷ್ಟೋ ಚೆನ್ನಿತ್ತು - ಹಾಗಾಗೋದಿಲ್ಲ ಬಿಡಿ.

ಹೀಗೇ ಎಣಿಸ್ತಾ ಎಣಿಸ್ತಾ ಆರು ವರ್ಷಗಳು ಕಳೆದು ಹೋದುವು, ಇನ್ನು ಅರವತ್ತು ವರ್ಷಗಳು ಬಂದರೂ ಇಂದಿನ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಹೀಗೇ ಉಲ್ಬಣಗೊಂಡು ಹದಗೆಡುವ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳೇ ಹೆಚ್ಚೇನೋ ಎಂದು ನಾನು ಎಂದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವಾಗ ನನ್ನ ಆಶಾವಾದ ಎಲ್ಲೋ ಕಳೆದು ಹೋದ ಹಾಗೆ ಕಾಣಿಸತೊಡಗುತ್ತದೆ. ಇವತ್ತಲ್ಲ ನಾಳೆ ಹೊರಗೆ ಬರೋ ವರದಿಗಳಲ್ಲಿ ಇರುವ ಸತ್ಯದ ಅರಿವು ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಇದೆ. ನಾನು ಮಾಡಿದ್ದು ತಪ್ಪು, ಅದಕ್ಕೋಸ್ಕರ ನನ್ನ ರಾಜೀನಾಮೆಯನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸಿ ಎಂದು ಯಾವುದೊಂದು ಧ್ವನಿಯೂ ಹುಟ್ಟಿಬರೋದಿಲ್ಲ. ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಹುಟ್ಟಿಸಿ ಈಗ ಅರಾಮಾಗಿ ನಿದ್ರಿಸುತ್ತಿರುವ ಮುಂಗೋಪಿಗಳನ್ನು ಯಾರೂ ಪ್ರಶ್ನಿಸೋದೇ ಇಲ್ಲ. ಈಗಿರುವ ದೊರೆಗಳು ಇನ್ನೊಂದು ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಹೊರಗೆ ಹೋಗುತ್ತಾರೆ, ಅವರ ಹೆಸರು ಎಂದೆಂದಿಗೂ ರಾರಾಜಿಸುವಂತೆ ಬರೆಯುವ ಇತಿಹಾಸಕಾರರನ್ನು ಸಾಕಿ ಸಲಹುತ್ತಿರುವುದು ಅಲ್ಲಿ ಉಪಯೋಗಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತದೆ. ಈ ದೊರೆಗಳ ಹೆಸರು ಅಜರಾಮರರಾಗುವಲ್ಲಿ ದಿನೇ ದಿನೇ ಸತ್ತು ತಮ್ಮ ನೆತ್ತರದಿಂದ ಗಲ್ಲಿಗಲ್ಲಿಗಳಲ್ಲಿ ಅವರದ್ದೇ ಆದ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಮಣ್ಣಿನಲ್ಲಿ ಬರೆದು ಗಾಳಿಯಲ್ಲಿ ಕಲೆತು ಹೋಗುತ್ತದೆ. ನಾವೂ-ನೀವೂ ನೋಡುತ್ತ ನೋಡುತ್ತಲೇ ಇನ್ನೂ ಏನೇನೋ ಅವಘಡಗಳು ಆಗುವ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳೂ ಕಾಣುತ್ತವೆ, ಏಕೆಂದರೆ ನಮ್ಮ ಮತ ದೊಡ್ಡದು, ಅದು ಬೆಳೆಯಬೇಕು, ಬದುಕಬೇಕು, ಪಸರಿಸಬೇಕು ಎನ್ನುವ ಘೋಷಣೆ ಎಂದಿಗಿಂತಲೂ ಪ್ರಭಲವಾಗಿ ಮುಗಿಲು ಮುಟ್ಟುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ನೀವೂ ನೋಡಿರಬಹುದಲ್ಲವೇ?

...ಮುಂದೆ ಬರುವ ಕಷ್ಟಗಳನ್ನು ಸಹಿಸಲು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಕೊಡಲಿ

ಇಪ್ಪತ್ತು ತಿಂಗಳ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸೇರಿ ಒಟ್ಟಿ ಮಾಡಿ ಬರೆದಿದ್ದನ್ನು ಹಿಂತಿರುಗಿ ನೋಡ್ಕೊಂಡ್ ಬರ್ತಾ ಇದ್ದೆ, ನಾನು ಬರೆದಿದ್ದನ್ನು ನನಗೆ ಓದೋ ವ್ಯವಧಾನ ಇಲ್ಲದಂತೆ ಆದ್ರೂ ಸ್ವಲ್ಪ ಕಷ್ಟಾ ಪಟ್ಟು ಓದ್ತಾ ಓದ್ತಾ ಹೋದೆ. ನಾನೇ ಬರೆದ ಕೆಲವೊಂದು ಲೇಖನಗಳು ಕೆಲವು ಉದಯಾ ಟಿವಿ ಸೀರಿಯಲ್ಲಿಗಿಂತಲೂ ಕಡೆಯಾಗಿ ಕಂಡವು, ಇನ್ನು ಕೆಲವು ಲೇಖನಗಳಲ್ಲಿ ಜೀವಂತಿಗೆ ಅನ್ನೋದು ಸ್ವಲ್ಪಮಟ್ಟಿಗಾದ್ರೂ ಉಳಿದಿತ್ತು. ಅವೆಲ್ಲವುಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನವುಗಳನ್ನು ನೋಡಿಕೊಂಡು ಬಂದ ನಂತರ ಅನ್ನಿಸಿದ್ದೇನಂದರೆ ನಾನು ಈ ಲೇಖನಗಳಿಗೆ ಪೂರಕವಾಗಿ ಯಾವುದೇ ಕೆಲಸವನ್ನೂ ಮಾಡುತ್ತಿಲ್ಲ - ಸರಿಯಾಗಿ ಓದುತ್ತಿಲ್ಲ, ಹಾಗೂ ತಕ್ಕಮಟ್ಟಿಗೆ ಬರೆಯುತ್ತಿಲ್ಲ ಎಂಬುದಾಗಿ.

ಕೆಲವೊಂದು ಲೇಖನಗಳಲ್ಲಿ ಅನವಶ್ಯಕವಾಗಿ ಉದ್ದುದ್ದ ಸಾಲುಗಳಿದ್ದರೆ, ಇನ್ನು ಕೆಲವುಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳೇ ಪ್ಯಾರಾಗ್ರಾಫ್ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಇರುವಂತೆ ಬರೆಯುವ ಅಗತ್ಯವೇನಿತ್ತು ಎಂದು ಬಲವಾಗಿ ಅನ್ನಿಸತೊಡಗಿತ್ತು. ಓದುಗರಿಗೆ ಬೇಕಾದದ್ದನ್ನು ಕೊಡಬೇಕಾಗಿರುವ ಮಾಧ್ಯಮಗಳು ಅಂತರ್ಮುಖಿಗಳಾಗಿ ತಮ್ಮನ್ನು ತಾವು ಯಾವಾಗಲೂ ಮುಚ್ಚಿಕೊಂಡಿರುವುದು ಸಾಧ್ಯವೇ? ಓದಿನಿಂದ ಮನೋರಂಜನೆ ಸಿಗುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಇತರರಿಗೆ ಸಹಾಯವಾಗುವಂತಿರಬೇಕು ಮುಂತಾಗಿ ಇನ್ನೂ ಏನೇನೋ ಆಲೋಚನೆಗಳು ಮುತ್ತಿಕೊಳ್ಳತೊಡಗಿದವು. ಇಷ್ಟೊಂದು ದಿನ ಬೇಕು-ಬೇಡಗಳ ನೀರನ್ನು ಕುಡಿದಿದ್ದೇವೆ ಎನ್ನುವುದಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಹಂತದಲ್ಲೂ ’ಇದರಿಂದೇನಾಯ್ತು, ಅದರಿಂದೇನಾಯ್ತು’ ಎನ್ನುವ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು ಹುಟ್ಟಿ ಅಂತಹ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಿಗೆಲ್ಲ ದೊರೆಯುವ ಉತ್ತರವೇ ದೊಡ್ಡದೆನಿಸತೊಡಗಿತ್ತು.

ಹೌದು, ನಾವು ಮಾಡುವ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಕೆಲಸದ ಗುಣಮಾನಕ್ಕೂ ನಮದೇ ಆದ ಒಂದು ತೃಪ್ತಿ ಇರಬೇಕು. ತೆರೆದ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಿಗೆ ತಕ್ಕ ಉತ್ತರ ಸಿಗಬೇಕು. ಕೊನೆಯ ಪಕ್ಷ ಅಲ್ಪಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಏನೂ ಪ್ರಯೋಜನವಿರದಂತೆ ಕಂಡರೂ ಧೀರ್ಘಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಏನಾದರೊಂದು ಉದ್ದೇಶವಿರಲೇಬೇಕು. ಒಬ್ಬ ಕಾದಂಬರಿಕಾರನಾಗಲೀ, ಅಥವಾ ಬ್ಲಾಗ್ ಬರಹಗಾರನಲ್ಲಾಗಲೀ ಅಂತಹ ವ್ಯತ್ಯಾಸವೇನೂ ಇರೋದಿಲ್ಲ. ಕಾದಂಬರಿಕಾರ ತನ್ನ ಪಾತ್ರಗಳನ್ನು ಹುಟ್ಟಿಸಿ, ಬೆಳೆಸಿ ಅದರ ಮೂಲಕ ನಿಗದಿತವಾದ ಒಂದು ಚಿತ್ರಣವನ್ನು ಕೊಟ್ಟರೆ ಒಬ್ಬ ಬ್ಲಾಗ್ ಕರ್ತೃಗೆ ಸಹ ತನ್ನದೇ ಆದ ಜವಾಬ್ದಾರಿಗಳಿರುತ್ತವೆ. ಆಯಾ ಬರಹಗಳು ಪ್ರಪಂಚದ ಹಸಿವನ್ನು ಹೋಗಲಾಡಿಸದಿದ್ದರೂ ಆ ಬರಹ ಸೃಷ್ಟಿಸಬಹುದಾದ ಒಂದು ನೆಲೆಗಟ್ಟಿಗೆ, ಅದರಲ್ಲೇಳುವ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಿಗೆ ಪೂರಕವಾಗಿರಬೇಕಾದದ್ದು ಬಹು ಮುಖ್ಯ. ನನಗೆ ಬೇಕಾದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ನಾನು ವಸ್ತು-ವಿಷಯಗಳನ್ನು ನೋಡಿ ಬರೆಯುವುದು ಹೌದಾದರೂ ಓದುಗನ ದೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಕಾಳಜಿಯನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳದೇ ಇದ್ದರೆ ಬರಹಗಳು ಅಪೂರ್ಣಗೊಂಡಾವು.

ಹೆಚ್ಚಿನ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಬರಹಗಳನ್ನು ಬರೆಯಲು ಹೆಚ್ಚಿನದನ್ನು ಓದಬೇಕು, ಅದಕ್ಕೆ ತಕ್ಕ ಪರಿಶ್ರಮದಿಂದ ಹೊರಗುಳಿಯಲು ಸಾಧ್ಯವೇ ಇರದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ. ಈ ನಿಜವನ್ನು ಅರಿಯದೇ ಬ್ಲಾಗಿಸಲು ಹೊರಟ ಬರಹಗಾರರ ಕಿಚ್ಚು ಹೆಚ್ಚು ದಿನ ಉರಿಯದೇ ಉಳಿಯೋದು ಆಶ್ಚರ್ಯವೇನೂ ತರಿಸೋದಿಲ್ಲ. ಹೆಚ್ಚು ಜನ ವೇಗವನ್ನು ಬಯಸಿ ಕೀರ್ತಿಯ ಬೆನ್ನು ಹತ್ತುತ್ತಿರುವುದಾಗಿ ಕಂಡು ಬಂದರೆ, ಇನ್ನು ಕೆಲವು ಬರಹಗಳಲ್ಲಿ ಅಂಕಿ-ಅಂಶಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಾಧಾನ್ಯತೆ ಕೊಟ್ಟಂತೆ ಕಾಣಿಸಿತು. ಇನ್ನು ಉಳಿದ ಭಾರತೀಯ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಹೇಗಿದೆಯೋ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಬ್ಲಾಗ್‌ಗಳು ಒಮ್ಮೆ ಓದಿದರೆ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಬಂದು ಇಣುಕಿ ನೋಡಬೇಕು ಎನ್ನುವ ಆಸೆಯನ್ನು ಹುಟ್ಟಿಸುವಲ್ಲಿ ಸಫಲವಾದವುಗಳು. ಬ್ಲಾಗ್ ಎನ್ನುವ ಪದವನ್ನು ಅನಿವಾಸಿ ಹರಟೆಕಟ್ಟೆ ಎಂದು ಬದಲಾಯಿಸೋದಕ್ಕೆ ಬರೋದಿಲ್ಲ, ಏಕೆಂದರೆ ಕೆಲವು ಉತ್ತಮ ಬ್ಲಾಗಿಗರು ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿಯೇ ಇರುವವರು.

ವೇಗದ ಜೀವನವನ್ನು ಅರಸಿಕೊಂಡು ಬಂದವರಿಗೆ ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಅಪರೂಪಕ್ಕೆ ಸಿಗುವ ಉತ್ತಮ ಲೇಖನಗಳು ಮರುಭೂಮಿಯಲ್ಲಿನ ಓಯಸಿಸ್ಸ್ ಹಾಗೆ. ದಾಹ ತಣಿಸಿ ಒಂದಿಷ್ಟು ತಂಪನ್ನು ನೀಡಿಯೇ ನೀಡುತ್ತವೆ. ಆದರೆ ಮುಖ್ಯ ಪ್ರಯಾಣಕ್ಕೆ ಪೂರಕವಾಗಿ ಇನ್ನೂ ಸಾಕಷ್ಟು ದೂರ ಹೋಗುವುದಕ್ಕಿದೆ ಎನ್ನುವ ಸತ್ಯ ಅನೇಕರಿಗೆ ಓಯಸಿಸ್ಸೇ ಗುರಿಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡದಿರಲಿ, ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಮರಳುಗಾಡಿನ ಪ್ರಯಾಣವನ್ನು ಸುಖಮಯವಾಗಿಸಲಿ, ಏನಿಲ್ಲವೆಂದರೆ ಈವರೆಗೂ ಗೊತ್ತಿರದ ಹಾಗೂ ಮುಂದೆ ಬರುವ ಕಷ್ಟಗಳನ್ನು ಸಹಿಸಲು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಕೊಡಲಿ.